احساس محرومیت از غذاهای مطلوب در حالی که به دلیل نقش جدیدتان به عنوان مادر استرس دارید، ممکن است در نهایت به اضافه وزن بیشتر شما بیانجامد. در حالی که اگر شیوه تغذیه برمبنای خوردن غذاهای سالم و تنها هنگام گرسنگی باشد، به احتمال زیاد موجب کاهش وزن به طور طبیعی خواهدشد.
مادر پس از زایمان باید به جای رژیم، سعی کند انواع غذاها را به اندازه متعادل، مصرف و میان وعده های سالم و متنوعی را انتخاب کند تا انرژی اش در سراسر روز حفظ شود. برش های سیب و هویج با بیسکوییت گندم کامل از جمله غذاهای سالمی است که مادر می تواند بخورد. نباید میزان کالری دریافتی روزانه مادر، کمتر از 1800 کالری باشد به خصوص اگر نوزادش را با شیر خود تغذیه می کند.
خوردن غذاهای مقوی توسط مادران پس از زایمان، یکی از ضروریات است و باید غذاهایی انتخاب شود که در عین داشتن میزان چربی و کالری کم، غنی از مواد مغذی باشد. ماهی، یکی از مواد غذایی به اصطلاح «ابرغذا» است زیرا سرشار از DHA، یک اسید چرب ضروری امگا 3 است که برای رشد سالم مغز و دستگاه عصبی لازم است.
بهترین منبع DHA، ماهی های آب سرد مانند ماهی آزاد، ساردین و تن است. شیر و ماست نیز از بهترین مواد غذایی محسوب می شود؛ زیرا حاوی مقدار زیادی کلسیم است که مادران برای مستحکم شدن استخوان ها به آن نیاز دارند. البته پروتئین هم نباید فراموش شود. گوشت قرمز بدون چربی، مرغ و حبوبات حاوی چربی کم و پروتئین و فیبر بالاست. این مواد مغذی برای مادران مفید است و موجب می شود برای مدت طولانی تری احساس سیری کنند.
تمرینات ورزشی
از دیگر توصیه های لازم برای مادران در جلوگیری از اضافه وزن پس از زایمان، رژیم غذایی است، اما تنها بخشی از برنامه کاهش وزن محسوب می شود. انجام تمرینات هوازی و قدرتی برای سوزاندن کالری ها و حفظ استحکام استخوان ها و عضلات نیز لازم است. ورزش نه تنها به کاهش وزن کمک می کند، بلکه موجب تقویت روحیه، کاهش استرس و مرتب شدن خواب هم خواهدشد. حتما لازم نیست برای این کار به باشگاه بروید، انجام پیاده روی سریع برای بالابردن سرعت ضربان قلب و به کار انداختن عضلات کافی است.
یک زن پس از زایمان، در یک هفته حداقل به 50 دقیقه ورزش نیاز دارد. البته ممکن است با توجه به این که باید به نوزاد خود هم برسد، انجام 30 دقیقه ورزش مداوم در روز هم برای وی مقدور نباشد، در این صورت می تواند این مدت را به بخش های 10 دقیقه ای تقسیم کند و بعد به تدریج مدت زمان هر بار ورزش را به 20 یا 30 دقیقه برساند. البته باید توجه داشت، انجام کارهای کودک هم نوعی فعالیت جسمی است اما باید تمرین های قدرتی هم انجام شود و از وزنه های سبک برای انجام ورزش های مقاومتی استفاده کند.
در عین حال 45 دقیقه پیاده روی 4 روز در هفته گام موثری برای رهایی از اضافه زن خانم ها در دوران شیردهی است. برای این که ماهیچه های شل شده و کشیده شکم نیز محکم و سفت شوند باید برخی ورزش های خاص و تکرارشونده انجام شود. ابتدا می توانید از 10 حرکت در هر نوبت شروع کنید و سپس تعداد حرکات را به 3 نوبت 20 تایی برسانید. حرکت های مختلفی می توانند برای رسیدن به این هدف صورت گیرند. به طور مثال می توانید آرنج دست چپ را بلند کرده بکشید و به زانوی پای راست مقابل برسانید و سپس این کار را با دست راست انجام دهید. این عمل به خصوص در تقویت نواحی جانبی شکم بسیار کمک کننده است.
شیردادن و کاهش وزن
درباره ارتباط کاهش وزن با شیر دادن به نوزاد هنوز به هیچ نتیجه قطعی نرسیده ایم. برخی بررسی ها نشان می دهد؛ شیر دادن به کودک با بازگشت سریع تر مادر به وزن قبل از بارداری کمک می کند، در حالی که در بررسی های دیگر تفاوتی از این لحاظ میان زنانی که شیر خود یا شیر خشک به نوزادشان می دهند، مشاهده نشده است. البته هیچ شکی نیست که شیر مادر برای کودک مفید است، دستگاه ایمنی بدن او را تقویت می کند و منافع بهداشتی دیگری نیز برای وی دارد.
