بسته‌بندی مواد غذایی به عنوان اولین نقطه تماس مصرف‌کنندگان با محصول، نقش مهمی در اطلاع‌رسانی و تصمیم‌گیری خرید ایفا می‌کند.علایم و اطلاعات روی بسته‌بندی مواد غذایی نقش حیاتی در انتخاب‌های سالم و ایمن دارند. با آگاهی از این علایم، مصرف‌کنندگان می‌توانند تصمیمات بهتری در خرید مواد غذایی بگیرند و از سلامت خود محافظت کنند. رعایت این نکات و توجه به جزئیات بسته‌بندی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و رژیم غذایی کمک کند.
علامت های روی بسته بندی مواد غذایی
۱. تاریخ‌ها و مدت انقضا
تاریخ تولید: تاریخ تولید نشان می‌دهد که محصول در چه تاریخی تولید شده است. این اطلاعات برای درک عمر مفید محصول و میزان تازگی آن اهمیت دارد.
تاریخ انقضا (تاریخ مصرف): تاریخ انقضا، آخرین روزی است که مصرف محصول ایمن است. این تاریخ برای محصولات غذایی با ماندگاری محدود اهمیت دارد و به جلوگیری از مسمومیت غذایی کمک می‌کند.
تاریخ بهترین مصرف (تاریخ مصرف پیشنهادی): این تاریخ برای محصولاتی که ممکن است بعد از این تاریخ کیفیت آنها کاهش یابد، اما هنوز مصرف آنها ایمن است، درج می‌شود. این تاریخ بیشتر برای محصولات خشک و کنسروی به کار می‌رود.
۲. اطلاعات تغذیه‌ای
مقدار انرژی (کالری): این بخش میزان انرژی موجود در هر واحد از محصول را نشان می‌دهد و به مدیریت رژیم غذایی کمک می‌کند.
مواد مغذی: در این بخش مقادیر پروتئین، چربی، کربوهیدرات ، قند، ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در محصول ذکر می‌شود. این اطلاعات برای افرادی که رژیم‌های خاصی دارند یا به دنبال دریافت مواد مغذی معین هستند، حیاتی است.
آب و نمک: میزان آب و نمک موجود در محصول می‌تواند به مدیریت مصرف نمک و هیدراتاسیون کمک کند.
۳. مواد تشکیل‌دهنده
لیست مواد اولیه: فهرستی از تمام مواد و ترکیبات استفاده شده در محصول که به شفاف‌سازی محتویات و اجتناب از مواد حساسیت‌زا کمک می‌کند.
مواد افزودنی و نگهدارنده‌ها: اطلاعاتی در مورد مواد افزودنی مانند رنگ‌ها، طعم‌دهنده‌ها و نگهدارنده‌ها که می‌تواند برای افرادی که به این مواد حساسیت دارند یا از آنها پرهیز می‌کنند، مهم باشد.
۴. هشدارها و اطلاعات ایمنی
هشدارهای آلرژن‌ها: اطلاعات درباره وجود مواد آلرژن مانند گلوتن، شیر، بادام و غیره که ممکن است برای افراد با حساسیت‌های غذایی خطرناک باشد.
دستورالعمل‌های مصرف و نگهداری: نحوه ذخیره‌سازی صحیح، دماهای نگهداری و نحوه آماده‌سازی محصول برای حفظ کیفیت و ایمنی.
۵. اطلاعات تولیدکننده و توزیع‌کننده
نام و آدرس تولیدکننده: اطلاعات تماس و آدرس تولیدکننده یا توزیع‌کننده که در صورت بروز مشکلات یا نیاز به اطلاعات اضافی مفید است.
شماره سریال یا کد تولید: برای پیگیری و شناسایی محصول در صورت بروز مشکل یا نیاز به فراخوان.
۶. اطلاعات محیط‌زیستی و اجتماعی
علامت‌های زیست‌محیطی: نشانگرهایی مانند قابل بازیافت بودن بسته‌بندی یا استفاده از مواد دوستدار محیط زیست.
علامت‌های اجتماعی: گواهی‌های بهداشتی و ایمنی، تأییدیه‌های مرتبط با شرایط کار عادلانه و دیگر استانداردهای اجتماعی.
۷. نشانه‌های خاص
برچسب‌های رژیم‌های غذایی: نشانه‌هایی مثل «بدون قند»، «بدون گلوتن»، «کم چرب» و غیره که به انتخاب محصول متناسب با رژیم غذایی خاص کمک می‌کند.
علامت‌های بهداشتی و گواهی‌ها: شامل گواهی‌های بهداشتی و استانداردهای کیفی که ممکن است بر روی بسته‌بندی درج شود و به مصرف‌کنندگان اعتماد به نفس در انتخاب محصول می‌دهد.
8. عکس علامت استاندارد روی مواد غذایی
علامت استاندارد معمولاً شامل یک علامت دایره‌ای است که حاوی متن "استاندارد" و شماره شناسه استاندارد است.
