تحقیقات جدید نشان می‌دهد سلول‌های خارج از مغز نیز قادر به ذخیره و پردازش خاطرات هستند؛ یافته‌ای که دیدگاه سنتی محدود بودن حافظه به نورون‌ها را به چالش می‌کشد.
دانشمندان دریافتند که سلول‌های غیر مغزی، هنگام قرار گرفتن در معرض سیگنال‌های شیمیایی متناوب، «ژن حافظه» را به شیوه‌ای مشابه نورون‌ها فعال می‌کنند.
این کشف نشان می‌دهد که یادگیری از طریق تکرار می‌تواند یک ویژگی بنیادی تمام سلول‌ها باشد. این یافته‌ها نه تنها درک ما از حافظه را گسترش می‌دهد، بلکه می‌تواند الهام‌بخش درمان‌های جدیدی برای اختلالات مرتبط با یادگیری و حافظه باشد.
این مطالعه پیشنهاد می‌کند که بدن ما ممکن است به روش‌هایی که پیش از این منحصر به مغز تصور می‌شد، اطلاعات را ذخیره کند. پژوهش‌های آینده می‌تواند به بررسی چگونگی «به خاطر سپردن» تجربیات گذشته توسط اندام‌ها بپردازد که پیامد‌های مهمی برای سلامت و بیماری خواهد داشت.
جزئیات بیشتر تحقیق
همگان می‌دانند که مغز ما -و به طور خاص سلول‌های مغزی- محل ذخیره خاطرات است. اما این دانشمندان کشف کرده‌اند که سلول‌های سایر بخش‌های بدن نیز عملکرد حافظه‌ای دارند. این یافته مسیر‌های جدیدی را برای درک چگونگی عملکرد حافظه گشوده و پتانسیل تقویت یادگیری و درمان اختلالات مرتبط با حافظه را ایجاد می‌کند.
«نیکلای وی. کوکوشکین»، نویسنده اصلی این مطالعه از دانشگاه نیویورک توضیح می‌دهد: «یادگیری و حافظه عموماً تنها با مغز و سلول‌های مغزی مرتبط دانسته می‌شوند، اما مطالعه ما نشان می‌دهد که سایر سلول‌های بدن نیز می‌توانند یاد بگیرند و خاطرات را شکل دهند.»
این پژوهش با بهره‌گیری از یک ویژگی عصب‌شناختی شناخته‌شده تحت‌عنوان «اثر فاصله‌گذاری زمانی» به دنبال درک بهتر نقش سلول‌های غیر مغزی در حافظه بود. این اثر نشان می‌دهد که ما اطلاعات را در زمانی که به صورت فواصل زمانی مطالعه می‌شود، بهتر از یک جلسه فشرده - معروف به شب امتحانی خواندن - به خاطر می‌سپاریم.
در این تحقیق منتشر شده در مجله «نیچر کامیونیکیشنز» (Nature Communications)، دانشمندان با مطالعه دو نوع سلول غیر مغزی انسان در آزمایشگاه (یکی از بافت عصبی و دیگری از بافت کلیه) و قرار دادن آنها در معرض الگو‌های مختلف سیگنال‌های شیمیایی - درست مانند قرار گرفتن سلول‌های مغزی در معرض الگو‌های انتقال‌دهنده‌های عصبی هنگام یادگیری اطلاعات جدید - یادگیری در طول زمان را شبیه‌سازی کردند.
نتایج نشان داد که این سلول‌ها می‌توانند تشخیص دهند چه زمانی پالس‌های شیمیایی - که تقلیدی از انفجار انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز هستند - تکرار می‌شوند و چه زمانی صرفاً طولانی می‌شوند. این دقیقاً مشابه عملکرد نورون‌های مغز ماست که می‌توانند تشخیص دهند ما با وقفه‌های زمانی یاد می‌گیریم یا همه مطالب را یکجا می‌خوانیم.
کوکوشکین، استادیار بالینی علوم زیستی در مطالعات لیبرال دانشگاه نیویورک و محقق مرکز علوم عصبی این دانشگاه می‌گوید: «این نشان‌دهنده تأثیر فاصله‌گذاری زمانی در عمل است. این یافته نشان می‌دهد که توانایی یادگیری از تکرار فاصله‌دار منحصر به سلول‌های مغزی نیست، بلکه می‌تواند یک ویژگی اساسی تمام سلول‌ها باشد.»
محققان می‌افزایند که این یافته‌ها نه تنها روش‌های جدیدی برای مطالعه حافظه ارائه می‌دهند، بلکه به دستاورد‌های مرتبط با سلامت نیز اشاره دارند.
کوکوشکین خاطرنشان می‌کند: «این کشف در‌های جدیدی را برای درک چگونگی عملکرد حافظه می‌گشاید و می‌تواند به روش‌های بهتری برای تقویت یادگیری و درمان مشکلات حافظه منجر شود. همزمان، این نشان می‌دهد که در آینده باید با بدن خود بیشتر مانند مغز رفتار کنیم - برای مثال، در نظر بگیریم که لوزالمعده ما چگونه الگوی وعده‌های غذایی گذشته را برای حفظ سطح سالم قند خون به خاطر می‌سپارد، یا اینکه یک سلول سرطانی چگونه الگوی شیمی درمانی را در خاطر نگه می‌دارد.»
