شناسایی منابع آلاینده، کیفیت پایین سوخت، فعالیت صنایع آلاینده، لزوم جایگزینی خودروهای فرسوده، تردد بیش از ظرفیت خودرو در پایتخت، نبود برنامه مهار آلودگی، ضرورت ایجاد مرکز پایش سراسری و جایگاه متزلزل محیط زیست در برخورد با دستگاههای متخلف از مهمترین موضوعاتی است که کارشناسان در نشست آلودگی هوا مطرح کردند.
استمرار آلودگی هوا به شکل بی سابقه ای در طول بیش از سه هفته، پایداری جو و نبود بارش و وزش باد در سطح تهران و همچنین بی توجهی به تذکرات پیشگیرانه بهانه ای برای برگزاری میزگردی با حضور متخصصان، مسئولان و کارشناسان هواشناسی و آلودگی هوا و محیط زیست شد.
در این نشست دکتر یوسف رشیدی مدیرکل شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران، دکتر علی اشرفی پور مدیرکل اداره محیط زیست استان تهران، دکتر جواد جمال بداغی رئیس دفتر آلودگی هوای سازمان محیط زیست، دکتر عباس رنجبران رئیس ستاد خشکسالی سازمان هواشناسی کشور و مهندس امیر وحدتی مدیر مرکز پایش آلودگی هوای استان تهران شرکت کردند.
سوال نخست ما مهمترین پرسش این روزها یعنی دلایل بروز و تداوم آلودگی چند روز اخیر است ضمن اینکه می خواهیم بدانیم کدام نهاد و دستگاه طی این سالها به وظایفش عمل نکرده و چرا در مواجه با چنین شرایطی همیشه راه حلهای مقطعی مانند تعطیل کردن شهر اجرا می شود؟
- جواد جمال بداغی رئیس دفتر آلودگی هوای سازمان حفاظت محیط زیست کشور: باید برای بررسی علل بروز آلودگی هوا سراغ پرسشهایی مانند اینکه چرا سیستم پایش آلودگی هوا در کشور نداریم رفت، این اولین پرسشی است که باید از خودمان بپرسیم. فعلا دنبال پرتقال فروش نیستیم. باید اعتراف کرد کشور در زمینه مدیریت کیفیت هوا خوب توسعه پیدا نکرده و توانمندی مناسبی در این حوزه نداریم. ضمن اینکه من هم با انتقاد شما که چرا اقدام اساسی صورت نمی گیرد موافقم.
آلودگی هوا در تهران مثل بروز یک بیماری برای شخص است. مثل دیابت، فشار خون، تنگی نفس و یا بیماریهایی از این دست. دوبار می توان همین طوری به بیمار قرص زیر زبانی داد اما چقدر دوام می آورد تا سکته نکند؟ بیمار یکی دوبار آنفاکتوس می کند… پس راه حل اساسی چیست، آیا نباید رژیم غذایی اش را عوض کند و برنامه فعالیت روزمره را تغییر دهد؟ نباید سیگار را ترک کند؟ ما چطور برای علاج بیماری انسان این همه اقدامات انجام می دهیم ولی برای علاج بیماری این شهر با این پیچیدگی و خطرات بی شمار کاری نمی کنیم و راه حل اساسی جلوی روی خود نمی گذاریم؟
* برنامه جامع کاهش آلودگی هوای تهران و کلانشهرها دنبال چنین راهکاری بود ولی عملا شکست خورد.
- نباید بگویم عملا شکست خورد، واژه شکست بار معنایی منفی دارد. ما باید ببینم آیا عملا این برنامه اجرا شده که شکست بخورد، آیا اجرا شده و جواب نداده یا اساسا اجرایی نشده است.
* ما معتقیدم اجرا نشده است به جز در بخشهایی کوچک.
- اجرایی نشده، درست است. ما باید عوامل کلان آلودگی را بشناسیم و این عوامل را وقتی شناختیم، برایش اسم بگذاریم، حالا می خواهد برنامه جامع باشد یا هر نام دیگری. نکته اول اینجاست ما دنبال اقدامات و راه حلهای زودگذر و آنی و فوری نباشیم چون چنین اقداماتی نتیجه ای پایدار در بر ندارند.
