مواجهه با برخی آلاینده‌ها مانند ذرات معلق (PM2.5) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) در دوران بارداری و کودکی با تغییراتی در ساختار میکروسکوپی ماده سفید مغز مرتبط است که برخی از این اثرات تا دوران نوجوانی باقی می‌مانند.
این یافته‌ها که توسط مؤسسه بهداشت جهانی بارسلونا (ISGlobal) به‌دست آمده، بر ضرورت مقابله با آلودگی هوا به عنوان یک مسئله مهم بهداشتی، به‌ویژه برای زنان باردار و کودکان، تأکید می‌کند.
آلودگی هوا و رشد مغز
شواهدی روزافزون وجود دارد که نشان می‌دهد آلودگی هوا تأثیرات منفی بر رشد عصبی کودکان دارد؛ در حالی که تحقیقات پیشین از روش‌های تصویربرداری برای بررسی اثرات آلاینده‌های هوا بر ماده سفید مغز استفاده کرده‌اند، این مطالعات تنها به یک نقطه زمانی محدود بوده و روند رشد کودکان را در طول زمان پیگیری نکرده‌اند.
دکتر مونیکا گاکسنس؛ نویسنده ارشد این مطالعه بیان می‌کند: دنبال کردن کودکان در طول دوران رشد و انجام دو ارزیابی تصویربرداری برای هر کودک می‌تواند دیدگاه جدیدی در مورد اینکه آیا اثرات آلودگی هوا بر ماده سفید مغز تداوم دارند، کاهش می‌یابند یا بدتر می‌شوند، ارائه دهد.
مواجهه کودکان با انواع آلاینده‌ها
در این مطالعه بیش از 4 هزار کودک از بدو تولد در روتردام هلند مورد بررسی قرار گرفتند و تیم تحقیقاتی میزان مواجهه کودکان با 14 نوع آلاینده هوا در دوران بارداری و کودکی را بر اساس محل زندگی خانواده‌هایشان تخمین زدند. در 1.314 نفر از این کودکان، محققان داده‌های مربوط به دو اسکن مغزی را (یکی در حدود 10 سالگی و دیگری در 14 سالگی) مورد بررسی قرار دادند تا تغییرات در ساختار میکروسکوپی ماده سفید مغز را ارزیابی کنند.
تغییرات در رشد ماده سفید مغز
نتایج نشان داد که مواجهه با آلاینده‌هایی مانند ذرات معلق (PM2.5) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) با تفاوت‌هایی در رشد ماده سفید مغز همراه بود. به‌ویژه، مواجهه بیشتر با PM2.5 در دوران بارداری و همچنین با PM2.5، PM10 و NOx در دوران کودکی، به کاهش سطح "ناهمسان‌گردی جزئی" (FA)، (معیاری برای بررسی چگونگی انتشار مولکول‌های آب در مغز) مرتبط بود.
این اثرات تا دوران نوجوانی نیز ادامه یافت و نشان‌دهنده اثرات بلندمدت آلودگی هوا بر رشد مغزی بود. هر افزایش در مواجهه با آلودگی هوا معادل با بیش از پنج ماه تأخیر در رشد "ناهمسان‌گردی جزئی" بود.
آیا ذرات کوچک به مغز می‌رسند؟
میشل کوسترز؛ نویسنده اصلی این مطالعه، معتقد است که کاهش "ناهمسان‌گردی جزئی" احتمالاً ناشی از تغییرات در میلین (لایه حفاظتی اعصاب) است. با این حال، مکانیسم دقیق اثر آلودگی هوا بر میلین هنوز مشخص نیست، اما ممکن است شامل ورود ذرات کوچک به مغز یا واکنش‌های التهابی ناشی از ورود ذرات به ریه‌ها باشد.
نیاز به دستورالعمل‌های سختگیرانه‌تر برای آلودگی هوا
محققان همچنین دریافتند که این اثرات در سطوحی از PM2.5 و PM10 رخ می‌دهند که بالاتر از حد مجاز توصیه‌شده سازمان جهانی بهداشت (WHO) هستند اما همچنان در محدوده مجاز اتحادیه اروپا قرار دارند.
محققان خاطرنشان کردند: مطالعه ما از نیاز به دستورالعمل‌های سختگیرانه‌تر در اروپا درباره آلودگی هوا حمایت می‌کند.
این تحقیق در مجله Environmental Research منتشر شده است.
