در سال‌های اخیر، تهران شاهد افزایش چشمگیر تعداد موتورسواران بوده است، به ویژه در میان جوانان و نوجوانان زیر ۱۸ سال. این روند نگران‌کننده با تخلفات گسترده و عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی همراه شده است. بر اساس آمارهای اعلام شده، در سال ۱۴۰۲، ۴۶ درصد از کل تصادفات منجر به فوت در تهران به موتورسواران تعلق داشته است. به عبارتی، از هر ۱۰ نفری که در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده‌اند، تقریباً ۵ نفر آن‌ها موتورسوار بوده‌اند.
علی‌اصغر شریفی، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی پلیس راهور تهران بزرگ، در این باره می‌گوید: «آمارها نشان‌دهنده این است که شرایط برای عابران و رانندگان خودروها بسیار خطرناک است و نیاز به اقدام فوری وجود دارد.»
دلایل افزایش تعداد موتورسواران
محمد مهدی لبیبی، پژوهشگر اجتماعی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، به دو دلیل اصلی اشاره می‌کند که موجب افزایش موتورسواران شده است:
مقرون به صرفه بودن موتورسیکلت: با افزایش قیمت خودرو و دشواری در خرید آن، موتورسیکلت به گزینه‌ای ارزان‌تر تبدیل شده است.
سرعت و قابلیت مانور: موتورسواران به راحتی می‌توانند از میان خودروها عبور کنند و سریع‌تر به مقصد برسند، که این امر باعث تشویق دیگران به استفاده از موتورسیکلت می‌شود.
تأثیر منفی بر ترافیک و آلودگی هوا
معصومه اشتیاقی، پژوهشگر اجتماعی، به فقر شهری و نیاز به حمل و نقل ارزان‌تر اشاره می‌کند و می‌افزاید: «افزایش تعداد موتورسواران نه تنها به تشدید ترافیک و آلودگی هوا منجر می‌شود، بلکه سلامتی عمومی را نیز تهدید می‌کند.»
طبق نظرسنجی‌هایی که در سال ۱۳۹۹ توسط مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران انجام شده، آلودگی هوا و ترافیک به عنوان دو مشکل اصلی شهروندان تهرانی شناخته شده‌اند. متأسفانه، عدم مدیریت صحیح حمل و نقل عمومی و کمبود امکانات جایگزین موجب تشدید این مشکلات شده است.
لزوم اقدامات فرهنگی و رسانه‌ای
لبیبی در ادامه بر اهمیت نقش رسانه‌ها در آموزش نکات ایمنی تأکید می‌کند و اشاره می‌کند که بسیاری از کشورهای پیشرفته با استفاده از تیزرهای تبلیغاتی و برنامه‌های آموزشی، به اطلاع‌رسانی در این زمینه پرداخته‌اند. اما در ایران، رسانه‌ها هنوز نتوانسته‌اند محتوای مؤثری در خصوص رعایت نکات ایمنی تولید کنند.
او می‌گوید: «ما در زمینه اطلاع‌رسانی بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم و نیاز به ترویج فرهنگ ایمنی موتورسواران داریم.»
برای مقابله با این بحران، به چند راهکار اشاره می‌شود:
آموزش و فرهنگ‌سازی: توسعه برنامه‌های آموزشی در مدارس و جامعه برای ترویج فرهنگ ایمنی.
جریمه و پاداش: افزایش جریمه‌های تخلفات و ارائه پاداش به رانندگانی که قوانین را رعایت می‌کنند.
ترویج استفاده از دوچرخه: به عنوان یک جایگزین ایمن و پایدار برای موتورسواری.
با اتخاذ چنین تدابیری، می‌توان به کاهش تصادفات و افزایش ایمنی در معابر عمومی کمک کرد و به حفظ جان شهروندان توجه بیشتری داشت.
