به گزارشافکارنیوز،آشنایی با ماه مبارک رمضان و تاریخچه آن روزه داری ما را با معرفت و شناخت بیشتر از اهمیت این عبادت الهی همراه می‌سازد، براین اساس لیلا میرزاخانی کارشناس ارشد ادیان در قالب یادداشتی آورده است: «یا ایّها الذین اَمنُوا کُتِبَ علیکم الصّیام کما کُتِبَ علی الذّین من قبلکم لعلّکم تتقّون» " ای افرادی که ایمان آورده اید، روزه بر شما نوشته شد همان گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند، نوشته شده، تا پرهیزگار شوید. " آیه ۱۸۳ سوره بقره
تاریخچه روزه:
تاریخ روزه، برای نخستین‌بار در اسلام به سال ۶ هجری قمری بر می‌گردد، زمانی که پیامبراکرم(ص) پس از صلح حدیبیه، راهی مدینه شدند، ایشان در مدینه اعمال ماه رمضان و سپس شوال را بجا آوردند.
اسلام جایگاه خاصی برای روزه قائل است، تا آنجا که در حدیثی از پیامبر(ص) یکی از ستون‌های محکمی که اسلام برآن استوار گردیده را، روزه‌داری در ماه رمضان می‌شمردند.
طبق آیه فوق روزه گرفتن تنها متعلق به دین اسلام نیست، بلکه روزه در همه ادیان پیشین وجود داشته است، روزه عنایت خاصی است که خداوند به روزه دار دارد و آن را به افراد برگزیده خود سفارش میکند.
روزه از عبادت‌هایی است که در تمام ملل وجود داشته و به اسلام اختصاص ندارد.
صائبی‌ها: برای احترام به کره ماه، سی روز روزه می‌گیرند.
مانوی‌ها: با وضع خاص مانند صائبی‌ها روزه دارند.
برهمائی‌ها: در هند روزهای معینی از فصول را روزه دارند.
بودائی‌ها: آنها هم ایام مخصوصی را روزه می گیرند.
اهل کتاب(یهودو نصاری): روزه‌های واجب و مستحب خود را که به ۲۵ روز می‌رسد روزه می‌دارند.
قرآن کریم هم از روزه آنها در آیه ۱۸۳ سوره بقره خبر می دهد تا اثبات کند که روزه از ضروریات همه ادیان شناخته شده ومنکر آن مرتد خواهد شد.
اهمیت روزه
اهمیت روزه بدین لحاظ است، که در آیه فوق بدان اشاره شده، و آن رسیدن انسان به مقام پرهیزگاران و اصل تقوی می باشد. تقوی میزان سنجش نوع تولد و انتقال ما به جهان ابدی است، هر کس تقوای بیشتری داشته باشد، با سلامتی بیشتری به ابدیت منتقل خواهد شد. میزان و ترازوی سنجش اعمال و قبولی آنها طبق فرموده خداوند متعال در قران کریم، تقوی است.
امام علی(علیه السلام) می‌فرماید: «خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص مردم را بیازماید. ” و در خطبه حضرت زهرا(س) آمده است: «خداوند روزه را برای تثبیت اخلاص واجب کرد. ”
در حقیقت شرط رسیدن به تقوا، اخلاص است. بنابراین اگر فردی توانست در عبادت ماه مبارک رمضان اخلاص داشته باشد، مهمان واقعی حق تعالی شده است و به مقام قرب الهی نایل گردیده است.
انسان با روزه داری به جنگ خواهش های خویش میرود
انسان با روزه داری که، امساک در خوردن و آشامیدن و خودداری از برخی چیزهای دیگر است در واقع با خواهش های خویش می جنگد و در برابر غرایز خود مقاومت می کند، تمرین این عمل، اراده و تصمیم را در انسان نیرومند می سازد و جان را از قید حکومت و سلطه هوس ها و خواهش ها می رهاند. پیشوایان اسلام فرموده اند: «افضل الناس من جاهد هواه و اقوی الناس من غلب هواه؛ بهترین مردم کسی است که با هوای نفس مبارزه کند و نیرومندترین آنان کسی است که بر آن پیروز شود.» پس روزه دارن بهترین مردمند چرا که با خواسته های نفسانی مبارزه می کنند و اگر با مراقبت و کوشش از روزه ی خویش بتوانند بر نفس خود مسلط شوند،
از نیرومندترین مردم نیز خواهند بود.
