به گزارش افکار نیوز به نقل از فارس، چارچوب و کلیات برنامه درسی مرحله اول آموزش بزرگسالان (نهضت سوادآموزی) که در هشتصد و شصت و دومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش و با عنایت به تبصره مواد ۵ و ۱۱ ساختار آموزشی مرحله اول آموزش بزرگسالان مصوب هشتصد و سی و سومین این شورا به تصویب رسیده بود با تأیید رئیسجمهور و رئیس این شورا برای اجرا به وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شد.
وزارت آموزش و پرورش موظف است برنامه درسی مرحله اول آموزش بزرگسالان(نهضت سواد آموزی) را با رعایت چارچوب زیر تدوین و به تأیید کمیسیون برنامه‌های درسی و تربیتی شورای عالی آموزش و پرورش برساند.
* تعاریف / دروه سوادآموزی، دوره تحکیم، دوره انتقال
بر اساس این مصوبه، دورۀ سوادآموزی دوره‌ای است که به منظور دستیابی افراد بزرگسال به حداقل سواد، طراحی و اجرا می‌شود. طول این دوره حداقل ۴۰۰ و حداکثر ۵۵۰ ساعت است؛ اهدف این دوره عبارتند از «کسب مهارت خواندن و نوشتن، فهم و درک متون ساده فارسی»، «انجام محاسبات ریاضی در حد چهار عمل اصلی» «آشنایی با قرآن و کسب مهارت های اولیّه روخوانی قرآن» و «آشنایی بیشتر با معارف دینی و فرهنگ اسلامی».
همچنین در این مصوبه، دوره تحکیم سواد دوره ای است که فرصت استمرار و پایداری آموخته‌ها و کاربرد آن را برای کسانی که دوره سوادآموزی را گذرانده‌اند و تمایل به ادامه تحصیل ندارند، فراهم می‌سازد. طول این دوره معادل ۲۰۰ ساعت است که ۷۰ ساعت حضوری و ۱۳۰ ساعت غیر حضوری است؛ اهدف این دوره شامل «پیشگیری از بازگشت به بیسوادی»، «ایجاد ارتباط بین سوادآموزی و آموزش مهارت‌های اساسی زندگی» و «زمینهسازی یادگیری مادامالعمر» است.
دوره انتقال، دوره‌ای است که فرصت ادامه تحصیل برای کسانی که دوره سواد آموزی را گذرانده‌اند یا کسانی که فاقد شرایط ادامه تحصیل در نظام آموزش و پرورش رسمی هستند را فراهم می‌سازد. طول این دوره ۸۰۰ ساعت است و هدف‌های این دوره شامل «گسترش مهارت‌های خواندن و نوشتن و درک مطلب و کاربرد آن در زندگی»، «گسترش فرهنگ و معارف دینی و توانمندسازی افراد در به کارگیری دستورات دینی در زندگی فردی و اجتماعی»، «آشنایی بیشتر با مفاهیم ریاضی وعلوم وتوانمندی به کارگیری آن در زندگی روزمره» و «رشد بینش اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بزرگسالان» است.
*رویکردهای تدوین برنامه درسی آموزش بزرگسالان
رویکردهای اصلی تدوین برنامه درسی آموزش بزرگسالان با توجه به ویژگی‌های مخاطبان و انتظار جامعه از آنان و سیاست‌های شتاب بخشی به امر سوادآموزی همراه با ارتقای فرهنگ اسلامی ایرانی بزرگسالان عبارتند از:
۱ - رویکرد مبتنی بر نیازها و علایق: تطابق بین محتوای برنامه درسی با نیازها و علایق یادگیرنده که منجر به تقویت انگیزش و ایجاد فرصت‌های بیشتر یادگیری می شود و یادگیرنده را به طور فعال در چرخه یادگیری درگیر می‌سازد، استعدادهای بالقوه او را شکوفا می‌کند و زمینۀ یادگیری مادام العمرش را فراهم می‌آورد.
۲ - رویکرد فرهنگی - تربیتی: این رویکرد بر تجربۀ فرهنگی و اجتماعی یادگیرنده تأکید و به او به عنوان فردی که در بستر و شرایط فرهنگی و اجتماعی خاصی قرار دارد، نگاه می‌کند. علاوه براین، تلاش دارد تا از طریق برنامه‌های درسی و ارزش‌ها، سنّت‌ها و اخلاقیات پذیرفته شدۀ جامعه را به یادگیرنده منتقل نماید، به طوری که فرد را برای پذیرش نقش و مسئولیت در جامعه آماده کند.
۳ - رویکرد موضوعی: موضوع‌های درسی در شکل دادن به ساختار کل برنامه درسی، نقش اساسی دارند و هر موضوع(مانند زبان فارسی، ریاضیات و علوم تجربی) نیز از ساختار منحصر به فردی برخوردار است که دستیابی به دانش جدید و تبحر یادگیرنده در ساختار موضوع های گوناگون را امکان پذیر می‌سازد، لذا در این رویکرد، برنامه درسی بر پایه چگونگی رشد و توسعه دانش در حوزه های گوناگون علمی سازماندهی می‌شود.
