حشیش ماده توهم‌زایی است که از گیاه شاه‌دانه (Canabis Sativa) به دست می‌آید.
قویترین انواع حشیش از سرشاخه‌های گیاه یا از ترشح قهوه‌ای مایل به سیاه خشک‌شده برگ آن که حش یا حشیش نامیده می‌شود به دست می‌آید.
ماده مؤثر همه مواد معروف به حشیش، ماری جوانا، علف (Grass) علف هرز (Weed)، مری حیت (Mary Jane)، جام (Pot) و بنگ گانجا، شاه‌دانه، دلتا و... تتراهیدرو کانابینول است که به همراه 60 ماده مشابه دیگر در گیاه وجود دارد.
ماری جوانا (علف، بنگ یا گراس) از سرشاخه‌ها و گل‌های گیاه و حشیش از رزین استخراج شده از برگ گیاه تهیه می‌شود. این ماده به اسامی مختلفی در آسیا، اروپا و کشورهای دیگر شناخته می‌شود. با توجه به تأثیر فیزیولوژیک حشیش در مغز، متخصصین ذکر می‌کنند مصرف آن باعث ترغیب و تشویق فرد برای مصرف سایر مواد از جمله تریاک و هروئین می‌گردد.
مشخص شده است مصرف سایر مواد (الکل، سیگار، تریاک، هروئین و...) در کسانی که حشیش مصرف کرده‌اند به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است.
اثرات مصرف
اثرات حشیش بسته به مقدار، روش مصرف و درجه تحمل فرد متفاوت است. اثرات آن چند دقیقه بعد پس از مصرف ظاهر شده و 2 تا 4 ساعت باقی می‌ماند، البته این در صورتی است که روش مصرف فرد تدخینی باشد.
بعضی از افراد ذکر می‌کنند که پس از تدخین حشیش هیچ احساسی ندارند و بعضی احساس آرامش، سبکی و سرخوشی می‌کنند.
همچنین در کوتاه‌مدت، مصرف این مواد باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون، افزایش درجه حرارت بدن، قفل شدن فک و دندان‌ها، گرفتگی عضلات، از دست رفتن آب بدن، تاری دید، بی‌خوابی و سؤظن می‌شود. همچنین حشیش از راه تدخین به سرعت جذب می‌شود، ولی به علت حل شدن، مدت‌ها در بدن می‌ماند و بیشترین غلظت آن در مغز در مرکز کنترل و مرکز هماهنگی حرکات ظریف بدن ایجاد می‌شود و اثرات منفی روانی و جسمانی متعددی دارد.
این ماده که به ایجاد چشمان قرمز و اشتهای گاوی و نشئگی شهرت دارد، باعث آسیب و ضعف حافظ کوتاه‌مدت، کاهش توانایی تمرکز در درک موضوعات از بین رفتن هماهنگی بدن، حواس و فعالیت‌های بدنی و احساس کند شدن گذر زمان می‌گردد.
اشیاء بزرگتر یا کوچکتر، رنگ‌ها شفاف‌تر و روشن‌تر به نظر می‌آیند و صداها از فاصله دورتر به گوش می‌رسند. فرد در خود احساس اعتماد به نفس کاذب و قدرت عجیبی می‌کند و دست به اعمال خشونت‌آمیز می‌زند. اشتها به خصوص در زمینه غذاهای شیرین زیاد می شود که اصطلاحاً به آن اشتهای کاذب و غیرقابل کنترل و یا اشتهای گاوی می‌گویند، سرانجام فرد به خواب عمیقی فرو می‌رود.
فرد وابسته به حشیش را می‌توان از روی 3 علامت شناخت
1ـ سفیدی چشم این افراد در اثر مصرف حشیش قرمز می‌شود
2ـ معمولاً مدت‌ها به یک محل یا یک شی خیره می‌مانند
3ـ در زمان نشئگی خنده‌های بی‌مورد و بی‌دلیل سر می‌دهند
اثرات استفاده بلندمدت از حشیش
ـ مصرف هر سیگاری از نظر خطر ایجاد سرطان ریه و دیگر مشکلات ریوی با مصرف 6 تا 8 سیگار معمولی برابری می‌کند.
این تفاوت به علت:
1ـ دمای سوخت بالاتر
2ـ میزان قطران بیشتر تا 4 برابر
3ـ بیشتر ماندن دود در ریه
4ـ ایجاد غلظت بالاتری از کربوکسی هموگلوبین می‌باشد
ـ کاهش اندازه بیضه، هورمون مردانه و تعداد اسپرم در آقایان و افزایش خطر ناباروری و عادت ماهانه نامنظم و تغییرات هورمونی در خانم‌ها که در هر دو جنس به کاهش توانایی جنسی منجر می‌گردد.
ـ احتمال تخریب قشر مغز به خصوص قسمت جلوی پیشانی که مشمول هماهنگی ذهنی، عاطفی و رفتاری است.
ـ افسردگی، اختلال خواب، میل شدید یا ولع به مواد مخدر، افزایش دائم اضطراب، پارانیا (سؤظن)، پرخاشگری غیرعادی
برخلاف تصور پیشین مشخص‌شده:
1ـ مصرف حشیش باعث تحمل جسمی و اعتیاد می‌گردد
2ـ سندروم ترک مصرف آن همانند قطع مصرف الکل، داروهای خواب‌آور و مواد مخدر همراه با علائم بی‌قراری، بی‌خوابی، اضطراب، بی‌اشتهایی، لرزش و تنش عضلانی می‌باشد.
3ـ قطع مصرف منظم آن با ایجاد عوارض جسمی و روانی ترک مصرف همراه است.
4ـ کاهش میزان ماده در مغز افراد وابسته، همراه با رفتارهای جستجو برای پیدا کردن مواد جهت مصرف مجدد (Drug Seeking) می‌باشد.
نکات ویژه در مورد حشیش
1ـ انواع بیماری: از کارافتادگی عضلات، افزایش درجه حرارت بدن، نارسایی کلیوی، نارسایی قلبی و عروقی، آسیب کبدی و فلجی
2ـ مصرف حشیش با احتمال ایجاد بیماری روانی شدید در حد جنون ماندگار همراه بوده است و این خطر در کسانی که وابستگان و خویشان آنان دچار اختلالات روانی هستند، بسیار بیشتر است.
3ـ مصرف درازمدت حشیش باعث ایجاد اختلال بی‌انگیزگی مزمن می‌شود و فرد نسبت به همراه اهداف و آمال قبلی زندگی خود بی‌انگیزه می‌گردد.
4ـ حتی بعد از قطع مصرف حشیش در بعضی از مصرف‌کنندگان خاطرات مسمومیت (توهمات و خطاهای حسی) به صورت حملات خاطره (Flash back) تا سال‌ها ادامه می‌یابد که باعث رنج و عذاب شدید و ایجاد رفتارهای پرخاشگرانه، خطرناک و اقدام‌های مخاطره‌آمیز در حین رانندگی می‌شود که بعضی اوقات به مرگ منتهی شده است.
