اگر تا به حال آدامس نعناع جویده اید یا از گیاه نعناع دم کرده اید، از قبل با ویژگی های طراوت این گیاه سبز قوی آشنا هستید. هم بو و هم طعم آن به طرز دلپذیری نشاط آور است. این گیاهی است که بسیار شبیه به نعناع فلفلی است، اما در عین حال کاملاً متفاوت است.
هم از برگ و هم روغن نعناع برای تولید محصولات دارویی استفاده می شود. در واقع، روغن نعناع به دلیل توانایی آن در کاهش التهاب، از بین بردن باکتری ها شناخته شده است و حتی ممکن است در صورت استفاده داخلی با سلول های سرطانی مبارزه کند.مصرف موضعی نعناع غنی از منتول می تواند به تسکین دردهای موضعی عضلانی و عصبی و حتی آرتریت کمک کند. سایر فواید و کاربردهای بالقوه نعناع شامل تسکین سردرد، گلودرد، دندان درد و گرفتگی عضلات است.
*نعناع چیست؟
نعناع یا منتا اسپیکاتا یک گیاه معطر است که معمولا برای اهداف آشپزی و دارویی استفاده می شود. نعناع که نام خود را از برگ های نیزه ای شکل آن گرفته است، از خانواده نعناع (Lamiaceae )است.
گیاه نعناع گیاهی چند ساله است که در صورت فراهم بودن شرایط به شدت گسترش می یابد. بومی اروپا و آسیا است.
برگ های این گیاه را اغلب می توان به صورت خشک یا تازه به عنوان افزودنی خوش طعم در نوشیدنی ها، سوپ ها، سالادها، سس ها، میوه ها، سبزیجات، گوشت، ماهی و غیره یافت.
اسانس آن معمولاً به عنوان طعم دهنده برای خمیر دندان، دهان شویه،ژله، آب نبات استفاده می شود. همچنین برای معطر کردن محصولات آرایشی و بهداشتی و خانگی مانند لوسیون ها و شمع ها استفاده می شود.
*چای نعناع
چای نعناع یک راه رایج برای مصرف این گیاه خوش طعم است و یک راه عالی و آسان برای بهره مندی از مزایای بالقوه آن است. می توانید چای نعناع را به صورت کیسه ای پیدا کنید یا آن را به عنوان یک گیاه فله ای بخرید.
اگر نوع فله ای را انتخاب می کنید، به سادگی یک قاشق چایخوری از برگ های خشک را با یک فنجان آب جوشانده ترکیب کنید. اجازه دهید حدود پنج دقیقه دم بکشد، صاف کنید و لذت ببرید. می توانید چای نعناع را گرم یا سرد بنوشید.
همچنین می توانید نعناع را به چای سیاه، سبز یا سفید اضافه کنید تا طعم نعنایی به آن اضافه شود. به طور مشابه، می توان آن را با سایر گیاهان فله ای ترکیب کرد که از آنها لذت می برید تا یک ترکیب چای سفارشی با مشخصات طعم یا مزایای دارویی در ذهن ایجاد کنید.
این دو گیاه قطعا شباهت های زیادی دارند، اما تفاوت هایی نیز دارند:
نعناع و نعناع فلفلی دو گونه از گیاهان نعناع هستند که متعلق به یک خانواده گیاهی (Lamiaceae)هستند.
هر دو طعم و رایحه نعناع دارند، اما نعناع کمی شیرین تر است در حالی که نعناع فلفلی خنک تر یا با طراوت است.
هر دو را می بینید که معمولاً در آب نبات ها، آدامس ها، خمیردندان ها و دهانشویه ها استفاده می شوند.
برای تهیه چای می توانید از هر دو سبزی تازه یا خشک شده استفاده کنید.
هر دو گیاه برای تسکین درد، کاهش استرس، بهبود حافظه و ناراحتی های گوارشی استفاده می شوند.
هر دوی این گونه‌های نعناع حاوی ترکیب فعالی به نام منتول هستند، اما نعناع فلفلی حاوی منتول بیشتری است (به همین دلیل خنک‌کننده‌تر است).
نعناع فلفلی و نعناع نیز هر دو حاوی کارون هستند، اما نعناع بیشتر از نعناع فلفلی دارد (به همین دلیل است که نعناع طعم شیرین تری دارد).