*هدف ما از این نشست این است که ما به عنوان پرسشگر و شما به عنوان ناظران و مجریان برنامه مدیریت آلودگی هوای تهران، دنبال راهکاری پایدار و علمی باشیم. پرسش ما این است چرا وضعیت تهران روز به روز بدتر می شود و هر سال شکل جدیدی به خود می گیرد، امسال ناپایداری جو عامل بوجود آمدن این وضعیت است سال گذشته علل دیگری داشت و سال آینده قطعا علت دیگری دارد.
- دلیل وضعیت امسال این است که ما بارندگی نداریم و این عاملی طبیعی است. امروز تنها ۷۰ درصد پارسال بارندگی داشته ایم و با کاهش محسوس نزولات جوی مواجه بوده ایم.
* سازمان هواشناسی پیش بینی این بی بارشی و پایداری شدید جو را کرده و به دستگاههای مربوطه هشدار داده بود. چرا در فصلی که امکان وارونگی دما هست دستگاههای ناظر و اجرایی اقداماتی پیشگیرانه انجام نداده اند؟
- مسئله همینجاست. دو عامل در ایجاد شرایط بحرانی آلودگی هوا موثر است. نخست شرایط طبیعی و یا جوی و دیگری شرایط انسانی و منابع آلاینده. ما جلوی جو را نمی توانیم بگیریم. خبرنگاری از من پرسید پیش بینی می کنید سال آینده با وضعیت وارونگی دما مواجه شویم؟ من پاسخ دادم بله، چنین پیش بینی محتمل هست ولی روزش برای من قابل پیش بینی نیست. چون هر سال دارد تکرار شود ولی ممکن است یکسال در ماه آبان اتفاق افتاده باشد، یکسال در آذر و یکسال هم در یکماه و سال دیگر، ما نمی توانیم تغییری در آن ایجاد کنیم.
* این یک عامل ثابت یا یک عامل طبیعی است اما به طور قطع عوامل دیگری نیز در تشدید آلودگی هوا موثر هستند؟
- در کنار عامل طبیعی برای تشدید آلودگی هوا عوامل تولید آلودگی هم داریم، این آلاینده ها باید تدبیر شوند و تا زمانی که برای آنها فکری نشود همین است که هست.
- عباس رنجبران رئیس ستاد خشکسالی سازمان هواشناسی کشور: من با آقای دکتر جمالی موافقم. سیستم آلودگی هوا سه جز اصلی دارد که شامل منابع انتشار، جو یا شرایط هواشناختی و دریافت کننده یا اکوسیستم و محیط زیست است. باید در مرحله بعد، ابعاد، وسعت و حجم دربرگیری آلاینده ها در اکوسیستم را مورد توجه قرار داد و تاثیر آن بر محیط زیست را سنجید. شرایط هواشناختی در حقیقت خارج از کنترل بشر است اما می توان آن را پیش بینی کرد. شرایط مهار و شرایط اقلیمی در هر منطقه ای قابل شناختن است و در این زمینه مقالات زیادی منتشر شده است. برای نمونه در ماه نوامبر بیشترین پایداری و موقعیتهایی که سرعت
باد کمتر از یک متر بر ساعت هست رخ می دهد.
- جمال بداغی: اگر ما برای منشاء آلاینده ها تدبیری اساسی نکنیم سالهای متوالی تکرار خواهد شد و بدتر می شود. من همیشه سوال می کنم آیا این وضعیت اضطرار و بحران اولین سال است در کشور بوجود می آید، آیا آخرین سال خواهد بود؟ پاسخ واضح است چون در سالهای بعد قطعا وضعیت بدتر خواهد شد. اگر امسال سه روز تعطیل شد سال آینده باید ۲۰ روز تعطیل شود.