روزه، فریضه ای است که مسلمانان را از غرقه شدن در مادی گرایی و حرص و آز برای لذت های مادی و مسابقه برای مصرف و تن پروری می رهاند و به او می آموزد که به فکر دیگران باشد و بر خواهش های جسمانی خویش مسلط گردد و به مصرف به مقدار نیاز قناعت ورزد و از اسراف و تبذیر بپرهیزد. روزه به مسلمانان می آموزد که با کم هم می توان زیست و حرص و طمع فقط غرق شدن در مادیات و انحراف از معنویات است و برای زیستن لازم نیست که با همه وجود به تن و لذت های آن پرداخت.
فلسفه روزه از منظر امام صادق(ع)
هنگامی که «هشام بن حکم» از امام صادق(ع) فلسفه روزه را می پرسد، حضرت می فرماید:
«به راستی خداوند روزه را واجب کرد، تا به وسیله آن بین تهیدستان و ثروتمندان برابری ایجاد کند و ثروتمندان هرگز درد گرسنگی و فقر را احساس نکرده اند و هرگاه(خوردنی و آشامیدنی) را اراده نموده اند برایشان میسر بوده است، پس خداوند متعال «روزه را واجب نمود» تا بین بندگانش از فقیر و غنی، مساوات و برابری به وجود آورد(هر دو گروه رنج گرسنگی و تشنگی را بکشند) سرمایه داران مسلمان گرسنگی و درد فقیران را لمس نمایند تا بر آنان شفقت ورزند و ترحم کنند.»
مهم ترین اثر روزه بعد تربیتی آن است. روزه روح آدمی را لطیف و اراده انسان را «قوی» و غرائز او را «تعدیل» می کند.
از مرتاضان، که از خودداری‌های مخصوص به تطهیر روح می‌پردازند، گرفته تا صوفیان، که چله نشینند و امساک از اصول آنها است، و عارفان که می‌گویند: «اندرون از طعام خالی دار تا در او نور معرفت بینی.» همگی نقش محوری روزه در خودسازی و تهذیب نفس را باور دارند؛ زیرا روزه، تمرین مقاومت و آمادگی روحی در خودسازی اخلاق و تهذیب نفس بر دو پایه استوار است:
الف) تخلیه؛ یعین پاکسازی و تصفیه ی روح از عادات ناپسند و آلودگی های مادی که مقدمه ی آن شناخت صفات پسندیده و ناپسند است.
ب) تحلیه؛ یعنی آراستن نفس به صفات پسندیده و مطلوب انسانی، مانند تقوا که از حکمت های روزه است «لعلکم تتقون.»
روزه بستر مناسبی برای ایجاد تقوا فراهم می سازد. افرادی که سالیانه، یک دوره یک ماهه ای را برای مبارزه با خواسته های درونی می گذرانند، از آمادگی رزمی و دفاعی بیشتری برخوردارند. پیامبر اکرم(ص) شکم چرانی و شهوت جنسی را از جمله سه امری برشمرد که پس از خویش، برای امتش نسبت به آنها بیمناک بود.
و نیز از کلام گوهر بار آن حضرت است که فرمود: «نخستین چیزهایی که موجب گرفتاری انسان در آتش جهنم است، دهان(ابزار گناهان فراوان)، و فرج(ابزار شهوت جنسی) است.»
روزه دار باید در حال روزه با وجود گرسنگی و تشنگی از غذا و آب، از بعضی لذات هم چشم بپوشد و عملاً ثابت کند که همچون حیوان، در بند اصطبل و علف نیست. او می تواند کنترل امور نفس سرکش را به دست بگیرد و با تمرین های پیگیر و خستگی ناپذیر از وسوسه های دشوار شکم و شهوت بگذرد و بر هوس ها و شهوات خود مسلط گردد.
فواید بهداشتی روزه از منظر متخصصان غربی
روزه، افزون بر فوائد تربیتی و اجتماعی فوائد بهداشتی نیز دارد. روزه تمام دستگاه های بدن را از خستگی مدام رها می سازد، عمر را طولانی می کند، به جسم نشاط تازه ای می بخشد و آدمی را از کسالت و سستی در می آورد، از بیماری و دردها آزاد می سازد و چاقی زیاد را از بین می برد.
