تا کنون بارها شنیده اید که صبحانه مهمترین وعده غذایی است و نباید به سادگی از آن گذشت. صبحانه سالم و مقوی به شما کمک می کند که روز خود را پر انرژی آغاز کنید. ترکیبات صبحانه از مهم ترین نکاتی است که باید به آن توجه شود زیرا آنچه که به عنوان صبحانه میل می شود تا حدود بسیاری بر فواید آن تاثیر دارد. استفاده از منابغ غذایی مفید و کامل تاثیر بسیار زیادی در سلامت، شادابی و کارایی بدن انسان دارد.
تحقیقات ثابت کرده است که افرادی که صبحانه را از وعده غذایی خود حذف نموده اند در خطر افزایش وزن و اسیدیته شدن بدن خود هستند.
علاوه بر تامین مواد مورد نیاز بدن، یک صبحانه خوب می بایست خوشمزه هم باشد که با رغبت بیشتری از خوردن آن لذت ببرید.
صبحانه بیشتر افراد شامل 3 مولفه می باشد :
1 :بخش غلات و کربوهیدرات
2 :بخش لبنیات یا غذاهای کلسیم دار
3 :بخش میوه
این 3 بخش در مجموع دارای 300 کالری می شود. البته وجود بخش پروتئینی مانند گوشت در این وعده غذایی ضروری نیست اما می توان آن را بدون چربی و کالری زیاد در صبحانه گنجاند.
غلات و کربوهیدرات در صبحانه
کربوهیدرات و غلات انرژی مورد نیاز در طول روز را تامین می کنند. اما برخی از افراد با تصوری اشتباه، صبحانه خود را لبریز از کربوهیدرات می کنند که موجب افزایش سطح انسولین در بدن می شود. بنابراین در طی روز به کمتر شدن میزان انسولین به شدت احساس گرسنگی خواهید کرد، بنابراین مجبور به خوردن مواد غذایی بیشتر و در نتیجه افزایش وزن می شوید. به جای قندهای فرآوری شده از میوه و یا نان برای تامین کربوهیدرات مورد نیاز در وعده صبحانه استفاده کنید.
پروتئین های مناسب در صبحانه
برای ترمیم و ساخت عضلات بدن، پروتئین اهمیت زیادی دارد. برای اطمینان از وجود مواد لازم برای رشد عضلات، مصرف پروتئین در وعده صبحانه بسیار مهم است. بهترین روش برای تامین پروتئین مورد نیاز بدن، استفاده از غذاها با بیشترین تراکم پروتئینی است تحقیاقات اخیر نشان می دهد، افرادی که در یک صبحانه با 350 کیلو کالری ، 35 گرم پروتئین مصرف می کنند نسبت به ارادی که 13 گرم، پروتئین استفاده می کنند راحت تر می توانند وزن خود را کم کنند. تخم مرغ مخصوصا سفیده آن، غذایی است که دارای تراکم بالای پروتئین می باشد. پودر پروتئین کازئین نیز دارای تراکم پروتئین بالایی است که نسبت به دیگر پودرهای پروتئینی کمتر تجزیه می شود.
ویتامین B12 در صبحانه
هدف اصلی خوردن صبحانه، تامین انرژی روز کاری و یا تحصیلی است. ویتامین B12 یکی از اجزاء مهم برای کسب انرژی فیزیکی و ذهنی است. این ویتامین با افزایش تمرکز و حافظه موجب افزایش توان فیزیکی در طول روز می شود. ماست بهترین ماده غذایی سالم برای تامین ویتامین B12 است. علاوه بر آن یک منبع کم کالری و سرشار از پروتئین است.
افزودن چربی های سالم به صبحانه
چربی ها نقش مهمی در سلامت بدن دارند و تصور این ه تمام چربی ها ناسالم و مضر هستند، اشتباه می باشد. افراد چربی های ناسالم را در اندازه های زیاد مصرف می کنند به همین دلیل ایجاد مشکل می کنند. در وعده صبحانه مقداری چربی سالم اضافه کنید. منابع چربی سالم مانند دانه های روغنی، میزان کالری دریافتی شما را زیاد افزایش نمی دهند. مثلا دانه های کتان اسید چرب امگا 3 بسیار مفیدی دارند و همچنین در کاهش التهاب موثر هستند.
