آذریهایی که در خرداد ماه سال 92 در ورزشگاه شهید آهن دوست جمع شده بودند خاطره حضور حسن روحانی در ایام تبلیغات انتخاباتی را فراموش نکردهاند چرا که به آنها قول داده بود دریاچه ارومیه را در طول عمر دولت یازدهم احیاء کند.
مردمی که حوالی ساعت 15 بیستم خرداد ماه سال 92 به دیدار یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری رفته بودند در شعارهایشان مطالبه احیاء دریاچه ارومیه را فریاد میزدند و یک صدا نوای"دریاچه ارومیه،احیاء باید گردد" را زمزمه میکردند.
حسن روحانی هم در میان آن جماعت پرشور اظهار داشت: دولت آینده، دولت شعور است نه شعار؛ دریاچه ارومیه را احیا خواهیم کرد و نخواهیم گذاشت خشک شود. شما گفته بودید که دریاچه را با اشک چشمتان پر میکنید. من به فدای چشمان همه آذربایجان هستم. بدانید که من به شما قول میدهم اگر بار مسئولیت اجرایی بر دوش من قرار گرفت در اولین روز دولت دریاچه ارومیه در دستور کار خواهد بود.
وی در میان مردم و جوانان آذری ادامه داد: در مرکز تحقیقات استراتژیک مدتهاست کارگروه ویژهای برای دریاچه ارومیه تشکیل دادهایم و اگر دریاچه ارومیه خشک شود، زندگی 14 میلیون در معرض خطر قرار خواهد گرفت. در نتیجه باید آب دریاچه خزر به ارومیه منتقل شود. من به شما قول میدهم که در دولت تدبیر و امید احیای دریاچه ارومیه جزو اولین برنامه ما خواهد بود و پیشبینی اولیه ما این است که انتقال آب خزر به اردبیل، تبریز و ارومیه تا 2.5 میلیارد خرج دربردارد اما با ایجاد دریاچههای وسط راه و رونق کشاورزی بیش از 70 درصد از هزینهها قابل جبران است.
این صحبتهای روحانی که دولت خود را دولت تدبیر و امید مینامید مورد توجه آذریها قرار گرفت و چشم امید آنان به روزی دوخته شد که در سالهای نه چندان دور زنده شدن دریاچه از نفس افتاده ارومیه را ببینند.
چندی نگذشت که احیاء دریاچه ارومیه در دولت روحانی مورد توجه واقع شد و او نیز به زیرمجموعه خود تاکید کرد که باید هرچه زودتر به احیاء دریاچه ارومیه توجه نشان دهند و در این خصوص ضمن توجه به بودجه این محدوده، از دستگاهها خواست تا به سرعت به این وعده انتخاباتیاش جامه عمل بپوشانند؛ که بنابر همین موضوع هم ستادی با نام احیاء دریاچه ارومیه تشکیل شد و ریاست آن را کلانتری عهده دار شد.
اما بعد از 2 سال از وعده احیاء دریاچه ارومیه حس روحانی رییس دولت تدبیر و امید دوباره به جمع آذریها رفت و این بار در قامت رییس جمهوری بازهم بر احیاء دریاچه بیجان ارومیه تاکید کرد.
روحانی در 30 اردیبهشت سال 94 در سفر استانی خود با اشاره به احیاء دریاچه ارومیه به عنوان یکی از مهم ترین اقدامات دولت در ارتباط با آذربایجان گفت: از نخستین روزهای آغاز به کار دولت تاکنون همه توان خود را به کار گرفتهایم که دریاچه به وضعیت قبلی خود برگردد.
وی از برنامه ریزی برای تغییر الگوی کشت در منطقه و بستن چاههای غیرمجاز مناطق پیرامونی دریاچه به عنوان برخی از مهمترین کارهای انجام شده در زمینه احیاء دریاچه ارومیه نام برد و گفت: خوشبختانه وضعیت دریاچه امروز در مقایسه با دو سال گذشته به مراتب بهتر شده است.مسیرمان را برای احیاء دریاچه ارومیه ادامه میدهیم و گزارش آن را به طور منظم به مردم ایران و آذربایجان عرضه میکنیم. وضعیت دریاچه ارومیه امروز هم تثبیت و هم بهتر شده است. البته طرح احیاء دریاچه، طرح بلندمدتی است که تا پایان کار دولت یازدهم به جد پیگیری می شود.
