چت جیپیتی - هوش مصنوعی مولد شرکت آمریکایی اوپن اِیآی - با شعار «بهرهوری بیشتری داشته باش»، خودش را به کارکانان معرفی میکند. اما با وجود اینکه صنایع مختلف امیدوار هستند که این فناوری باعث تقویت بهرهوری نیروی کار خواهد شد، همه کارکنان شامل این موضوع نمیشوند.
دو تحقیق اخیر نشان میدهد میزان زنانی که در کار خود از چت جیپیتی استفاده میکنند بین 16 تا 20 درصد پایینتر از مردان است، حتی در زمانی که آنها در یک شغل مشابه قرار دارند. مطالعه نخست که در ماه ژوئن منتشر شد، به آمارهای مرتبط با چت جیپیتی در محیط کار میپردازد.
آندرس هاملوم از دانشگاه شیکاگو و امیلی وسترگارد از دانشگاه کپنهاگ یک نظرسنجی با شرکت 100 هزار دانمارکی برگزار کردند. این افراد در مشاغلی حضور دارند که استفاده از چت جیپیتی میتواند باعث صرفهجویی در وقت شود، از جمله روزنامهنگاری، توسعه نرمافزار و تدریس.
این محققان از شرکتکنندگان پرسیدند که آنها هر چند وقت یکبار به چت جیپیتی رجوع میکنند و چه موضوعی میتواند مانع از استفاده آنها از این فناوری شود. محققان توانستهاند پاسخها را با اطلاعات شخصی شامل درآمد، ثروت و سطح تحصیلات پاسخدهندگان مرتبط کنند.
در تمام مشاغل، زنان به میزان کمتری از مردان در همان صنعت احتمال داشت از چت جیپیتی استفاده کنند. برای مثال، تنها یکسوم معلمان زن از این فناوری در کار خود استفاده میکنند؛ این در حالیست که نیمی از معلمان مرد به استفاده از آن میپردازند.
در میان توسعهدهندگان نرمافزار، تقریبا دو-سوم مردان از هوش مصنوعی استفاده میکنند و کمتر از نیمی از زنان در این صنعت به استفاده از این تکنولوژی مشغول هستند. این شکاف در زمانی که بهطور مستقیم کارکنان را در یک شرکت مشابه و در وظایف یکسان مقایسه میکنیم، تنها با کاهشی اندک به 16 درصد میرسد.
علت چیست؟
این مطالعه نتیجهگیری میکند که نبود اعتماد به نفس ممکن است بخشی از علت این اتفاق باشد: زنانی که از هوش مصنوعی استفاده نمیکردند، احتمال اینکه به برجسته کردن این موضوع بپردازند که آنها به آموزش برای استفاده از هوش مصنوعی نیاز دارند، بیشتر از مردان بود.
یک توضیح بالقوه دیگر در نظرسنجی از 486 دانشجو توسط دانیل کارواخال در دانشگاه آلتو و کاتالینا فرانکو و سیری ایساکسون در دانشکده اقتصاد نروژ (NHH) به دست آمده است. در این مطالعه نیز شکاف جنسیتی وجود داشت: دانشجویان دختر که در تنها برنامه دوره کارشناسی دانشکده اقتصاد نروژ ثبت نام کرده بودند، احتمال اینکه اغلب اوقات از چت جیپیتی استفاده کنند، 18 درصد پایینتر از مردان بود.
زمانی که محققان به جداسازی دانشجویان براساس نمره قبولی در دانشگاه پرداختند، مشخص شد که این شکاف منعکسکننده رفتار دانشجویان متوسط و ممتاز دختر بوده است. دانشجویانی با نمرههای پایین در زمان ورود به دانشگاه، تقریبا مشابه با مردان به استفاده از این فناوری روی میآورند.
اما علت این اتفاق چیست؟ محققان با پرسیدن سوالات هوشمندانه، به بررسی علت این اتفاق پرداختند. آنها از دانشجویان پرسیدند که اگر استاد استفاده از چت جیپیتی را ممنوع کند، به استفاده از آن میپردازند یا خیر؛ پس از این پرسش نیز محققان به توزیع پاسخ مشابهی دست یافتند.
با این حال، در زمانی که پرسش به این شکل مطرح شد که «اگر استاد به شکل واضح اجازه استفاده از چت جیپیتی را اعلام کند، واکنش شما چه خواهد بود؟»، همه دانشجویان از جمله دانشجویان دختر دارای عملکرد قوی اعلام کردند که از این فناوری استفاده میکنند.
به عبارت دیگر، به نظر میرسد دختران دانشجوی دارای عملکرد قوی یک محدودیت برای خود ایجاد کردهاند. خانم ایساکسون از کارشناسان این تحقیق اعلام کرده: «این موضوع به "دختر خوبی بودن" برمیگردد؛ در واقع ایده این است که من باید این رنج را تحمل کنم، باید خودم آن را انجام دهم و نباید تقلب کنم.»
نداشتن تجربه در استفاده از هوش مصنوعی میتواند دارای هزینه باشد، آن هم در زمانی که دانشجویان وارد بازار کار میشوند. این محققان در آگوست یک نظرسنجی از 1143 مدیر استخدام را به مطالعه خود اضافه کردند که نشان داد ترجیح مدیران برای استخدام آن دسته از زنانِ دارای عملکرد عالی که با هوش مصنوعی آشنایی خوبی دارند، 8 درصد بیشتر از زنانِ دارای توانمندی بالا است که مهارت استفاده از هوش مصنوعی را ندارند.
با وجود نگرانیها در این زمینه، روندهای تاریخی مانند افزایش استفادهی زنان از اینترنت، نویدبخش است. علاوه بر این، برخی استدلال میکنند که استفاده فعلی مردان از چت جیپیتی لزوما منجر به بهرهوری بالاتر نمیشود زیرا این فناوری در این مرحله میتواند به عنوان یک حواسپرتی دیجیتالی در نظر گرفته شود.