جو پرک شده و میوه
ترکیبی از جو پرک شده ساده یا بوداده با برش هایی از میوه های فصل، مقداری آب میوه تازه و یا شیر به همراه ماست کم چرب ، مغزهای آسیاب شده و دانه های چیا که از شب قبل در یخچال نگه داری شده است یکی از بهترین و سالمترین صبحانه ها است.
تخم مرغ نیمرو با سبزیجات
نیمروی سفیده تخم مرغ به همراه سبزیجات فراوان مانند بروکلی، پیاز، فلفل دلمه ای زرد و قرمز می تواند یک صبحانه مقوی و سالمی برای شما باشد. خوردن این املت خوشمزه با نان تست گندم، صبحانه شما را کامل می کند.
فرنی گندم و سبزیجات
فرنی گندم به همراه سبزیجات فصل مانند لوبیا، نخود فرنگی و گل کلم، یک صبحانه سالم و خوشمزه است.
بروشتا
بروشتا یکی از معروفترین پیش غذاهای ایتالیایی است. بروشتا در مناطق مختلف با موادی همچون ژامبون، گوجه فرنگی، قارچ، زیتون، پنیر موزارلا، پنیر پارمزان و غیره تهیه می شود. برای تهیه نوع کلاسیک آن می توان از 1 عدد نان باگت یا انواع نان های حجیم ،4 عدد گوجه گیلاسی، 2 قاشق چای خوری روغن زیتون، پنیر فتا به مقدار لازم، زیتون، نمک و فلفل ، برگ ریحان و سیر استفاده نمود.
نان را برش داده وبا روغن زیتون آن را برشته کنید. پنیر و گوجه خرد شده را روی نان بریزید و زیتون و برگ ریحان را روی آنها قرار دهید. با افزودن نمک، فلفل و روغن زیتون، صبحانه شما آماده است. البته در صورت دلخواه می توان از سیر و پنیر موزارلا یا پارمزان و یا پنیر پیتزا بر روی بروشتا استفاده کنید و آن را در فر قرار دهید.
اسموتی
اسموتی ها یا آبمیوه های ترکیبی یکی از مواردی هستند که در رژیم های غذایی سالم وجود دارند. اسموتی حاوی مقادیر زیادی ویتامین ها و آنتی اکسیدان هایی است که انرژی بسیار زیادی را فراهم می کند. یک پیمانه از انواع میوه ها مانند توت فرنگی، یک پیمانه یخ خرد شده ، یک پیمانه ماست ( دلخواه )و آب یا شیر را می توان درون مخلطو کن ریخته و اسموتی بسیار لذیذی آماده کنید.
ترکیبی از غلات را در منزل تهیه کنید زیرا نوع تجاری آنها دارای چربی و شکر است.2 پیمانه جو آسیاب شده، یک پیمانه میوه خشک، کمی از دانه های دیگر و مقداری شکر قهوه ای را به مدت 3 تا 5 دقیقه روی حرارت تفت دهید. باقیمانده این صبحانه مقوی را می توان درون یک شیشه در بسته نگه داری کنید.
برنج قهوه ای
برنج قهوه ای سرشار از مواد انرژی زا، ویتامین و فیبر است. شب قبل برنج را بپزید و صبح آن را به همراه یک قاشق غذا خوری عسل ، مشتی کشمش ، چند برش سیب و کمی دارچین میل کنید . به جای برنج می توان از جو ، گندم سیاه ، ارزن و دانه های دیگر استفاده کنید.
پنکیک
یکی از دستورالعمل های سریع و مقوی ، پخت پنکیک می باشد به جای مربا بر روی پنکیک از عسل، خامه ، کمی دارچین ،انواع میوه و شکلات صبحانه استفاده کنید.
فرنچ تست با سیب
فرنچ تست یکی از غذاهای بسیار خوشمزه فرانسوی است که به راحتی تهیه می شود. این غذای سالم و مقوی موجب سرحالی و دور شدن خواب می شود. نصف یک سیب را پس از شستن، خرد کرده و در مقداری کره سرخ کنید. سپس روی آنها دارچین و پودر قند بریزید و چند دقیقه روی حرارت کم قرار دهید. پس از نرم شدن سیب ها ، آنها را درون یک کاسه بریزد. یک عدد نان باگت و یا نان تست را برش دهید. تخم مرغ را با خامه (یا شیر) و زنجفیل هم بزنید. نان های خرد شده را درون این مواد بغلتانید و در تابه سرخ کنید. سپس نان ها را در بشقابی ریخته و سیب ها را روی آنها بچینید و کمی پودر قند بر روی آنها بریزید.