یکی از علامت هایی که بیشتراز دیگر علائم روی محصولات دیده می‌شود، انواع «ایزو»چون ایزو ۹۰۰۰ تا ۹۰۰۶، ایزو ۱۴۰۰۰ و ایزو ۲۲۰۰۰ هستند. ایزوها سیستم‌هایی برای مدیریت و تضمین کیفیت هستند و فقط منحصر به محصولات غذایی نمی‌شوند. وجود آنها الزاما به معنای بهتربودن محصول نیست و تنها در میان ایزوها، ایزو ۲۲۰۰۰ نشان دهنده کیفیت، بهداشت و سلامت ماده غذایی است.
اجزای تشکیل دهنده محصول اغلب به ترتیب مقدار در پشت بسته بندی مواد غذایی لیست می‌شوند. هنگامی که چند ماده با مقادیر کم (معمولا کمتر از 5 درصد) در محصول وجود دارند اغلب ترکیبی از آن ذکر می‌شود.
علائم موجود روی بسته‌بندی نقش مهمی در بازاریابی و شناسایی محصول دارند. امروزه، شما روی تقریبا تمامی محصولات این علائم را می‌بینید. بوسیله این علائم می‌توان اطلاعات زیادی از جمله مواد تشکیل دهنده محصول و مقادیر هر یک، تاریخ تولید، مدت ماندگاری، وجود آلرژن‌ها، سری ساخت، شرایط نگهداری و محل تولید محصول بدست آورد. با توجه به اینکه امروزه وجود یک زبان مشترک و گویا بین طرف‌های تجاری بسیار موثر و تاثیرگذار است و از اتلاف‌ها جلو گیری می‌کند، در همین راستا وجود یک سیستم مشترک لیبل و نشانه گذاری اهمیت زیادی دارد.
اجزای تشکیل دهنده محصول اغلب به ترتیب مقدار در پشت بسته لیست می‌شوند. هنگامی که چند ماده با مقادیر کم (معمولا کمتر از 5 درصد ) در محصول وجود دارند اغلب ترکیبی از آن ذکر می‌شود. بعنوان مثال سس گوجه یا پودر طعم دهنده شامل ترکیبی از چند ماده هستند که در مقادیر کم در فرمولاسیون بکار رفته اند. تاریخ تولید و مدت ماندگاری نیز یکی از مهم ترین اطلاعاتی است که باید به آن توجه شود.
درسال 2004،FDA تصویب کرد تا نوع غذای آلرژی زا را بر روی برچسب بسته بندی مواد غذایی طبق قانون حمایت ازمصرف کننده نصب نمایند. این بدان معنی است که اگر ماده غذایی، شامل مواد آلرژن‌زا است، تولیدکنندگان، برچسب آنرا بر روی ماده غذایی بزنند.
علامت دیگری که بیشتراز دیگر علائم روی محصولات دیده می‌شود، انواع «ایزو»چون ایزو ۹۰۰۰ تا ۹۰۰۶، ایزو ۱۴۰۰۰ و ایزو ۲۲۰۰۰ هستند. ایزوها سیستم‌هایی برای مدیریت و تضمین کیفیت هستند و فقط منحصر به محصولات غذایی نمی‌شوند. وجود آنها الزاما به معنای بهتربودن محصول نیست و تنها در میان ایزوها، ایزو ۲۲۰۰۰ نشان دهنده کیفیت، بهداشت و سلامت ماده غذایی است.
در جدول 1 به چند مورد از علائم به همراه مفاهیم آنها اشاره شده است.
جدول 1. علائم روی بسته بندی موادغذایی و مفاهیم آنها
علائم مربوط به نوع پلیمری که ظروف پلاستیکی از آن ساخته شده‌اند در ته هرظرف قابل مشاهده است. هریک ازاین کدها مشخص می کند که آن ظرف ازچه جنسی ساخته شده است تا بازیافت کنندگان بتوانند آنهارا تفکیک کنند. این اعداد بسیار مهم بوده و بیانگر نوع موادی هستند که درون ظروف پلاستیکی به کار رفته‌اند.
اگرعدد درج شده 1، 2، 3، 4 و 5 بود ظرف پیش روی شما مناسب نگهداری موادغذایی است. هرچه این اعداد کوچکتر باشند ظرف برای نگهداری موادغذایی مناسب‌تر است، به نحوی که بهتراست از ظروفی که عدد 1 و 2 روی آنها درج شده برای نگهداری موادغذایی استفاده کرد و اگر این عدد بین 3 تا 6 بود (با بزرگتر شدن عدد) احتمال مهاجرت مواد شیمیایی به ماده غذایی افزایش می‌یابد (جدول 2).
درمورد پلاستیک‌ها که در تماس با مواد غذایی هستند این حقیقت وجود داردکه مقادیری از عناصر تشکیل دهنده آنها (مونومرهای پلیمره نشده، کاتالیزور و رنگدانه‌ها و افزودنی‌ها) به مواد غذایی مهاجرت کنند که برای سلامتی انسان خطرناک می‌باشد.
جدول2. علائم مشخص کننده نوع ظرف پلاستیکی