نوشیدن آب
نوشیدن میزان زیادی آب در روز مانع کم آبی بدن می شود. همچنین نوشیدن آب، موجب می شود احساس پری کنید و بیش از حد غذا نخورید. برخی پژوهش ها نشان داده اند؛ نوشیدن آب ممکن است سرعت سوخت و ساز را هم در بدن افزایش دهد. در مورد این که آیا براساس توصیه رایج، نوشیدن 8 لیوان آب برای افراد به ویژه مادران پس از زایمان ضروری است یا نه، هنوز با قطعیت چیزی نمی توان گفت و بهتر است به رنگ ادرار و تعداد دفعات آن توجه کرد. اگر مصرف مایعات به اندازه کافی باشد، رنگ ادرار باید روشن باشد و فرد هر 3 تا 4 ساعت یک بار دستشویی برود.
جراحی زیبایی
تحقیقات نشان داده است؛ زنانی که در 6 ماه پس از زایمان نتوانند بر اضافه وزن خود غلبه کنند، تقریبا در 10 تا 15 سال بعد هم اضافه وزن آن ها را همراهی می کند؛ بنابراین بهتر است فرصت هفته های اول پس از زایمان را از دست نداده و با تصحیح رژیم غذایی، ورزش کردن و از همه مهم تر شیردهی صحیح از اضافه وزن خلاص شوند.
به منظور التیام زخم ها به خصوص در مادران سزارین شده، مادر باید از یک رژیم متعادل غذایی و مناسب پیروی کند. مصرف کافی مواد مغذی مانند پروتئین، برخی مواد معدنی مانند روی و ویتامین های C و A برای ترمیم ضروری است. اگر خانمی دچار شلی و افتادگی شکم پس از زایمان شده و ورزش و رژیم غذایی مفید واقع نشده و تصمیم به جراحی گرفته، باید بداند که جراحی تا یک سال پس از زایمان ممنوع است. انجام عمل جراحی پلاستیک در مدت کوتاه پس از زایمان، امکان پذیر نیست و با خطرات مختلفی همراه خواهدبود. پس از زایمان حداقل باید یک سال صبر کنید تا وزن تان ثابت شود و دوران شیردهی را نیز سپری کرده باشید.
بستن شکم پس از زایمان به جمع شدن سریع تر آن کمک می کند. از قدیم هم در فرهنگ ما مرسوم بوده که پس از زایمان، شکم را با یک پارچه محکم می بستند اما در سال های اخیر گن هایی به بازار آمده که مخصوص همین کار بوده و خانم ها می تواند آن ها را پس از زایمان بپوشند. نکته اصلی استفاده صحیح از این گن هاست که باید مدنظر قرار گیرد.
خواب راحت
ممکن است هشت ساعت خواب مداوم شبانه با وجود گریه های نوزاد و شیر دادن به او در طول شب برای مادر مقدور نباشد، اما محرومیت از خواب، کاهش اضافه وزن ناشی از بارداری را ناممکن می کند.
یک بررسی درباره تازه مادران نشان داده است؛ خانم هایی که تنها 5 ساعت در شب می خوابند، نسبت به زنانی که 7 ساعت در شب می خوابیدند با احتمال بیشتری اضافه وزن ناشی از بارداری را حفظ می کنند. هنگام خستگی، بدن هورمون هایی آزاد می کند که می توانند موجب افزایش وزن شوند. توصیه می شود تازه مادران در شب، خواب خود را با خواب نوزادشان تنظیم کنند و تا جایی که می توانند هنگان روز چرت بزنند و زود به رختخواب بروند.
ورزش و رژیم غذایی مناسب برای مادران شیرده از اهمیت زیادی برخوردار است. خانم هایی که از مشکل اضافه وزن خود رنج می برند، می توانند در دوران شیردهی نیز برای کاهش وزن برنامه ریزی کنند.
البته شیردهی به کاهش وزن خانم ها و رسیدن به تناسب اندام آن ها کمک می کند. معمولا خانم ها پس از 6 ماه شیردهی البته اگر تغذیه مناسبی هم داشته باشند و پرخوری نکنند، می توانند به وزن خود رد زمان قبل از بارداری برسند.
زنانی که دوران شیردهی خود را سپری می کنند و می خواهند نه در دوران شیردهی آنان خللی وارد شود و نه دچار اضافه وزن شوند و همچنین تناسب اندام خود را از دست ندهند؛ نباید رژیم غذایی سخت و غیراصولی بگیرند.
تنها کاری که زنان شیرده برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب باید انجام دهند تا نه در شیردهی آنها اختلال ایجاد شود و نه وزن و تناسب اندام شان به هم بخورد این است که از رژیم غذایی کم چرب استفاده کنند و از مصرف تنقلات پرکالری و فاقد ارزش غذایی مانند چیپس، نوشابه، شیرینی، گوشت و لبنیات پرچرب پرهیز کرده و سعی کنند در برنامه غذایی روزانه خود، میوه و سبزیجات فراوان، غلات سبوس دار، گوشت و لبنیات کم چرب بگنجانند.
با توجه به نتایج مطالعات انجام شده، خانم های چاق می توانند در دوران شیردهی خود با کاهش مصرف شیرینی، شکلات و غذاهای حاضری به کاهش وزن شان کمک کنند. ورزش هایی مانند شنا، حرکات موزون، کوه پیمایی و دویدن آرام می تواند علاوه بر تاثیر در کاهش وزن، به ایجاد روحیه شاداب و سلامت روان مادران در دوران شیردهی کمک کند.