اما تمامی این توجهات و رویکردهای مسئولان محیط زیست و نیرو نتوانسته چنگی به دل بزند و دریاچه ارومیه بنابر نظر کارشناسان همچون بیمار محتضری میماند که نیازمند اقدامی عاجل است و همچنان برنامههای کارشناسی نسبت به آن در حال انجام است و کارشناسان نیز نظرات متفاوتی را نسبت به اقدامات و احیاء این دریاچه دارند.
سروش مدبری مدیرکل سابق دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به وعدههای داده شده مسئولان درباره احیای دریاچه ارومیه میگوید: صحبتهای مطرح شده فقط یک قول به مردم بود و این دریاچه در مدت زمان کوتاه احیا نمیشود.
وی میافزاید: هر زمان که مسئولان ذیربط توانستند حدود 15 درصد از آبهای سدها را برای دریاچه ارومیه رها کنند بدون آنکه استفادهای برای کشاورزان انجام بگیرد، میتوان تا حدودی به احیای دریاچه ارومیه امیدوار بود؛چطور مسئولان متولی این کار، می توانند آب را از کشاورز بگیرند یا با وعدههای داده شده دریاچه ارومیه را احیا کنند؟
مدبری میگوید: در صورت اجرای طرحهای کارشناسی و برنامهریزی مناسب میتوان طی مدت 10 سال آینده دریاچه ارومیه را احیا کرد و به آن امیدوار بود.
اما حسین آخانی کارشناس مسائل محیط زیستی و استاد دانشگاه که در این باره پژوهشهایی را داشته نیز میگوید: دریاچهای که در اثر 20 سال خرابکاری خشک شده در طی یکی دوسال احیا نمیشود؛ دریاچه ارومیه در طی 20 سال تخریب شده و در خوشبینانهترین حالت نیز برای بهبود وضعیت کنونی چیزی در حدود 20 سال زمان لازم است؛البته برای این منظور باید راهکارهای علمی را مدنظر قرار دهیم .
وی میافزاید: کاهش زمینهای زراعی در آن منطقه، اصلاح استفاده بیرویه از آب، پرهیز از چرای دامها و مقابله با سدسازها از جمله راهحلها است؛البته متاسفانه تصمیمگیری درباره دریاچه ارومیه با نگاه فنی انجام نشده و نگاههای سیاسی و اقتصادی بیشتر درآن دخیل شده است و نگاه علمی جایگاهی بعد از سایر نگرشها دارد.
آخانی می گوید: متاسفانه برخی افراد از این میان بهره برداری میکنند؛ در جریان احیاء دریاچه ارومیه باید با خیلی افراد همچون سدسازها که قدرت زیادی دارند مقابله کرد؛ طبیعی است که اگر مقابله نشود این افراد اجازه نمیدهند احیاء دریاچه با روند علمی انجام بگیرد؛ در زمینه احیاء دریاچه ارومیه بخشی از کار به دانشگاهیان سپرده شد اما شاهدیم که بخشی از عملکرد آنها نیز به خاطر آلوده شدن به مسائل سیاسی و اقتصادی دچار اشتباهاتی شد.
احیاء دریاچه ارومیه که یکی از قولهای مکرر مسئولان دولتی در ابتدای انتخابات بوده است با این وضعیت فعلی و نگاههای متفاوت در سالهای فعالیت این دولت به نتیجه نهایی نمیرسد و باید چشم انتظار بود تا شعارهای انتخابات بعد که برای آذریها خوانده میشود و خبر از احیاء بیمار نیمه جانی با نام دریاچه ارومیه را میدهند.
در حال حاضر نیز تمامی وعدهها و یا شعارها مبنی بر احیاء دریاچه ارومیه در دولت یازدهم به سالهای آتی بسنده نمیشود چرا که نزدیک به دوسال تا پایان این دولت باقی مانده و بنابر نظر مسئولان ستاد احیاء دریاچه ارومیه، کارهای کارشناسی و بهبود دریاچه ارومیه برنامهای 10 ساله است و طی این مدت انجام میپذیرد.