در آلمان بیش از 70 درصد داروها منشأ گیاهی دارند. جالب اینجاست که مواد اولیه بسیاری از این داروها در خاک ایران پرورش می‌یابد. در امریکا و هند هم منشأ ۴۰ تا ۵۰ درصد داروها گیاهی است اما در ایران تنها ۹ درصد داروها منشأ گیاهی دارند. این در حالی است که مطابق سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی و با عنایت به وجود 2 هزار و 300 گونه گیاهی با مصارف دارویی در کشور باید به سمت و سوی بهره‌گیری از این ظرفیت بالقوه برای معرفی طب سنتی ایران به جهان و تولید ارزش افزوده بالا باشیم.
کشورمان ایران از نظر غنای گیاهی و تنوع زیستی دارای ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم شناخته شده جهانی است. براساس نظر گیاه‌شناسان و پ‍‍ژوهشگران، تعداد گونه‌های گیاهی ایران حدود 8 هزار گونه است که از نظر تنوع گونه‌ای حداقل دو برابر قاره اروپاست. بیش از 2 هزار و 300 گونه از گیاهان کشور دارای خواص دارویی، عطری، ادویه‌ای و آرایشی ـ بهداشتی هستند. به علاوه هزار و 728 گونه از این گیاهان منحصراً در سرزمین ایران رویش کرده و به عنوان یک ظرفیت انحصاری در کشور محسوب می‌شوند. با وجود این هنوز نتوانسته‌ایم از چنین ظرفیتی بهره‌برداری مناسبی داشته باشیم. به گفته دکتر علی کرمی، رئیس پژوهشکده مجازی بیوتکنولوژی پزشکی سازمان بسیج جامعه پزشکی در آلمان بیش از 70 درصد داروها منشأ گیاهی دارند و در امریکا و هند ۴۰ تا ۵۰ درصد اما در ایران تنها ۹ درصد داروها منشأ گیاهی دارند.
بنا به تأکید این متخصص مهندسی ژنتیک کشورهای غربی پزشکی سنتی را در ایران نابود کرده‌اند اما خودشان از پزشکی سنتی ایران استفاده می‌کنند و به ما القا می‌کنند از داروهای شیمیایی استفاده کنیم؛ داروخانه‌های ما پر از داروهای شیمیایی شده است.
اقبال جهانی به طب سنتی و داروهای گیاهی
حجـم تجـارت جهانی گیاهان دارویـی از ۶۰ میلیارد دلار در سـال ۱۹۹۶ به ۱۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ افزایش یافته است و بر اساس پیش‌بینی بانک جهانی در سال ۲۰۵۰ گردش مالی و تجارت جهانی متمرکز و مبتنی بر گیاهان دارویی و داروهای گیاهی به حدود 5 هزار میلیارد دلار خواهد رسید.
در اکثر کشورهای توسعه‌یافته، طب سنتی در ابعاد مختلف تحت حمایت دولت قرار گرفته و سهم خوبی از تأمین سلامت مردم را در سیستم سلامت کشور به عهده گرفته است. طب سنتی چین ۴۰ درصد خدمات بهداشتی ـ درمانی را در این کشور بر عهده دارد؛ پوشش بیمه‌ای هزینه درمان، دارو و خدمات طب سنتی در ژاپن، چین، کره و ویتنام به صورت کامل است و در کشورهای آلمان، استرالیا، نروژ، انگلستان، کانادا و امریکا قسمتی از هزینه‌ها توسط سازمان‌های بیمه پرداخت می‌شود اما در کشور ما طب سنتی با وجود پیشینه تاریخی و اثبات اثر‌بخشی هنوز جای خودش را در حمایت‌های بیمه‌ای باز نکرده است. کم نیستند پزشکانی که در برابر طب سنتی و تجویز داروهای گیاهی مقاومت می‌کنند.
منشأ ایرانی داروهای گیاهی آلمانی
دکتر مجتبی بوربور، معاون اسبق برنامه‌ریزی دارو و مواد مخدر وزارت بهداشت در پاسخ به سؤال «جوان» درباره سهم داروهایی با منشأ گیاهی در کشورمان می‌گوید: این سهم خیلی کم است. به همین خاطر هم وزارت بهداشت توسعه داروهای طبیعی و گیاهی را جزو سیاست‌های اصلی خود قرار داده است. به گفته وی در حال حاضر 500 تا 600 نوع گیاه با کاربرد دارویی داریم که از آنها حدود 2 هزار و 500 فرمول داروهای با منشأ گیاهی تهیه شده است. در برابر این اما 2 هزار مولکول دارویی و 5 هزار شکل دارویی شیمیایی داریم در واقع حدود دو برابر فرمول‌های دارویی گیاهی داروی شیمیایی داریم. بوربور تأکید می‌کند: البته وضعیت خیلی بهتر شده و در گذشته چهار برابر داروهای گیاهی داروی شیمیایی داشتیم. وی تأکید می‌کند:در کشورهای پیشرفته‌ای مانند آلمان بالای 50 درصد از داروها منشأ گیاهی دارند اما در کشور ما حدود 20 تا25 درصد از داروها با منشأ گیاهی تولید می‌شود.
بنا به تأکید این داروساز، کشور ما زیستگاه بسیار خوبی برای گیاهان دارویی است و می‌توانیم با استفاده از این ظرفیت مواد اولیه‌ای با بهترین کیفیت ممکن را تولید کنیم و ارزش افزوده بالایی را داشته باشیم. به گفته بوربور از آنجایی که چند خاصیت در یک گیاه وجود دارد هم ارزش افزوده این نوع از داروها بسیار بیشتر است و هم به‌دست آوردن یک فرمول دارویی با منشأ گیاهی از تهیه مولکول‌های دارویی شیمیایی بسیار راحت‌تر است. معاون اسبق برنامه‌ریزی دارو و مواد مخدر وزارت بهداشت می‌افزاید: در حال حاضر مواد اولیه بسیاری از داروهای با منشا گیاهی که در آلمان تهیه می‌شود ایرانی است. این مواد اولیه کیفیت بسیار بالایی دارد اما برای آنکه ارزش افزوده مناسبی داشته باشد لازم است که ما سرمایه‌گذاری کنیم و استانداردهای بهتری را ایجاد نماییم.
وی تأکید می‌کند:به طور یقین با عنایت به انحصار برخی گیاهان دارویی در ایران و کیفیت بالای مواد اولیه برای تهیه داروهای دارای منشأ گیاهی ما در این حوزه بسیار قوی‌تر از داروهای شیمیایی می‌توانیم موفق باشیم و ارز‌آوری و ارزش افزوده داشته باشیم.
