برداشت بی‌رویه همزمان جهت مصارف گوناگون، جنگل تراشی و ورود رسوب، تخلیه پسماندها و ورود سموم کشاورزی، کاهش تراز آب دریای خزر، احداث موج‌شکن و حوضچه آرامش، رشد و تکثیر انفجاری سنبل آبی و آزولا هم دست نشانده اقدامات طبیعت ستیزانه ما انسان‌ها در بستر تالاب انزلی است که هم‌اکنون صدای آژیر نابودی این تالاب را به صدا در آورده و دیگر زمانی تا مرگ آن باقی نمانده است.
*ازجنگل تراشی تا غرق شدن تالاب در رسوبات
به دلیل برداشت بی‌رویه پوشش‌های گیاهی، مراتع و جنگل‌ها هم‌اکنون ظرفیت نگهداشت تالاب انزلی کم شده، چرا که بستر آن شاهد انباشت رسوبات شده است.
منصور سربازی معاون فنی اداره کل حفاظت استان گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در خصوص مسدود شدن تالاب انزلی با رسوبات حاصله می‌گوید: تخریب بیش از حد پوشش گیاهی و جنگل تراشی، سالانه بالغ بر 585 هزار تن خاک را به شکل رسوب در تالاب انزلی سرازیر می‌کند.
وی ادامه داد: ورود بیش از یک میلیارد و دویست میلیون تن گل و لای ناشی از رسوبات حاصل از سال‌ها شست و شو، چهار هزار کیلومتر مربع خاک حوزه آبریز، 11 رودخانه منتهی به تالاب و شریان‌های حیاتی آن را که زمانی عمقش به 11 متر رسیده بود هم‌اکنون مسدود کرده است.
*زخم عمیق و بی‌درمان گیاه مهاجم آزولا
با اشتباه کارشناسان و ورود گیاه مهاجم آزولا پیکر تالاب انزلی دچار آن‌چنان زخم عمیقی شده که عمق آب دراین تالاب را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
سربازی در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: گیاهان غیربومی آزولا و سنبل آبی با رشد و تکثیر انفجاری و حتی وجود رسوبات ناشی از بقایای خود منجر به کاهش عمق تالاب انزلی در منطقه جنوبی سیاه کشیم و سلکه، بخش شرقی و مرکزی آن شده‌اند.
* از احداث حوضچه آرامش تا افت آب تالاب
تالاب بین‌المللی انزلی در سالیان اخیر متاسفانه شاهد احداث انواع موج‌شکن و حوضچه آرامش بوده که این امر منجر به یک طرفه‌شدن جریانات آب و افت بیشتر آن در تالاب انزلی شده است.
* افت 19 درصدی آب انزلی
کاهش تراز آب دریای خزر و ارتباط بین رژیم آبی تالاب و دریا منجر به کاهش سطح آب تالاب انزلی شده است.
سربازی معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان دراین باره معتقد است: آمار رسمی اداره کل آب منطقه‌ای گیلان، حاکی از کاهش تراز آب دریای خزر به میزان 1.2 متر در طول 20 سال گذشته بوده که این امر با توجه به ارتباط بین رژیم آبی تالاب‌ها و دریا بر کاهش آب تالاب انزلی به طور مستقیم تاثیر داشته است.
وی ادامه داد: به احتمال زیاد در سال‌های آینده شاهد کاهش بیش از تراز آب دریای خزر خواهیم بود.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان تاکید کرد: از سال 1975 تا 2005 میزان سطح آب تالاب انزلی به 19 درصد کاهش یافته که این کاهش در سطح آب تالاب و محیط‌های اطراف آن امروزه کاملا مشهود است.
*تغییر اقلیم و برداشت بی‌رویه
تاثیر تغییر اقلیم در حوزه تالاب انزلی به شکل کاهش نزولات جوی در حوزه آبریز آن نمایان شده در نتیجه این تالاب و رودخانه منتهی به آن دچار کاهش ورودی شده است.
سربازی در این باره می‌گوید: تغییر اقلیم از یک سو و استفاده بی رویه از آب تالاب در جهت مصارف گوناگون به شکل همزمان، فشار مضاعفی رابر پیکره این اکوسیستم وارد کرده است.
*ورود فاضلاب و خشکی تالاب
علاوه بر موارد ذکر شده ورود فاضلاب و پسماندها در خشک شدن تالاب انزلی بسیار چشمگیر بوده است به طوری‌که معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان گیلان دراین خصوص معتقد است: هر ساله بیش از 32 میلیون متر مکعب فاضلاب‌های خانگی شهرستان‌های رشت، انزلی، صومعه سرا، هومن و ماسال که حوزه‌های آبخیز تالاب انزلی محسوب می‌شوند، حجم عظیمی از پسماندها را راهی آب این تالاب می‌کنند.
*ورود سالانه 2 میلیون لیتر سیم به تالاب
معیشت 63 درصد از حاشیه نشینان تالاب انزلی با فعالیت کشاورزی محقق می‌شود و این امر به راحتی سم‌ها و کودهای شیمیایی را راهی تالاب می‌کند.
سربازی دراین باره معتقد است: حدود 66 درصد از اراضی کشاورزی خانواده‌ها در حاشیه تالاب انزلی واقع شده و سالانه 2 میلیون لیتر سم و کودهای شیمیایی از طریق مزارع کشاورزی وارد تالاب انزلی می‌شوند.
وی در ادامه می‌گوید: این مورد علاوه بر تاثیرات سوء بر زیست‌مندان تالاب ، باعث پرغذایی و شکوفایی جمعیت گیاهی آن شده که خود یکی از عوامل کاهش سطح آب تالاب انزلی شده است.
*خشکی تالاب و افزایش شهرنشینی
توسعه شهرنشینی با موازین ارزیابی زیست‌محیطی منافات دارد و خشکی تالاب یکی از عوامل توسعه شهرنشینی است.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان گیلان اظهار داشت: خشکی تالاب انزلی با افزایش 85 درصدی مناطق شهری و روستایی همراه بوده است.
*اقدامات بعمل آمده محیط‌زیست
انجام مطالعات اجمال، تشکیل کارگروه و اجرای طرح احیاء به منظور کاهش رسوبات و آلاینده‌ها به تالاب، جلوگیری از برداشت، تثبیت پوشش گیاهی و خاک حوزه آبریز تالاب، پیگیری راه‌اندازی شبکه تصفیه خانه رشت و انزلی، رعایت حقابه در رژیم آبی تالاب، جلوگیری از تغییر کاربری اراضی و اطلاع رسانی مسئولان کشوری و مردم از مهم‌ترین اقدامات اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان گیلان برای نجات تالاب انزلی بوده است.