برای استفاده در آشپزی، نعناع فلفلی به ویژه در غذاهای شیرین عالی است و به خوبی با شکلات جفت می شود. از نعناع بیشتر در غذاهای شور استفاده می شود.
*فواید
نعناع از طریق دهان مصرف می شود یا به صورت موضعی برای تعدادی از نگرانی های بهداشتی از جمله:
۱. ناراحتی هاضمه و نفخ را بهبود می بخشد
یکی از اجزای فعال نعناع کارون است. تحقیقات نشان می دهد که کارون اثر ضد اسپاسم در روده ها دارد.
اثرات آرامش بخش نعناع بر دستگاه گوارش می تواند برای شکایات رایج مانند ناراحتی معده و نفخ مفید باشد.
۲. حافظه را تقویت می کند
برخی تحقیقات به عصاره نعناع، غنی از پلی فنول‌هایی مانند رزمارینیک اسید اشاره می‌کنند که برای حافظه مفید است، به ویژه در افراد مسن.
یک مطالعه دوسوکور و کنترل شده با دارونما در سال 2018 که در مجله Alternative and Complementary Medicine منتشر شد به این موضوع پرداخت که چگونه مکمل با عصاره نعناع اسپیکاتا ممکن است برای عملکرد شناختی و همچنین خلق و خو و خواب برای افراد مبتلا به اختلال حافظه مرتبط با سن (AAMI) مفید باشد.
۹۰ فرد مبتلا به AAMI به طور تصادفی به سه گروه مصرف کننده ۹۰۰، ۶۰۰ یا ۰ میلی گرم در روز عصاره عصاره نعناع اسپیکاتا به مدت ۹۰ روز تقسیم شدند. نتایج مطالعه نشان می‌دهد افرادی که روزانه ۹۰۰ میلی‌گرم از عصاره گیاهی مصرف می‌کردند، ۱۵ درصد بهبودی در حافظه داشتند و در عین حال بهبود‌هایی را در توانایی خود برای به خواب رفتن مشاهده کردند.
به طور کلی، این مطالعه به این نتیجه رسید که عصاره نعناع ممکن است یک مداخله غذایی مفید برای سلامت شناختی در افراد مسن‌تر مبتلا به AAMI باشد.
۳. به حالت تهوع و استفراغ کمک می‌کند
تهوع و استفراغ از عوارض جانبی رایج شیمی درمانی هستند. یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی و دوسوکور در سال ۲۰۱۳ نشان داد که چگونه اسانس‌های نعناع و نعناع فلفلی ممکن است به این علائم کمک کنند.
این مطالعه نشان می‌دهد که استفاده از این اسانس‌ها منجر به کاهش فراوانی و شدت تهوع و استفراغ پس از درمان شیمی درمانی می‌شود. علاوه بر اینکه هیچ عارضه جانبی نامطلوبی گزارش نشده است، محققان همچنین به این نکته اشاره می‌کنند که چگونه استفاده از روغن‌های ضروری در مقایسه با گزینه‌های درمانی سنتی برای عوارض جانبی شیمی درمانی بسیار اثر گزارتر و مقرون به صرفه‌تر است.
۴. خواص ضد تومور
تحقیقات آزمایشگاهی که در سال ۲۰۱۸ در BMC Complementary and Alternative Medicine منتشر شد، توانایی روغن نعناع (که حداقل ۴۴ ترکیب منحصربه فرد دارد) را برای داشتن اثرات ضد تکثیری علیه سه رده سلولی تومور انسانی نشان می‌دهد. مطالعه آزمایشگاهی دیگری در سال ۲۰۱۴ خواص ضد سرطانی مشابهی از نعناع و همچنین سایر اعضای خانواده گیاه نعناع را در برابر چهار رده سلولی سرطانی (COLO-۲۰۵، MCF-۷، NCI-H۳۲۲ و THP-۱) نشان داد.
۵. با باکتری‌ها و قارچ‌ها مبارزه می‌کند
به دنبال یک دهانشویه طبیعی یا خمیر دندان عالی هستید؟ اگر روغن نعناع گنجانده شود، خواص ضد باکتریایی مفیدی خواهد داشت. تحقیقات نشان داده است که اسانس نعنا اسپیکاتا دارای توانایی‌های ضد میکروبی قوی است، به این معنی که می‌تواند به جلوگیری از گسترش باکتری ها، قارچ‌ها و حتی برخی از ویروس‌ها کمک کند.