براساس این گزارش اصول حاکم در این چارچوب شامل «حاکمیت ارزش های دینی و فرهنگ اسلامی بر برنامة سوادآموزی»، «پیوند آموزش مهارت های زندگی و یادگیری مادام العمر با سوادآموزی»، «تأکید بر فرآیند یادگیری به جای قاعده آموزی»، «توجه به تفاوت های فردی، ویژگی های شناختی، اجتماعی، عاطفی و ارزشی سواد آموزان»، «بهره گیری ترکیبی از روش زبان آموزی برای آموزش مهارت‌های خواندن و نوشتن به سواد آموزان»، «ایجاد حس موفقیت و استقلال در سوادآموز طی فرآیند سوادآموزی»، «تأکید بر استقرار هویت اسلامی - ایرانی در سوادآموزی»، «تأکید بر تقویت انسجام اجتماعی و وحدت ملی»، «ارجحیت زبان
نوشتاری برگفتاری» و «رعایت سیرِ زبان آموزی فارسی در آموزش روخوانی قرآن کریم» است.
* اصول کلی انتخاب و سازماندهی محتوا
در ادامه این گزارش با اشاره به اصول کلی انتخاب و سازماندهی محتوا آمده است:
۱ - محتوا باید متناسب با فناوری آموزشی و برپایه نیازها و علایق و رعایت ویژگی‌های بزرگسالان تدوین شود.
۲ - مسایل واقعی و روزمره زندگی برای فعال شدن سوادآموزان در یادگیری مورد توجه قرار گیرد.
۳ - تلفیق مفاهیم وموضوع های آموزشی از ساده به مشکل مورد توجه قرار گیرد.
۴ - در سازماندهی و تدوین محتوای آموزشی باید شرایط خود ارزیابی فراهم شود.
۵ - علاوه برکتابهای درسی باید برای یادگیری غیرحضوری و مستقل، کتاب، منابع، مواد و بسته های آموزشی تدوین و تولید شود.
۶ - در سازماندهی محتوا به تجارب عینیت یافته سوادآموزان بزرگسال توجه شود.
۷ - محتوا باید انگیزه خود آموزی و خودگردانی در یادگیرندگان را تقویت کند.
* نحوه ارزشیابی
ارزشیابی در این چارچوب شامل ارزشیابی برنامۀ درسی به منظور آگاهی از تناسب عناصر برنامه با شرایط و ویژگی های سواد آموز، امکانات، محدودیت ها و قابلیت اجرای آن، توسط برنامه ریزان و ارزشیابان برون سازمانی انجام می شود.
در ارزشیابی برنامه درسی، باید اطلاعات مربوط به موارد زیر جمع‌آوری شود تا برنامه ریزان بتوانند بر پایه آن بازبینی و اصلاحات لازم در بخش های مختلف برنامه را به عمل آورند.
۱ - کارآیی، تناسب و مقبولیت اهداف برنامۀ درسی در تأمین نیازهای آموزشی سواد آموزان و جامعه.
۲ - ارتباط و نحوۀ سازماندهی محتوای برنامۀ درسی با اهداف، علایق و توانایی های سواد آموز.
۳ - سود مندی و اعتبار علمی محتوا.
۴ - میزان تناسب روش های یاددهی - یادگیری با اهداف و کارآیی برنامه در ارائه محتوا و خود آموزی سواد آموزان.
۵ - میزان تناسب امکانات اجرایی با برنامۀ درسی و میزان آمادگی عوامل اجرایی و آموزشی.
۶ - تناسب روش‌ها و ابزارهای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی با اهداف، محتوا و روش‌های تدریس.
به گزارش روابط و امور بین الملل شورای عالی آموزش و پرورش، در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی نیز باید «به سنجش و ارزشیابی به عنوان جزء تفکیک ناپذیر از فرآیند یاددهی - یادگیری نگریسته شود»، «هدف اصلی ازسنجش و ارزشیابی، اصلاح و بهبود آموخته‌ها و یادگیری سوادآموزان و فرآیند یاددهی یادگیری آنان باشد»، «در سنجش آموخته ها و یادگیری سوادآموزان، توانایی آنان درکاربرد آموخته هایشان درامور روزمره زندگی مورد توجه قرار گیرد» «از خود سنجی و دیگر سنجی به عنوان ابزاری برای جمع آوری اطلاعات مکمل سایر ابزار ها، استفاده شود»، «نتایج سنجش و ارزشیابی به گونه‌ای به سوادآموزان منعکس
شود که آنان را در زمینه یادگیری و شرکت در کلاس درس، تشویق و ترغیب کند» و «از انواع سنجش و ارزشیابی(ورودی، تکوینی وپایانی) استفاده شود».
در پایان این گزارش به روش‌های سواد آموزی و صلاحیت های حرفه‌ای آموزش دهندگان اشاره شده و آمده است: از آنجایی که سوادآموزی صرفاً از طریق برون سپاری و بهره گیری از کارکنان رسمی آموزش و پرورش و سایر دستگاه‌های دولتی، بازنشستگان لشکری و کشوری، ظرفیت بخش غیر دولتی و همه افرادی که استخدام بر آنها مترتب نیست، به مرحله اجرا در می‌آید، لذا شرایط، ضوابط، صلاحیت‌ها و ویژگی‌های افرادی که برای همکاری دعوت می‌شوند، از سوی سازمان نهضت سوادآموزی تعیین و پس از تایید آموزش و پرورش ابلاغ می‌شود.
