معاون اول رئیس جمهور آیین‌نامه اجرایی قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب هیئت دولت را برای اجرا به وزارت کشور ابلاغ کرد.
هیئت وزیران در جلسه ای به پیشنهاد شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور با همکاری شورای عالی استان‌ها و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تبصره (۱) ماده (۱۵) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی -مصوب ۱۳۸۹- آیین‌نامه اجرایی تبصره (۱) ماده (۱۵) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی را تصویب کرد.
در این آیین نامه توقف وسایل نقلیه در محدوده زمانی ۷ تا ۲۱ در محل‌هایی که برای پارک حاشیه‌ای مدیریت شده تعیین شده است که پارک در این محل ها در نیم ساعت اول رایگان خواهدبود. دریافت حق توقف در معابر یادشده برای مازاد بر نیم ساعت، با احتساب نیم ساعت اول محاسبه و دریافت می‌شود. که بر اساس این تبصره دریافت حق توقف در معابر مورد نظر بر حسب بازه‌های زمانی نیم ساعتی یا یک ساعتی اخذ می‌شود.
بر اساس تبصره ۲ این ماده، قیمت‌گذاری هزینه توقف در حاشیه معابر بر طبق مقررات اخذ عوارض با محاسبه هزینه‌های عملیاتی اجرا (نصب و نگهداری تجهیزات موردنیاز)، تأمین نیروی انسانی و مدیریت طرح با ملاحظه منطقه‌بندی و اهمیت معابر تعیین شود و قیمت‌گذاری پارکینگ‌های حاشیه‌ای باید به گونه‌ای باشد که شهروندان به کاهش زمان توقف، کاهش استفاده از وسیله نقلیه شخصی و یا ترجیح استفاده از پارکینگ‌های عمومی غیرحاشیه‌ای ترغیب شوند.
بر اساس این ماده، در صورت اشغال بیش از یک محل توقف توسط یک خودرو، حق توقف متناسب با تعداد محل‌های اشغال شده دریافت می‌شود.
بر اساس این آیین نامه، معابر شهری پرترافیک براساس شاخص‌های موضوع ماده (۲) این آیین‌نامه، به پیشنهاد شهرداری مربوط و تصویب شورای استان تعیین می‌شود، پارک وسیله نقلیه در معابر شهری پرترافیک بدون پرداخت حق توقف پس از نیم‌ساعت اولیه به منزله ارتکاب تخلف توقف ممنوع بوده و اعمال مقررات در این خصوص توسط مأموران موضوع ماده (۲) قانون انجام می‌پذیرد، پلیس راهنمایی و رانندگی موظف است با استفاده از ساز و کارهای مناسب نسبت به کنترل مستمر معابر شهری پرترافیک با اولویت پیشگیری از وقوع تخلفات پارک حاشیه‌ای و دریافت گزارش‌های مربوط اقدام کند، شهرداری‌ها مکلفند در معابر شهری پرترافیک مصوب، نسبت به مشخص کردن فضاهای پارک حاشیه‌ای مدیریت شده اقدام کنند و با استفاده از تجهیزات و لوازم سنجش توقف و یا از طریق عوامل متصدی (پارکبان) نسبت به مدیریت پارک حاشیه‌ای و اخذ هزینه توقف اقدام کنند.
آیین‌نامه اجرایی تبصره یادشده به شرح زیر تصویب شد:
ماده۱ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف ـ قانون: قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ـ مصوب۱۳۸۹ـ .
ب ـ شورای عالی: شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور.
پ ـ شورای استان: شورای هماهنگی ترافیک استان.
ت ـ معابر شهری پرترافیک: معابر شهری موضوع ماده (۲) این آیین‌نامه.
ث ـ پارک حاشیه‌ای مدیریت شده: توقف وسیله نقلیه در حاشیه معابر شهری در محل‌های مجاز با ویژگی‌های زیر :
۱ـ دارای تابلوها و علائم مربوط، حاوی اعلام شرایط زمانی و نحوه پرداخت هزینه توقف.