* چاره کار چیست؟
- جمال بداغی: باید ریشه ها را شناخت. یکی از این ریشه ها کیفیت پایین سوخت است. چرا باید سوخت مصرفی در شهر تهران کیفیت پایین داشته باشد؟ دوم رفت و آمد خودروهای فرسوده در سطح شهر تهران است که سه و نیم مییلون خوردو برآورده شده است. بیش از نیمی از این خودروها فاقد استاندارد لازم هستند در واقع متسحق از رده خارج شدن نیستند ولی فاقد استانداردهای لازمند. سوم ارتقا استاندارد خوردوهای تولید جدید است به طوری که تولید خودروهای جدید باید به سطح استاندراد یور چهار برسد ولی در استاندر یورو ۲ مانده است.
مسئله بعدی این است که شهر تهران حدودا با سه هزار و ششصد خودرو(عدد صحیح در اختیار ندارم) که حدودا ۵۰ درصد این خودروها در سطح شهر روزانه تردد می کنند مواجه است. که این رقم می شود یک میلیون و هشتصد هزار خودرو در حالی که ظرفیت شهر تهران حدود ششصد هزار خودرو است و این یعنی ۶ برابر ظرفیت تردد شهر خودرو در تهران جابجا می شود. باید میزان ترددها را کاهش دهیم. به عنوان یک شهروند نظرم این است که با محدود کردن مردم میزان ترددها کم نمی شود بلکه میزان فشار و ناراحتی مردم افزایش پیدا می کند ما باید فکر آرامش و آسایش مردم هم باشیم.
* چطور می توان از این میزان تردد کاست بدون اینکه به مردم فشار وارد کرد؟
- موقعی می توانیم میزان ترددها را کاهش دهیم که ناوگان عمومی موثر، قابل، در دسترس همه - نه ناوگان فقط عمومی – باشد. مترو چند درصد محله ها را پوشش می دهد؟ شاید کمتر از ۱۵ درصد محله های ما را پوشش می دهد(عدد دقیق در اختیار ندارم) سیستم اتوبوسرانی چقدر پوشش می دهد؟ این وضعیت نشان می دهد که امکانات به تناسب جمعیت در اختیار مردم نیست. مگر می توان از مردم خواست از وسیله شخصی استفاده نکنند؟ تعداد پارکینگهایی که در مجاروت سیستمهای حمل و نقل عمومی است چند تا است؟ بشمارید ببینید تعدادشان چقدر است. فرضا اگر ۵۰ ایستگاه مترو در تهران داریم در کنار چند تا از آنها پارکینگ برای
خودروهای مردم وجود دارد؟
* در اینجا این ابهام مطرح است که بالاخره در مورد خودروهای فرسوده ای که باید از تردد آنها جلوگیری شود چه باید کرد؟ آیا باید جایگزین شوند و یا اتفاق دیگری برای آنها بیفتد؟
- باید جایگزین شوند. من معتقدم هر جمله ای می گوییم باید در کنارش راه حل هم ارائه دهیم. برای نمونه اگر می گویم سیستم حمل و نقل عمومی موثر در دسترس همگان یعنی اینکه باید خطوط مترو توسعه پیدا کند. در مورد خودروهای فرسوده باید هر چه سریعتر با سرمایه گذاری داخلی و خارجی خودروهای موجود با خودروهای جدید جایگرین شوند.
صنایع از منابع دیگر آلاینده در شهر تهران است که دیده نمی شود. پالایشگاهها، نیروگاهها. نیروگاههای ما دارند سوخت مازوت استفاده می کنند.
- یوسف رشیدی مدیرکل شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران: در فصلهای سرد به خاطر افت فشار گاز نیروگاههای ما از سوخت مازوت استفاده می کند.
- جمال بداغی: نباید اینطور باشد، این صنایع حتما باید از گاز استفاده کنند. البته باید صنایعی که در اطراف استان تهران هستند را به این منابع آلاینده اضافه کرد.
* آیا در این زمینه خلا قانونی داریم یا در اجرای دچار مشکل هستیم؟
- جمال بداغی: دستگاههای اجرایی باید خودشان اقدام کنند. وزارت نفت باید پاسخگو باشد که دلیل اینکه سوخت غیر استاندارد تولید می کند چیست؟ وزارت صنایع همین طور در مورد محصولات آلاینده خودروهایش باید پاسخگو باشد. وزارت کشور باید پاسخگو باشد چرا سیستم حمل و نقل عمومی اش مفید و در دسترس همگان نیست. در نهایت باید محیط زیست پاسخگو باشد که چرا نظارت را خوب انجام نمی دهد. من اینجا به عنوان نماینده دفتر هوای سازمان محیط زیست اعلام می کنم که امکانات کافی در اختیار ما نیست.
