با آغاز فصل تابستان، تهران با چالشی همیشگی به نام آلودگی هوا مواجه می‌شود. این مشکل نه‌تنها سلامتی شهروندان را به خطر می‌اندازد، بلکه تأثیرات منفی زیست‌محیطی و اقتصادی نیز به همراه دارد.
این آلودگی اما متفاوت از آلایندگی زمستان و بیشتر به واسطه آلاینده «ازن» است. «ازن» یک آلاینده ثانویه است که در حضور اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار(VOC)، بر اثر تابش شدید نور خورشید، فعل و انفعالاتی انجام شده و این آلاینده تولید می‌شود.
منشأ این آلاینده هم منابع متحرک مانند خودروها و هم منابع ثابت هستند. در واقع اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار که باعث تشکیل آلاینده ثانویه ازن می‌شوند، از منابع متحرک و سوخت‌های فسیلی منشا می‌گیرند.
در رابطه با آلودگی هوای تابستانه شهر تهران، داریوش گل‌علیزاده؛ رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست به تسنیم می‌گوید: هر ساله با فرا رسیدن فصل تابستان شاهد افزایش آلاینده ازن در شهر تهران هستیم. ازن آلاینده خطرناکی است که هم از منابع متحرک و هم منابع ثابت به طور غیرمستقیم منتشر شده و مشکلاتی ازجمله تضعیف بافت‌های سیستم تنفسی را ایجاد می‌کند. حدوداً 5 سال است که ازن در فصل تابستان، در شهر تهران و گاهاً در شهر اصفهان به آلاینده اصلی هوا تبدیل می‌شود.
وی افزود: به علاوه، افزایش مصرف انرژی برای خنک‌سازی محیط‌های مسکونی و تجاری، منجر به افزایش تولید آلاینده‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی می‌شود. همچنین ترافیک سنگین و افزایش سفر‌های درون شهری نیز به این مشکل دامن می‌زند.
رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: ازن آلاینده بسیار خطرناکی است که قابلیت سرطان‌زایی بالایی دارد.
گل‌علیزاده در ادامه گفت: با توجه به اینکه جایگاه‌های سوخت یکی از مهم‌ترین منشأهای ترکیبات آلی فرار هستند، اجرا شدن طرح کهاب (کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین) و استفاده از سوخت‌های پاک‌تر و با کیفیت بالاتر می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی ازن داشته باشد. بنزین‌های با درصد پایین‌تر گوگرد و استفاده از سوخت‌های جایگزین مانند گاز طبیعی فشرده (CNG) می‌توانند به بهبود کیفیت هوا کمک کنند.
وی با تأکید بر بهینه‌سازی مصرف انرژی افزود: کاهش مصرف انرژی در منازل و ساختمان‌های تجاری می‌تواند به کاهش تولید آلاینده‌ها کمک کند. استفاده از وسایل الکتریکی با کارایی بالا، عایق‌کاری مناسب ساختمان‌ها و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند به بهبود کیفیت هوا کمک کند.
رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست افزایش فضای سبز شهری را دیگر عامل مهم کاهش آلودگی هوا در فصل تابستان دانست و بیان کرد: گیاهان و درختان نقش مهمی در تصفیه هوا دارند. افزایش فضای سبز در شهر‌ها و توسعه پارک‌ها و باغ‌های عمومی می‌تواند به جذب دی‌اکسید کربن و سایر آلاینده‌ها کمک کرده و کیفیت هوا را بهبود بخشد.
گل‌علیزاده در پایان گفت: همچنین یکی از مؤثرترین راه‌ها برای کاهش آلودگی هوا، کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی و استفاده از حمل و نقل عمومی است. توسعه شبکه‌های مترو، اتوبوس‌های برقی و دوچرخه‌سواری می‌تواند به کاهش ترافیک و آلاینده‌های ناشی از آن کمک کند.