روزه سبب می‌شود که ذخایر مخصوص گلیکوژن یا چربی بدن از نقاط مختلف برداشته شوند و به مصرف سوخت و ساز داخلی برسند و مسلم است که بدن در حال روزه ابتدا چربی های زیر جلدی را به مصرف رسانده و به تدریج نوبت به چربی های احشا می رسد.
دکتر «الکسیس کارل» در کتاب «انسان، موجود ناشناخته» مینویسد: «با روزه داری، قند خون در کبد می ریزد و چربی هایی که در زیر پوست ذخیره شده اند و پروتئین های عضلات و غدد و سلول های کبدی آزاد می شوند و به مصرف تغذیه می رسند.»
وی می‌گوید: «لزوم روزه داری در تمام ادیان تأکید شده است. در روزه، ابتدا گرسنگی و گاهی نوعی تحریک عصبی و بعد ضعفی احساس می‌شود، ولی در عین حال، کیفیات پوشیده ای که اهمیت زیادی دارند، به فعالیت می‌افتند و بالاخره تمام اعضا، مواد خاص خود را برای نگهداری و تعادل محیط داخلی و قلب، قربانی می کنند و به این ترتیب روزه تمام بافت های بدنی را می شوید(خانه تکانی میکند) و آنها را تازه میکند.»
دکتر «ژان فرموزان» روش معالجه با روزه را، به شست و شوی اعضای بدن تعبیر میکند، که در آغاز روزه داری، زبان باردار است، عرق بدن زیاد است، دهان بدبو است و گاه آب از بینی راه می افتد، که همه اینها علامت شروع شست و شوی کامل بدن است. پس از سه چهار روز بو برطرف می‌شود، اسید اوریک ادرار کاهش می‌یابد و شخص احساس سبکی و خوشی خارق العاده ای می کند. در این حال اعضا هم استراحتی کافی دارند.
دکتر «تومانیاس» درباره فوائد بهداشتی روزه داری مینویسد: «فایده بزرگ کم خوردن و پرهیز نمودن از غذاها در مدت کوتاه، آن است که چون معده و طول مدت یازده ماه مرتب پر از غذا بوده، در مدت یک ماه روزه داری مواد غذایی خود را دفع می کند و همین طور کبد که برای هضم غذا مجبور است دائماً صفرای خود را مصرف کند، در مدت سی روز ترشحات صفراوی را صرف حل کردن باقیمانده غذای جمع شده خواهد کرد.
دستگاه هاضمه در نتیجه کم خوردن غذا، اندکی فراغت حاصل نموده و رفع خستگی میکند. روزه، یعنی کم خوردن و کم آشامیدن در مدت معینی از سال و این بهترین راه معالجه و حفظ تندرستی است، که طب قدیم و جدید را از این جهت متوجه خود ساخته است. به ویژه امراضی که بر دستگاه هاضمه، بخصوص کلیه و کبد عارض می‌شود و توسط دارو نمی‌تواند آنها را درمان کرد، روزه به خوبی معالجه میکند. چنانچه بهترین دارو برای برطرف ساختن سوء هاضمه نیز روزه گرفتن است. بیماری مخصوص کبد نیز که موجب یرقان می گردد، بهترین طریق درمانش همانا روزه گرفتن است؛ زیرا ایجاد این امراض اغلب اوقات به واسطه خستگی کبد است
که در هنگام زیادی عمل و فعالیت نمی‌تواند صفرا را از خود بگیرد.»
دکتر «گوئل پا» فرانسوی می‌گوید: «چهار پنجم بیماریها از تخمیر غذا در روده ها ناشی می شود که همه با روزه اصلاح می گردد.»
دکتر آلکسی سوفورین مینویسد: جسم به هنگام روزه به جای غذا از مواد باقیمانده در بدن استفاده کرده و آنها را مصرف میکند و بدین وسیله مواد کثیف و عفونی ای که در جسم است و ریشه و خمیره بیماری ها از آنهاست، از بین میرود، روزه سبب بهبودی همه بیماریها است. بنابراین، شایسته است که جسم خود را به وسیله روزه، نظیف و پاکیزه کنید.