اکنون صنایع آلاینده در حال فعالیت هستند. آیا سیستم مونیتورینگ آلاین و به لحظه در اختیار من هست که بتوانم وظیفه ام را به نحو مطلوب انجام دهم. من باید کارمندی را بفرستم تا بتواند اطلاعات را در اختیار ما قرار دارد. آیا نیروی انسانی کافی در این زمینه در اختیار داریم، نداریم! اینطور که نمی شود با تکنولوژی ۲۰ سال قبل مدیریت کنیم. باید توانمد شویم و طرح این توانمدی نیز تهیه شده است. پایش و نظارت یکی از بندهای اجرا نشده طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران است که دلیلش هم این است که ابزارهای نظارت وجود ندارد و نظارت منهای داده بی معنی است.
- رشیدی: ابتدا یک مبحثکاملا غیر فنی را مطرح می کنم و آن اینکه جایگاه آلودگی هوا در قوانین ما چه بوده است. اگر برگردیم قانونی را می بینم که مصوب سال ۱۳۵۴ است. بعد قانون جلوگیری از آلودگی هوا در مجلس مطرح شد که مربوط به سال ۷۴ است و به تبع آن در دو برنامه توسعه کشور یعنی برنامه سوم و چهارم توسعه این موضوع به جدیت مطرح شد. بند ب تبصره هشتاد و دو قانون برنامه دوم توسعه دولت را مکلف می کند هوای شهرهای بزرگ را به حد استاندارد برساند و پیرو آن کمیته کاهش آلودگی هوا تشکیل می شود که اسمش را گذاشتند طرح جامع در حالی که عملا طرح جامع نیست چون چند محور را بیشتر شامل نمی شود.
همچنین در بند دال قانون ۱۰۴ برنامه سوم توسعه نیز این موضوع تکرار می شود و از سال ۷۹ تا ۸۳ ملاک عمل بوده است. بعد در برنامه چهارم که سال گذشته تمام شد در ماده ۶۳ دو تا بند را مشخصا ذکر می کند. بند الف می گوید باید هوای شهرهای بزرگ به حد استاندارد برسد و بند ب می گوید دولت تمهیداتی فراهم کند که کلیه خودروها و اتوبوسها از رده خارج شود. ما سعی می کنیم نیمه پر لیوان را ببینم در حالی که این بندها هم اجرایی نشد. ما مشخصا ۱۵ سال قانونگذاری داشتیم و در این ۱۵ سال موکدا مسئله ذکر شده که باید این موضع اولویت باشد.
با این حال فکر می کنم محیط زیست در کشور ما خیلی مظلوم و مغفول واقع شده و هنوز به عنوان یک موضوع لوکس و تشریفاتی دیده می شود. در موضوع آلودگی صدا ما هر چه حرف می زنیم کسی گوش نمی کند و می گویند " بابا ول کن آلودگی صدا دیگه چیه " ولی چند سال دیگر این موضوع به مشکلی همه گیر و دردسرساز تبدیل می شود. من فکر می کنم باید به محیط زیست قدرت داد. برای نمونه بازرسان " epa " آمریکا از بازرسان " fbi " قوی تر و جدی تر و تاثیر گذارتر هستند. تن و بدن متخلفان می لرزد وقتی بازرس " epi " در حال بررسی پروژه ای است در حالی که بازرسان ما را در حین انجام ماموریت کتک هم می زنند.
از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که درست است که رئیس سازمان محیط زیست یکی از معاونان رئیس جمهور است و به لحاظ اجتماعی وجه خوبی دارند اما عملا آن بهای لازم به آنها داده نمی شود و طبق این قوانین باید در حوزه مدریت کیفیت هوا جلو می رفتیم در حالی که جلو نرفته ایم. من اعتقاد دارم برای مدیریت آلودگی هوا صرف نظر از مشکلاتی مانند سوخت، خودمان نخواسته ایم مشکل اساسی حل شود یعنی اراده ای وجود نداشته است.
