به گزارش افکارنیوز، واقعیت این است که خرس‌ها همه‌چیزخوار هستند، اما مشخصا مغز بزرگ‌تری از گوشتخواران دارند. در مجموع مغز گوشتخواران به بزرگی مغز میمو‌ن‌سانان نیست. توانایی‌های شناختی خرس‌ها به دلایل متعدد کمتر مورد توجه متخصصان قرار گرفته، اما تازه‌ترین تحقیقات نشان داده که خرس‌ها در زمینه توانایی‌های شناختی قطعا حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. پروفسور جنیفر فونک یک روان‌شناس تطبیقی از دانشگاه اوکلند است که تحقیقات زیادی در این رابطه انجام داده است.

در تحقیقات میدانی انجام شده توسط دکتر فونک؛ سه خرس سیاه باغ وحش آلاباما این فرصت را پیدا کردند که غذای خود را از طریق یک صفحه کامپیوتری لمسی که روی یک ارابه چرخدار نصب شده بود، سفارش دهند. پروفسور فونک می‌گوید: «این موجودات عظیم‌الجثه برای به دست آوردن غذای خود بسیار پرانگیزه عمل می‌کنند، به طوری که حتی گاهی اوقات حاضرند برای داشتن غذا تن به هر نوع مشارکتی بدهند.»

در آزمایش دکتر فونک، کامپیوتر طوری برنامه‌ریزی شده که به محض نزدیک شدن هر خرس صفحه آن دو تصویر را در معرض نمایش قرار ‌دهد و عددی را اعلام ‌کند. تصاویر ارائه شده، مجموعه‌ای از نقاط بزرگ و کوچک هستند و رنگ‌آمیزی آنها نیز به طور کاملا تصادفی سیاه یا قرمز در نظر گرفته شده است. پیش از آزمایش به هر خرس تعلیم داده شد که صفحه کامپیوتر را با پنجه یا بینی خود لمس کند. البته انتخاب تصویر کاملا به عهده خود خرس‌هاست.

اگر خرس بتواند تصویر یا طبقه‌بندی درست را انتخاب کند، کامپیوتر به طور خودکار شروع به نواختن یک ملودی موزیکال می‌کند و خرس جایزه مخصوص خود را که غذاست، دریافت می‌کند. اما برعکس اگر خرس تصویر اشتباه را انتخاب کند، آنگاه کامپیوتر صدای ناهنجار می‌دهد و سپس دو تصویر دیگر در معرض دید حیوان قرار می‌گیرند.

محققان طرح، پیوسته مجموعه جدیدی را از همان نوع در برابر خرس‌ها قرار می‌دهند. خرس‌هایی که درست تعلیم دیده‌اند، به محض شنیدن عدد قادر به شناسایی همان تعداد روی صفحه مانیتور هستند. نتایج این آزمایش نشان داد خرس‌ها نه‌تنها در محیط تعلیم، بلکه حتی در یک محیط طبیعی هم از این دستگاه استقبال می‌کنند و می‌توانند معماهای طرح شده را بدرستی پاسخ دهند.

بروتوس؛ خرس حسابگر

آزمایش‌های بعدی روی خرسی به نام بروتوس نشان داد که این خرس حتی می‌تواند تصاویری متفاوت با آنچه از روی آنها تعلیم دیده هم بدرستی تشخیص دهد. به‌عنوان مثال به بروتوس دو تصویر نشان داده شد؛ یکی مجموعه‌ای از نقاط بزرگ و دیگری مجموعه‌ای از نقاط کوچک. در هریک از این تصاویر نقاط ثابت نبودند و جابه‌جا می‌شدند، اما تحت این شرایط باز هم بروتوس توانست تصویر درست را انتخاب کند.

پروفسور فونک می‌گوید درباره بروتوس حتی یکسری آزمایش‌های سخت‌تر هم انجام شده، اما این خرس باهوش با کمال شگفتی قادر به حل تمام آنها بود. از نظر پروفسور فونک شاید کمی زود است که از واژه قابلیت شمارش برای خرس‌ها استفاده شود، اما این قابلیت تا همین‌ جا هم محققان را شگفت‌زده کرده است.