ساندویچ سیب
ساندویج سیب ساده ترین و سریع ترین دستور غذایی برای وعده صبحانه است. در این خوراکی خوشمزه ، هیچ نوع کربوهیدرات، گلوتن و محصولات حیوانی وجود ندارد و تنها ترکیبات آن میوه، کره بادام زمینی و آجیل است. 2 عدد سیب کوچک را به صورت حلقه ای برش دهید و یک قاشق چای خوری کره بادام زمینی روی هر لایه قرار دهید و سپس روی آن را با پسته و کشمش بپوشانید. این صبحانه عالی برای کسانی است که فعالیت روزانه زیادی دارند و یا فرصت کافی برای تهیه صبحانه ندارند. پروتئین و چربی موجود در کره بادام زمینی سبب نشاط برای شروع روزی خوب خواهند بود. سیب نیز فیبر لازم برای حفاظت در برابر برخی سرطان ها و بیماری های قلبی را تأمین خواهد کرد.
ماست و میوه ها
یک پیمانه ماست بدون چربی که با زغال اخته تازه مخلوط شود، به همراه یک تکه نان تست سبوس دار از گندم کامل پوشیده شده با هلو و یا خامه و مربا ، یکی از غذاهای ساده و سالم است که انرژی و پروتئین مورد نیاز را تامین می کند.
تن ماهی
از تن ماهی در وعده صبحانه نیز می توان ه جای کره و یا پنیر بر ری نان تست استفاده کد. ماهی تن منابع خوبی از پروتئین های انرژی زا و اسیدهای چرب امگا 3 است. از ماهی دودی، سالمون و قزل آلا نیز می توان به جای ماهی تن استفاده کرد.
ساندویج پنیر و تخم مرغ
در وعده صبحانه نیز می توان ساندویجی سالم و مقوی میل کرد . روی یک تکه نان سبوس دار پنیر بمالید. آنگاه یک حلقه گوجه فرنگی و بعد برشی از تخم مرغ روی آن بگذارید.
غلات صبحانه با موز و یا شیر سویا
در وعده صبحانه می توان غلات را با موز مخلوط کرد تا علاوه بر داشتن صبحانه ای خوشمزه از فواید پتاسیم موجود در موز نیز نهایت استفاده را کرد. همچنین غلات را می توان با شیر سویا ترکیب نمود. سویا علاوه بر خاصیت استروژنی برای سلامت قلب نیز مفید است. شیر سویا غنی شده با کلیسیم برای داشتن استخوانهای قوی بسیار مفید است.
کورن فکس گلوله شده
3 پیمانه کورن فلکس، 2 قاشق سوپ خوری عسل ، یک دوم پیمانه کره بادام زمینی و یک چهارم پیمانه شیرخشک بدون چربی را با هم ترکیب نمائید. سپس آنها به 10 قسمت تقسیم کرده و مانند گلوله های کوچک فرم دهید و روی آنها را با کیسه فریزر بپوشانید و در یخچال قرار دهید. در وعده صبحانه خود 2 عدد توپ را به همراه یک لیوان شیر بدون چربی نوش جان کنید.
کینوا و عسل
دانه های مغذی کینوا پفی نیازی به پختن ندارند و جایگزین مناسب کورن فلکس های ساده و شکری معمولی می باشند. این دانه های مقوی را به همراه ماست، شیر کم چرب یا شیرهای گیاهی غنی شده با کلسیم و ویتامین و افزودن کمی عسل طبیعی یا پوره سبزیجات به عنوان یک وعده صبحانه مقوی میل کنید.
بهترین صبحانه در طب سنتی
کیفیت غذایی وعده صبحانه بسیار مهم است .در طب سنتی صبحانه باید صبح زود (پنج و نیم تا ساعت 8 صبح) میل شود و بعد از آن هم نباید دوباره به خواب رفت، یعنی باید کار و فعالیت روزانه شروع شود. در طب سنتی صبحانه و شا بسیار حائز اهمیت هستند و وعده ناهار اهمیت زیادی ندارد .از نظر پزشکی هورمون های کاتابولیزان که موجب آب شدن چربی های بدن و ریختن آنها در خون می شود، صبح و غروب بیشترین میزان ترشح را دارند.