* به نظر می رسد ماجرای آلودگی هوای تهران و استمرار این وضعیت ناشی از نبود سامانه مدیریت واحد در بحثآلودگی هواست که قدرت اعمال نفوذ و در عین حال تاثیرگذاری را ندارد.
- رشیدی: به عقیده من مدیریت واحدی بر آلودگی هوای حاکم است ولی باید قدرت داشته باشد.
* چطور باید قدرت داشته باشد، این قدرت چگونه به این سامانه تزریق می شود آیا با مصوبات مجلس و یا مصوبات دولت چنین کارکردی پیدا می کند؟
- رشیدی: ببنید یکسری مصوبات هست که باید به آنها استناد کرد. یک تصویب نامه دولت است که متعلق به سال گذشته است و در آن تاکید شده که سوخت با این استاندارد تولید شود و خودروهای فرسوده را به لحاظ سن مشخص کرده ولی هیچ کدام از اینها اجرا نمی شود. قدرت یعنی اینکه سازمان محیط زیست بتواند این وظیفه قانونی خود را از دستگاهها بخواهد.
* ولی سازمان محیط زیست به نظر می رسد در این حوزه ضعیف عمل می کند و عملا نتوانسته دستگاههایی مثل وزارت نفت را متقاعد کند که هر چه زودتر سوخت را با کیفیت استاندارد تولید کند.
- بداغ جمالی: در نظام مدیریت کشور باید این تجدید نظر انجام شود به شکلی که اگر محیط زیست سالم می خواهیم باید سازمان توانمندی داشته باشیم. وزارت نفت وقتی سوخت استاندارد نمی دهد ما با کدام ابزار قانونی باید این وزارتخانه را قانع کنیم؟ آنها حتی سوخت نیروگاهها را با منت دارند تامین می کنند.
- رشیدی: با منت که نه ولی در فصل سرما این وضعیت بوجود می آید. ما از نظر منابع گازی یکی از غنی ترین کشورهای منطقه و حتی دنیا هستیم منتها شبکه توزیع و بهره برداری ما فشل است. فصل سرما که می شود به دلیل بالا رفتن مصرف خانگی شبکه توزیع از کار می افتد و سوخت رسانی به پالایشگاهها و نیروگاههای بزرگ متوقف می شود در فصل سرما که اوج پایداری هوا و سکون و اینورژن است می گویند در این فصل سوخت مازوت مصرف کنید.
- علی اشرفی پور مدیرکل اداره محیط زیست استان تهران: من ابتدا باید از خبرگزاری مهر به دلیل برگزاری این نشست تخصصی و علمی در این شرایط تشکر کنم چون ما نیاز به برنامه ای بی پرده داریم تا بتوانیم موضوعاتی مانند آلودگی هوا را نقد و موشکافی کنیم که به نظر من ابتکارات در این نشستها گل می کند و نبوغ ها خودش را نشان می دهد و راهکارهای اساسی از همین میزگردها بیرون می آید.
اما اینکه آقای رشیدی عنوان می کند محیط زیست مظلوم واقع شده و به محیط زیست جایگاه واقعی اش را نداده اند از نقطه نظر کارشناسی قبول ندارم. در مملکت تمام ادارات و سازمانها طی یک سیکل مشخص وظایفشان را انجام می دهند. ما قانون خوب داریم و همه چیز مشخص است. انتظارات مجلس از وزارتخانه و سازمانهای مانند محیط زیست مشخص است و بی تردید در چارچوب تصویب شده است و دولت هم برنامه های خاص خودش را دارد و در این برهه زمانی یک سند چشم انداز داریم که روزی نداشتیم و یک سند ملی محیط زیست داریم که در حال تصویب است به طوری که تا کنون نمونه چنین سندی در کشور نداشته ایم.