خرس‌های فراری از صف‌

فونک در ادامه سخنان خود می‌افزاید سخت‌ترین بخش کار این بود که تنها یک خرس در برابر دستگاه قرارگیرد، زیرا به واقع همه خرس‌ها علاقه زیادی به مشارکت دسته‌جمعی در این آزمون داشتند و این رفتار آزمایش را بسیار سخت می‌کند. به طوری که تیم تحقیقاتی در بیشتر موارد مجبور به دخالت مستقیم شده است.

دکتر دیو گارشلیس سرپرست پروژه خرس‌ها در اداره آموزشی منابع طبیعی مینه‌سوتا بر این باور است که آزمون انجام شده از نظر خرس‌ها بسیار جالب و ساده است، چون رنگ‌آمیزی نقاط در ذهن آنها تداعی‌کننده یکی از مهم‌ترین منابع غذایی‌شان یعنی توت‌فرنگی و تمشک است.

خرس‌های سیاه براحتی قادرند که تمشک‌های رسیده با رنگ سیاه را از تمشک‌های نارس با رنگ قرمز تشخیص دهند و به همین دلیل هم این آزمون از نظر آنها معنادار است. گارشلیس در ادامه افزود هدف این آزمون بررسی میزان ادراک بصری خرس‌هاست. حس بینایی در انسان‌ها بسیار حیاتی است، اما این درباره خرس‌ها چندان مصداق ندارد و آنها در اصل بیشتر به حس بویایی پیشرفته خود وابسته هستند.

جالب است بدانید حس بویایی خرس‌ها هزار مرتبه از انسان‌ها قوی‌تر است. در این آزمایش بخصوص نیز عملا خرس‌ها از نظر استفاده از حس بویایی خلع ید شدند، زیرا مهم‌ترین عامل تصمیم‌گیری یعنی بویایی از آنها گرفته شد.

راه‌حل تهیه غذا

خرس‌ها به عنوان موجوداتی همه‌ چیزخوار و تک‌زی مشکلات زیادی برای تامین غذا دارند. محققان بر این باورند که هوشمندی خرس‌ها دقیقا برای حل همین مشکلات است. دکتر گارشلیس معتقد است دلیل تغییرات رفتاری و توانایی تشخیص خرس‌ها این است که منابع غذایی آنها به سرعت در حال تغییر است. وی در ادامه سخنانش افزود که فرض کنید در صف یک بوفه هستید و در حین حرکت به جلو می‌توانید انتخاب کنید که چه خوراکی را در بشقاب‌تان قرار دهید، اما کسانی که خوراک را برای شما تهیه می‌کنند دائم آن را تغییر می‌دهند. نتیجه این است که شما هیچ‌گاه نمی‌توانید حدس بزنید خوراک بعدی که بر سر سفره می‌آید، چه می‌تواند باشد. این دقیقا همان اتفاقی است که تابستان‌ها یعنی زمانی که خرس‌ها به دنبال میوه‌های جنگلی هستند، برای آنها رخ می‌دهد. یک میوه ممکن است در یک سال فراوان باشد، اما سال بعد ممکن است همان میوه بسیار کمیاب شود.

پروفسور روجر پاول یک متخصص رفتارشناسی خرس‌ها از دانشگاه ایالتی شمال کارولینا در این زمینه به بخش خبری مجله نشنال جئوگرافی گفت: «تنها چیزی که پس از ۲۰ سال مطالعه روی خرس‌ها می‌توانم با قطعیت بگویم این که همیشه نبوغ آنها من را شگفت‌زده کرده است. آنها به سرعت خود را با میوه‌های جدید و غذاهای متفاوت تطبیق می‌دهند. حتی ممکن است روش تهیه آن غذا کاملا با آنچه پیشتر انجام داده‌اند، تفاوت داشته باشد، اما باز هم برای خرس‌ها تفاوتی نمی‌کند.»

پروفسور فونک نیز در خاتمه چنین نتیجهگیری کرد که یافتههای اخیر امکانات بیشتری را برای مقایسه تواناییهای شناخت در میمونها و خرسها فراهم خواهدکرد. دهههاست که روی این قابلیتهای میمونها کار شده، اما تحقیق روی خرسها هنوز در مراحل آغازین است و تا پایان این مسیر راه زیادی باقی مانده است.