۲ ـ دارای خط‌کشی استاندارد با ابعاد حداقل (۲۴۰) سانتی‌متر عرض و (۵۵۰) سانتی‌متر طول.
ج ـ ممنوعیت توقف: مجاز نبودن توقف وسیله نقلیه درنقاطی که براساس ماده (۱۶۳) آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی موضوع تصویب‌نامه شماره ۲۰۸۷۳/ت۲۹۱۶۹ مورخ ۸/۴/۱۳۸۴ معین گردیده است.
چ ـ تجهیزات و لوازم سنجش توقف: ابزارها، فناوری‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی از جمله ایست‌سنج، کارت پارک و نظایر آن که برای نشان دادن زمان مجاز توقف و پرداخت متناسب حق توقف به کار می‌روند.
ح ـ متصدی: اشخاص حقوقی واجد شرایط که با رعایت مفاد این آیین‌نامه، امور مدیریت و بهره‌برداری از فضاهای پارک حاشیه‌ای یک یا چند معبر را از طرف شهرداری بر عهده دارند.
خ ـ پارکبان: افرادی که توسط متصدی برای تسهیل استفاده قانونمند شهروندان از فضاهای پارک حاشیه‌ای به کارگیری می‌شوند.
ماده۲ـ ویژگی‌های معابر شهری پرترافیک به شرح زیر است:
الف ـ معابری که براساس مطالعات تحلیل عرضه و تقاضای پارکینگ، تقاضا برای پارک حاشیه‌ای وسایل نقلیه در یک دوره زمانی حداقل شش ساعته بیش از میزان عرضه پارکینگ در حاشیه معابر موردنظر باشد.
تبصره ـ مطالعات موضوعی فوق‌الذکر براساس مصوبات شورای عالی در خصوص انواع مطالعات مهندسی ترافیک در شهرها، توسط شهرداری برای ناحیه‌ای با محدوده مشخص و با ملاحظه عرضه پارکینگ‌های غیرحاشیه‌ای و سطح سرویس معابر موردنظر انجام می‌پذیرد. مرجع تصویب این مطالعات، شورای استان می‌باشد. در شهر تهران، مرجع تصویب، شورای حمل و نقل و ترافیک شهر تهران است.
ب ـ بیش از پنجاه درصد تقاضای پارک حاشیه‌ای براساس مطالعات بند (الف) برای دسترسی به کاربری‌های غیرمسکونی شامل تجاری، اداری، خدماتی، آموزشی، رفاهی، درمانی، زیارتی یا تفریحی باشد.
پ ـ حداکثر از نوع شریانی درجه (۱) و حداقل از نوع جمع و پخش‌کننده مطابق استاندارد شماره (۱۴۱۴۷) مورخ ۱۳۹۰ سازمان ملی استاندارد ایران با موضوع معابر شهری ـ طبقه‌بندی باشد.
ماده۳ـ توقف وسایل نقلیه در محدوده زمانی (۷) صبح الی (۲۱) شب در محل‌هایی که برای پارک حاشیه‌ای مدیریت شده تعیین گردیده است در نیم ساعت اول رایگان خواهدبود. دریافت حق توقف در معابر یادشده برای مازاد بر نیم ساعت، با احتساب نیم ساعت اول محاسبه و دریافت می‌شود.
تبصره۱ـ دریافت حق توقف در معابر موردنظر بر حسب بازه‌های زمانی نیم ساعتی یا یک ساعتی اخذ می‌گردد.
تبصره۲ـ قیمت‌گذاری هزینه توقف در حاشیه معابر باید بر طبق مقررات اخذ عوارض با محاسبه هزینه‌های عملیاتی اجرا (نصب و نگهداری تجهیزات موردنیاز)، تأمین نیروی انسانی و مدیریت طرح با ملاحظه منطقه‌بندی و اهمیت معابر تعیین شود.
تبصره۳ـ قیمت‌گذاری پارکینگ‌های حاشیه‌ای باید به گونه‌ای باشد که شهروندان به کاهش زمان توقف، کاهش استفاده از وسیله نقلیه شخصی و یا ترجیح استفاده از پارکینگ‌های عمومی غیرحاشیه‌ای ترغیب شوند.