غذاهای با مزاج گرم در ساعات اولیه صبح ، انرژی بالای لازم را برای یک روز پر نشاط تامین می نماید. البته این موضوع که در مصرف چربی و شیرینی باید احتیاط کرد در وعده صبحانه را می توان تا حدودی نادیده گرفت. مصرف کره و خامه و عسل که از زمان های قدیم در سفره صبحانه بوده است بسیار مفید می باشد .البته خوردن میزان کمی هم گوشت دارای فایده است، اما مصرف میوه ها و سبزیجات در ساعات ابتدایی صبح ممنوع است.
در طب سنتی دو نوع نوشیدنی گرم وجود دارد؛ گرم بالفعل و گرم بالقوه.نوشیدنی بالفعل به صورت فیزیکی موجب انتقال گرما می شود مانند چای و شیر گرم که گرمایشان قابل احساس است. نوشیدنی های بالقوه ، دارای مزاج گرم هستند و می توانند ویژگی های بالفعل بودن (گرم و داغ بودن ) را نیز به همراه داشته باشند مانند چای زنجبیل و چای دارچین.
بهترین زمان برای نوشیدن قهوه، صبح است زیرا موجب حفظ قوای بدن می شود.اما نباید قهوه را با شیر میل کرد زیرا عوارضی مانند ایجاد لک های پوستی را به وجود می آورد.
انواع صبحانه های مقوی از نظر طب سنتی
1. خامه یا سرشیر گاوی محلی، دو تا سه قاشق غذا خوری + شیره انگور یا خرما یا عسل، یک قاشق غذا خوری
2. حلوا ارده + روغن حیوانی + شیره انگور
3. املت با روغن حیوانی و فلفل سیاه و زرد چوبه
4. حلیم بوقلمون یا گوسفند
5. حلوا ارده + کره محلی گاو
6. ارده، دو تا سه قاشق غذا خوری + روغن زرد یا کره محلی گاو، یک قاشق غذا خوری + شیره انگور یا خرما یا عسل، یک قاشق غذا خوری
7. خاگینه
8. نیمرو با تخم مرغ محلی + روغن حیوانی
9. عدسی با گلپر
10. کله پاچه
11. آش شیرازی و آش یزدی
12. تخم مرغ آب پز، یک عدد همراه با یک قاشق غذا خوری کره محلی گاو یا روغن زرد
یادآوری چند نکته
تکراری بودن ترکیبات غذایی در صبحانه ها و یا زمان بر بودن تهیه آنها، گاه موجب حذف این وعده غذایی مهم می شود. فراگیر شدن مواد غذایی و دستورالعمل های جدید غذایی که این روزها در فضای مجازی و یا رستوران ها مشاهده می شود باعث ترغیب بیشتر برای صرف غذا در صبحگاه می شود. این غذاها علاوه بر ظاهر زیبا، دارای ویتامین ها و مواد مغذی بسیاری هستند. بنابراین با فراگرفتن دستورالعمل های جدید ، اعضای خانواده و خود را بیشتر به خوردن صبحانه ترغیب نمائید.
در هفته دوبار از گریپ فروت استفاده کنید زیرا سرشار از اسیدفولیک است و به میزان قابل توجهی احتمال خطر سکته مغزی را کاهش می دهد. اما اگر دارویی مصرف می کنید بهتر است در مصرف گریپ فروت احتیاط کنید و نظر پزشک را جویا شوید.
از نوشیدن یک فنجان چای سبز به همراه صبحانه غافل نشوید. چای سبز علاوه بر داشتن خواص مفید برای سلامت قلب، موجب کاهش وزن و لاغری می شود زیرا سرعت سوزاندن کالری و چربی را بالا می برد.
در وعده صبحانه خود حتما مواد غذایی مفید و ویتامین دار را استفاده کنید زیرا بدن برای هضم بهتر و جذب مواد معدنی نیاز به ویتامین ها دارد.
یک صبحانه کامل روز شما را می سازد به همین دلیل برای این وعده غذایی مهم، مقوی ترین و سالم ترین ها را انتخاب کنید تا علاوه بر حفظ سلامتی، انرژی مورد نیاز روزانه خود را تامین نمائید .می تواند روز شما را بسازد، بنابراین همیشه برای این وعده مهم سالم ترین و مقوی ترین ها را انتخاب کنید.