ما عملکرد سازمان محیط زیست را باید در چارچوب شرایط و جایگاه توسعه اجتماعی اقتصادی کشور باید نگاه کنیم، باید ببینیم جایگاه ما در فرایند توسعه یافتگی کجاست. تمام وزارتخانه ها باید همه جانبه فکر کنند. این جمله من به معنای مصامحه کاری نیست به این معنا نیست که تکالیف سنگین زمین بخورد و مصامحه کاری شود. ما باید درجه توسعه یافتگی کشور را ببینم بعد تکالیف دستگاهها را در یک موضوع مثل آلودگی هوا نقد کنیم. در بحثآلودگی هوای تهران نظرات متعدد و متناقضی در مورد تعطیلی یا عدم تعطیلی کارخانجات بزرگ در همین روزها وجود دارد. نباید فضا را به سمتی برد که اگر محیط زیست در تعطیلی یا
عدم تعطیلی این کارخانجات اقدام نکند محیط زیست محکوم شود که وظیفه قانونی خود را انجام نداده است، ما مجیوریم هماهنگ عمل کنیم و اصلا اعتقادی ندارم که محیط زیست مجبور شده است که کوتاه بیاید.
- رشیدی: من اعتقاد دارم قدرتمند بودن به این معنی است که سازمان محیط زیست دستگاهها را ملزم به انجا یکسری کارها می کند و طبق برنامه آنها را در زمانهای مختلف به جلو هدایت کند و اینکه محیط زیست صرف اینکه بگوید من اندازه می گیرم و این هم استانداردم هست و دستگاه مورد نطر را به امان خدا رها کند که برود و هر کاری بکند درست نیست.
- اشرفی پور: این اظهار نظر شما را من از این منظر قبول دارم که دسترسی به تکنولوژی های نوین در سازمان محیط زیست کم است. شناخت بر روی فناوری باید بیشتر باشد. در بسیاری از مواقع وقتی شرکتی، واحدی و یا دستگاههای از کارشناسان ما سئوال می کنند که برای بهتر شدن وضعیت آلایندگی باید چی کنند جوابی برای گفتن نداریم، چون علم این موضوعات را نداریم.
- رشیدی: بحثی که همیشه مطرح است و روی آن کار می شود این است که طرح جامع کاهش آلودگی هوا چه شد؟ باید گفت ما اساسا طرح کاهش آلودگی هوا نداریم، ما حتی برنامه ای برای کاهش آلودگی هوا نداریم. سال ۷۹ روی چند محور برنامه ریزی شد مانند معاینه فنی و سوخت و چند موضوع دیگر که اسم آن را گذاشتیم برنامه جامع و قرار شد هر ساله تکمیل شود. نسخه ای از آن تائید شد ولی همان هم تائید نشد. اگرچه جسته و گریخته کارهایی مانند گاز سوز شدن و یا اسقاط دارد انجام می شود ولی فکر می کنم در این بحثنیازمند یک برنامه جامع که اولا دستگاههایی که فعالیتهای زیست محیطی می کنند در قالب آن فعالیت کنند و بعد
سازمان محیط زیست به عنوان عالی ترین مقام محیط زیست وارد بحثشود.
ما اعتقاد داریم در برنامه جامع باید همه چیز مشخص باشد و سازمان محیط زیست نظارت کند و ماهم وظیفه داریم که کارمان را انجام دهیم و سازمان محیط زیست باید حمایت کند.
- اشرفی پور: نگاه راهبری برای حل موضوع آلودگی هوای تهران نزدیک به یک دهه است که در کشور آغاز شده ولی بعد از نگاه راهبردی در بحثبرنامه ریزی، نسبت به همدیگر از قد و وزن مناسب برخوردار نبودند و بعضا سازمانها و دستگاههایی که باید مسئولیت می گرفتند به نسبت وزن برنامه ها و یا بر عکس متناسب هم نبودند. این باعثشده که در بسیاری از برنامه ها کژدار و مریض برنامه اجرا شده است.