تبصره۴ـ در صورت اشغال بیش از یک محل توقف توسط یک خودرو، حق توقف متناسب با تعداد محل‌های اشغال شده دریافت می‌شود.
ماده۴ـ معابر شهری پرترافیک براساس شاخص‌های موضوع ماده (۲) این آیین‌نامه، به پیشنهاد شهرداری مربوط و تصویب شورای استان تعیین می‌شود.
تبصره۱ـ شورای استان موظف است ظرف یک ماه از تاریخ وصول پیشنهاد از سوی شهرداری در خصوص تعیین معابر شهری پرترافیک تصمیم‌گیری کند.
تبصره۲ـ مرجع تعیین معابر شهری پرترافیک در شهر تهران، شورای حمل و نقل و ترافیک شهر تهران می‌باشد.
تبصره۳ـ شورای استان و شورای حمل و نقل و ترافیک شهر تهران موظفند حسب مورد نتیجه تصمیمات خود در مورد این ماده را به شورای عالی اعلام نمایند. شورای عالی در صورت هرگونه ایراد به تصمیمات یادشده مراتب را ظرف دو هفته به شورای مربوط اعلام می‌نماید.
تبصره۴ـ اصلاح و لغو معابر شهری پرترافیک به پیشنهاد هر یک از اعضای شورای استان یا شهرداری مربوط و با تصویب مرجع تعیین معابر شهری پرترافیک انجام می‌شود.
ماده۵ ـ پارک وسیله نقلیه در معابر شهری پرترافیک بدون پرداخت حق توقف پس از نیم‌ساعت اولیه به منزله ارتکاب تخلف توقف ممنوع بوده و اعمال مقررات در این خصوص توسط مأموران موضوع ماده (۲) قانون انجام می‌پذیرد.
تبصره ـ نصب تابلوی مکمل حمل با جرثقیل در محل‌هایی که برای مدیریت پارک حاشیه‌ای از ایست‌سنج و یا سایر دستگاه‌های الکترونیکی ثابت برای پرداخت الکترونیکی هزینه توقف استفاده می‌شود، با هماهنگی پلیس راهنمایی و رانندگی توسط شهرداری انجام می‌پذیرد.
ماده۶ ـ پلیس راهنمایی و رانندگی موظف است با استفاده از ساز و کارهای مناسب نسبت به کنترل مستمر معابر شهری پرترافیک با اولویت پیشگیری از وقوع تخلفات پارک حاشیه‌ای و دریافت گزارش‌های مربوط اقدام نماید.
تبصره ـ در صورت درخواست شهرداری‌ها برای آموزش برخی افراد جهت نظارت و ارائه گزارش درخصوص رعایت مقررات مربوط به فضاهای پارک حاشیه‌ای، پلیس راهنمایی و رانندگی نسبت به ارایه آموزش‌های مربوط اقدام می‌نماید. پلیس می‌تواند با رعایت تبصره (۳) ماده (۲) قانون، از گزارش‌های افراد فوق‌الذکر که دوره آموزشی لازم را با موفقیت گذرانده‌اند استفاده نماید. نحوه صدور ابلاغ و فعالیت این افراد براساس شیوه‌نامه‌ای خواهدبود که توسط پلیس راهنمایی و رانندگی ظرف سه ماه از تاریخ لازم‌الاجراشدن این آیین‌نامه، تهیه و ابلاغ خواهدشد.
ماده۷ـ شهرداری‌ها مکلفند در معابر شهری پرترافیک مصوب، پس از اطلاع‌رسانی به شهروندان، نسبت به مشخص کردن فضاهای پارک حاشیه‌ای مدیریت شده اقدام نموده و با استفاده از تجهیزات و لوازم سنجش توقف و یا از طریق عوامل متصدی (پارکبان) نسبت به مدیریت پارک حاشیه‌ای و اخذ هزینه توقف اقدام نمایند.