اسانس نعناع همچنین نشان داده است که با باکتری‌های بیماری زا منتقله از غذا مانند سالمونلا تیفی موریوم و اشریشیا کلی مبارزه می‌کند.
۶. تعادل هورمونی و کاهش هیرسوتیسم
هیرسوتیسم یک مشکل بهداشتی برای زنان است که در آن مو‌ها در جایی که نباید (مانند خط فک و گردن) بیش از حد رشد می‌کنند، و همچنین باعث طاسی با الگوی مردانه می‌شود. این وضعیت معمولاً به دلیل افزایش هورمون‌های مردانه به نام آندروژن‌ها مانند تستوسترون ایجاد می‌شود.
یک بررسی علمی کوچک منتشر شده در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که چای نعناع ممکن است به کاهش هورمون‌های آندروژنیک برای بیماران زن مبتلا به هیرسوتیسم کمک کند.
با قضاوت از مطالعات انجام شده تا به امروز، طول مصرف نعناع احتمالاً باید بیشتر باشد (بیش از ۳۰ روز) و زمان پیگیری مطالعه نیز باید طولانی شود.
۷. به طور کلی آرام بخش (و کمک احتمالی خواب)
چای نعناع اسپیکاتا به طور سنتی برای درمان استرس و بی خوابی استفاده می‌شود. تحقیقات روی حیوانات نشان می‌دهد که چگونه عصاره‌های نعناع دارای اثرات کاهش‌دهنده اضطراب، آرام‌بخش و خواب‌آور هستند.
تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که به دلیل محتوای منتول، نعناع می‌تواند با تأثیر بر گیرنده‌های (GABA گاما آمینوبوتیریک اسید) آرامش را بهبود بخشد.
گابا یک انتقال دهنده عصبی است که به ارسال پیام بین مغز و سیستم عصبی کمک می‌کند. گفته می‌شود که دارای یک اثر آرام بخش طبیعی است که با کاهش تحریک پذیری عصبی به کاهش احساس اضطراب کمک می‌کند.
*عوارض جانبی و تداخلات دارویی
زمانی که نعناع در مقادیری که معمولا در غذا یافت می‌شود مصرف شود، برای اکثر افراد بی خطر است. هنگامی که به عنوان یک ماده دارویی مصرف شود یا به صورت موضعی روی پوست استفاده شود، در صورت استفاده مناسب نیز عموماً بی خطر در نظر گرفته می‌شود.
اگر باردار هستید، مهم است که بدانید استفاده بیش از حد از این گیاه در چای یا هر شکل دیگری مانند مکمل نعناع ممکن است منجر به آسیب به رحم شود؛ بنابراین توصیه می‌شود در دوران بارداری از مصرف مقادیر زیاد این گیاه خودداری شود، در دوز‌های زیاد، نعناع ممکن است به کبد یا کلیه‌ها آسیب برساند. اگر قبلاً بیماری کبدی یا کلیوی دارید، مهم است بدانید که این گیاه ممکن است آسیب کبدی یا کلیوی را به خصوص در مقادیر زیاد افزایش دهد. حتی عوارض جانبی چای نعناع ممکن است شامل آسیب کبد و/یا کلیه باشد اگر چای بیش از حد نوشیده شود.
به همین دلیل، مصرف مقادیر زیاد، مانند مکمل نعناع، همراه با دارو‌هایی که خطر آسیب به کبد را دارند، از جمله استامینوفن (تیلنول و سایرین)، آمیودارون (کوردارون)، کاربامازپین (تگرتول) ایزونیازید (INH)، متوترکسات (روماترکس)، متیل دوپا (آلدومت)، فلوکونازول (دیفلوکان) و بسیاری دیگر توصیه نمی‌شود.
همچنین مصرف آن همراه با دارو‌های آرام بخش (سرکوب کننده کننده‌های CNS) توصیه نمی‌شود، زیرا یک ماده شیمیایی موجود در این گیاه باعث خواب آلودگی نیز می‌شود. دارو‌های آرام بخش شامل کلونازپام (کلونوپین)، لورازپام (آتیوان)، فنوباربیتال (دوناتال)، زولپیدم (آمبین) و ... هستند.
به طور مشابه، مصرف این گیاه به همراه سایر دارو‌های طبیعی که می‌توانند باعث خواب آلودگی شوند، توصیه نمی‌شود.