* سازمان هواشناسی ادعا دارد که بسیار پیشتر از اینکه وضعیت حاد امروزی برای هوای تهران و برخی شهرهای بزرگ کشور بوجود بیاید هشدار داده است، چرا به این هشدارها توجهی نشده است؟
- عباس رنجبران رئیس ستاد خشکسالی سازمان هواشناسی کشور: ما یکسری پدیده ها و مشکلات داریم که در قرن حاضر در همه دنیا در حال تکرار است. یکی از این بحثها که می توان اسمش را بگذاریم آلودگی خاموش همین وضعیت آلودگی هواست که گریبان بسیاری از کشورهای در حال توسعه را گرفته است. این مسئله در کشورهای پیشرفته حل شده و در اوایل قرن بیستم به بعد دیگر این شکل از آلودگی در کشورهای توسعه یافته بوجود نیامده است. من خیلی با این بحثکه چون ما کشور توسعه یافته ای نیستم پس این آلودگی ها طبیعی است موافق نیستم. ما نیاز داریم در این بحثسرمایه گذاری کنیم و جدی بحثکنیم. چون بخشی از سرمایه های
ملی را بر باد می دهد. بخش عمده ای از آلودگی هوا مانند ذرات معلق با مدیریت درست قابل حل است. با شناخت چشمه های تولید آلایندگی باید موضوع را جدی گرفت. برای نمونه باید به چشمه هایی که در تولید آلاینده در سطح شهر وجود دارند جدی برخورد کرد و دستگاهها باید خود را ملزم بدانند.
بحثمهم دیگر بحثپایش است اگر ما نتوانیم شبکه پایش سراسری در کشور داشته باشیم نمی توانیم از پس مدیریت آلودگی بربیایم، امروز تمامی شهرهای بزرگ ما با این مشکل مواجه هستند و دیگر این مسئله تنها مربوط به تهران نیست. اگر منابع گرد و غبار را ببینید نشان می دهد که کل کشور تحت تاثیر آلودگیهاست و باید پرسید ما به چه سمتی در حال حرکت هستیم.
در واقع عوامل متعددی در شکل گیری وضعیت آلودگی ها موثر است که می توان به بیابانزایی، پایداری جو، خشکسالی و مسائلی از این دست اشاره کرد. ولی در بحثآلودگی مانند تهران شرایط جوی غیر قابل کنترل است. ما با توجه به شرایط سازمانی وظیفه پایش، پیش آگاهی و هشدار را داریم که این کار را انجام داده ایم. راهکار عمده ای که می توان برای این موضع ارائه دهیم همان کنترل منابع انتشار آلاینده است.
در آذر سال ۸۴ بدترین شکل آلودگی شهر تهران را داشتیم و با تعطیلی شهر تهران و زوج و فرد کردن شهر به مبارزه با آلودگی رفتیم، در آن زمان غلظت ذرات منوکسید کربن پدیده غالب بود ولی امروز علاوه بر منوکسید کربن ذرات معلق کمتر از ۲.۵ و ۱۰ میکرون نیز به آن اضافه شده است. امروز در غرب تهران و بیشتر مناطق شهر جاده های خاکی و ساختمان سازی همچنان ادامه دارد که همین عملیات می تواند با تولید آلاینده ها و ذرات معلق وضعیت آلودگی را تشدید کند که انتظار می رود شهرداریها باید در این زمینه همکاری کنند. به عقیده ما باید سیستم پایش و هشدار در همه شهرهای کشور و حتی منطقه داشته باشیم ضمن
اینکه با توجه به خشکسالی پیش رو وضعیت به مراتب سخت تری را پیش بینی می کنیم به طوری که اغلب مناطق کشور به خصوص مناطق جنوب و جنوب غرب با پدیده گرد و غبار درگیر هستند.
* پیش بینی های هواشناسی برای آینده چیست؟
- رنجبران: پیش بینی شکلهای مختلفی دارد. کوتاه مدت میان مدت و بلند مدت. پیش بینی ما این بود که پاییز بسیار خشکی خواهیم داشت و متاسفانه به واقعیت پیوست. پیش بینی های فصلی نشان دهنده وضعیت خشکسالی برای این سال است، اگرچه زمستان به حالت نرمال بر می گردد اما هرگز کمبود بارش را جبران نخواهد کرد. تابستان آینده مطمئنا مناطق غربی کشور تحت تاثیر پدیده گرد و غبار شدید قرار می گیرند و این موضوع تهران را نیز متاثر خواهد کرد. در آلودگیهای شهری نیز موضوع پیش بینی کوتاه مدت است و در این زمینه اقدام شده است.