تبصره۱ـ دریافت حق توقف و انجام هرگونه تراکنش مالی توسط رانندگان و عوامل متصدی (پارکبان) از ابتدای سال ۱۳۹۵ با استفاده از سامانه‌های پرداخت الکترونیک برون خط (آفلاین) با رعایت قوانین و مقررات نظام بانکداری الکترونیکی انجام می‌شود.
تبصره۲ـ درآمد حاصل از توقف خودرو در پارک حاشیه‌ای، موضوع تبصره (۲) ماده (۳) این آیین‌نامه به حساب خزانه واریز می‌شود. صددرصد (۱۰۰%) مبالغ واریزی موضوع این ماده به حساب خزانه تا پایان هر ماه توسط خزانه به حساب شهرداری مربوط واریز می‌شود تا در اجرای ماده (۱۵) قانون در همان شهر هزینه نماید.
ماده ۸ ـ انتخاب و بکارگیری متصدی براساس شرایط عمومی پیمان و شرایط اختصاصی اعلامی از سوی شهرداری و مفاد آیین‌نامه مالی و معاملاتی شهرداری صورت می‌گیرد.
تبصره ـ شرایط انتخاب و بکارگیری متصدی می‌تواند با رعایت قوانین و مقررات مربوط، در قالب مشارکت و جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی تعیین گردد.
ماده۹ـ وظایف متصدی در چارچوب قرارداد منعقده با شهرداری به شرح زیر است:
الف ـ تأمین عوامل انسانی موردنیاز برای امور مربوط به مدیریت و بهره‌برداری از پارک حاشیه‌ای.
ب ـ همکاری با عوامل پلیس راهنمایی و رانندگی.
پ ـ تأمین و کنترل مستمر تجهیزات مورداستفاده و اطمینان از سالم بودن آنها و تأمین لوازم موردنیاز.
ت ـ مدیریت تمامی تراکنش‌های مالی بین شهروندان و عوامل متصدی (پارکبان) در خصوص حق توقف مصوب.
ث ـ ارائه گزارش‌ها و آمار و اطلاعات موردنظر به شهرداری.
تبصره ـ عوامل متصدی حق مداخله در اجرای مقررات راهنمایی و رانندگی را ندارند.
ماده۱۰ـ شرایط جذب و بکارگیری افراد پارکبان توسط متصدی به شرح زیر است:
الف ـ دارا بودن برگ پایان خدمت و یا معافیت دائم یا موقت از خدمت دوره ضرورت.
ب ـ دارابودن حداقل مدرک تحصیلی دیپلم.
پ ـ نداشتن سوء پیشینه مؤثر کیفری.
ت ـ گذراندن دوره آموزشی مربوط.
ث ـ دارا بودن شرایط جسمی لازم.
ج ـ نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، روان‌گردان و الکل.
تبصره ـ شهرداری‌ها موظفند با همکاری پلیس راهنمایی و رانندگی، براساس ضوابط ابلاغی شورای عالی نسبت به آموزش افراد پارکبان اقدام نمایند.
ماده۱۱ـ عوامل متصدی و عوامل تعیین شده در تبصره ماده (۶) این آیین‌نامه، در طول ساعات تعیین‌شده در قانون با لباس مخصوص و متحدالشکل با نصب نام‌نما روی لباس و همراه داشتن کارت و کدشناسایی معتبر نسبت به انجام وظایف خود اقدام می‌نمایند.
ماده۱۲ـ به ازای حداکثر هر (۷۰) فضای پارک حاشیه‌ای و یا حداکثر هر (۵۰۰) متر نوار اجرای طرح مدیریت پارک حاشیه‌ای، باید یک فضا برای پارک خودروهای دارای پلاک معلولین و جانبازان به صورت رایگان اختصاص یابد.
ماده۱۳ـ نصب تابلوهای توقف ممنوع و یا ایستادن ممنوع و تابلوهای مکمل آنها و نیز اجرای خط‌کشی‌های متناسب، توسط شهرداری با هماهنگی پلیس راهنمایی و رانندگی انجام می‌شود.
ماده۱۴ـ گزارش سالانه اجرای طرح مدیریت پارک حاشیه‌ای باید در پایان هر سال توسط شهرداری مربوط به شورای استان ارایه گردد.
