در روز شنبه 28 فروردین 1395 در جریان بررسی بودجه کشور، نمایندگان مجلس تصویب کردند وام ازدواج جوانان از 3 میلیون تومان به 10 میلیون تومان با بازپرداخت 4 ساله از محل سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز و جاری برای هریک از زوجین افزایش یابد و هر بانک به اندازه سهمی که از سپرده‌های قرض الحسنه دارد، در اعطای وام قرض الحسنه هم مشارکت کند.
جایگاه تسهیلات قرض‌الحسنه در نظام بانکی
پرسش این است که آیا قرض‌الحسنه جایگاه واقعی خود در نظام بانکی را یافته است، آیا مردم در ترویج قرض‌الحسنه مشارکت فعال داشته‌اند، آیا بانک‌ها خود به این مسئله به‌طور جدی اهتمام داشته‌اند و لااقل منابعی را که به مثابه قرض‌الحسنه از مردم دریافت کرده‌اند، به‌صورت تسهیلات قرض‌الحسنه به مردم پرداخت کرده‌اند، آیا بانک‌ها توانسته‌اند اعتماد مردم و مشتریان خود در جذب منابع قرض‌الحسنه را جلب کنند و آیا بانک‌ها از نظر مردم مرجع اصلی دریافت و پرداخت قرض‌الحسنه به شمار می‌آیند. مهم‌ترین ویژگی تسهیلات قرض‌الحسنه نداشتن سود و قسطی بودن آن است و همین ویژگی باعث شده متقاضیان دریافت آن روز به روز افزایش پیدا کنند.
وام ازدواج، وام اشتغال، وام‌های ضروری و... در زمره این تسهیلات هستند اما شرایط و مدارک لازم برای دریافت هر کدام از این نوع وام‌ها فرق می‌کند. شناخته شده‌ترین این نوع وام‌ها، وام ازدواج است. وام اشتغال هم شرایطی مشابه دارد. منابع بانکی برای پرداخت این تسهیلات در سال گذشته ته کشید اما پرداخت مجدد آن در حالی آغاز شده که هنوز بسیاری در صف وام ازدواج هستند و نارضایتی‌هایی در این خصوص وجود دارد. این وام‌ها در اقساط بلندمدت پرداخت می‌شود. مبلغ آن در حال حاضر ۱۰ میلیون تومان اعلام شده اما هنوز این مبلغ پرداخت نشده است.
اما و اگر پرداخت وام ۱۰ میلیونی
پس از تصویب افزایش وام قرض‌الحسنه ازدواج از ۳ به ۱۰ میلیون تومان و تکلیف بانک مرکزی در بودجه سال جاری بر الزام بانک‌ها به اولویت بخشیدن پرداخت وام ازدواج، این روز‌ها شاهد واکنش‌های مختلفی ازسوی مقامات بانکی هستیم؛ واکنش‌هایی که عمدتا حکایت از کمبود منابع برای افزایش سقف وام قرض‌الحسنه دارد. چند روز پیش عبدالناصر همتی، رئیس شورای هماهنگی بانک‌ها در مورد اجرایی نشدن و عدم کفایت منابع قرض‌الحسنه بانک‌ها سخن گفت. علی‌اصغر میرمحمد صادقی، مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی نیز گفت: اگر قرار باشد به این ۴۵۰ هزار نفری که اینک در صف قرار دارند و حدود ۸۰۰ هزار نفری که امسال به آن اضافه می‌شود، وام ۱۰ میلیون تومانی پرداخت کنیم آنگاه رقمی حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان منابع نیاز داریم، در شرایطی که کل موجودی ما در طول سال از محل منابع قرض‌الحسنه پنج هزار میلیارد تومان بیشتر نیست.
منابع قرض‌الحسنه کافی نیست
اصغر میرمحمد صادقی مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که آیا منایع کافی برای دادن اعتبار ۱۰ میلیونی وجود دارد یا خیر و آیا شما امسال این وام را پرداخت خواهید کرد یا خیر، به خبرنگار گفت: ما امسال این وام را پرداخت می‌کنیم اما وصولی سالانه ما ۵ هزار میلیارد تومان است، خودتان حساب کنید هر سال ۸۰۰ هزار تا یک میلیون نفر هم به تعداد متقاضیان اضافه می‌شود. با این حساب برای پرداخت وام ۱۰ میلیون تومانی به ۸ هزار میلیارد تومان منابع مالی جدید نیاز است. حال باید دید چطور باید تامین اعتبار صورت گیرد! او در پاسخ به این پرسش که تاکنون چقدر تسهیلات قرض‌الحسنه وام ازدواج پرداخت شده، افزود: در سال ۸۸ باتوجه به برخی اعتراض‌ها نسبت به دریافت چند باره تسهیلات ازدواج در مقابل عدم دریافت تسهیلات توسط دیگر متقاضیان، سامانه اعطای تسهیلات ازدواج را راه‌اندازی کردیم و تعداد بانک‌های عضو سامانه را از ۹ بانک به ۲۸ بانک افزایش دادیم و در مجموع از ابتدای راه‌اندازی سامانه تاکنون به ۷ میلیون و ۶۱۱ هزار نفر تسهیلات پرداخت کرده‌ایم که ارزش آن ۲۰ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است. میرمحمد صادقی گفت: یک ماهه اول امسال ۲۹ هزار نفر تسهیلات ازدواج دریافت کردند و هم‌اکنون هیچ متقاضی از سال ۹۲ و ۹۳ برای دریافت وام ازدواج در صف نیست و ۴۰۰ هزار نفر باقیمانده مربوط به سال ۹۴ می‌شود.
بانک‌ها دست به عصا هستند
آلبرت بغازیان نیز درمورد وام ۱۰ میلیونی ازدواج گفت: بانک‌ها درحال حاضر دست به عصا هستند و ترجیح می‌دهند وام‌های کلان‌تر را بدهند تا وام‌های خرد.این اقتصاد دان خاطرنشان کرد: متاسفانه در سیستم بانکی ما وام‌هایی که وثایق مشخصی ندارند و معوق هم می‌شوند سریع‌تر پرداخت می‌شوند.او با بیان اینکه بانک‌ها چندان تمایلی به پرداخت وام ازدواج ندارند، گفت: هم اکنون هزینه پول بالاست و به‌رغم اینکه گفته می‌شود نرخ سود بانکی کاسته شده اما همچنان ترفندهایی برای افزایش سود بانکی وجود دارد.
