در سال‌های اخیر، کمبود برق در فصل تابستان به یکی از چالش‌های کشور تبدیل شده است. رشد فزاینده مصرف، فرسودگی تجهیزات و زیرساخت‌ها، کمبود سرمایه‌گذاری و اتکای زیاد به منابع فسیلی، ازجمله عواملی هستند که به این مشکل دامن می‌زنند.
در گفت‌وگو با مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت توانیر، چالش‌های صنعت برق در تولید، برنامه‌های دولت برای رفع این چالش‌ها و راهکارهای کاهش مصرف برق در بخش‌های مختلف را بررسی کرده‌ایم.
در چند سال گذشته، فصل تابستان با چالش‌هایی در حوزه برق مواجه بودیم، امسال هم با این چالش مواجه خواهیم بود؟
اول باید ببینیم که صنعت برق در تولید با چه مشکلات و چالش‌هایی روبه‌رو است، مهم‌ترین مشکل یا چالشی که صنعت برق با آن دست و پنجه نرم می‌کند به بخش سرمایه‌گذاری در این صنعت مربوط می‌شود.
در گذشته صندوق توسعه ملی، کمک‌های بسیار خوب و مؤثری در توسعه سرمایه‌گذاری به‌ویژه در بخش احداث نیروگاه‌های جدید به بخش برق داشته است. به تازگی نیز تفاهمنامه بسیار خوبی با صندوق توسعه ملی به امضا رسیده که در آن مبلغ ۷ ونیم میلیارد دلار برای توسعه نیروگاه‌های حرارتی اختصاص یافته است؛ علاوه بر این ۵ میلیارد دلار نیز برای ساخت و توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر در نظر گرفته شده است. این تفاهمنامه موجب خواهد شد که ۱۵ هزار مگاوات نیروگاه حرارتی و همچنین ۵ هزار مگاوات نیروگاه‌های تجدیدپذیر تا ۴ سال آینده در مدار تولید برق کشور قرار بگیرند.
براساس تفاهمات انجام شده، محدودیت‌های انرژی برق تحویلی به صنایع نسبت به سال گذشته با تفاهم طرفین کاهش یافته و در عین حال برنامه مدیریت مصرف برق تمام صنایع همچون سال گذشته در قالب تفاهمنامه مشترک به مشترکان و دستگاه‌های ذیربط ابلاغ خواهد شد. یکی دیگر از چالش‌های صنعت برق به تراز سوخت مربوط می‌شود؛ به‌دلیل اینکه در فصول پاییز و زمستان مصرف گاز در بخش‌های خانگی و تجاری افزایش پیدا می‌کند و نیروگاه‌ها مجبور به استفاده از سوخت دوم می‌شوند.
همین مسئله می‌تواند در آینده مشکلات بسیاری را برای تأمین برق ایجاد کند؛ به همین دلیل احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است و در برنامه‌های توسعه تولید برق، ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه‌های تجدیدپذیر در برنامه هفتم پیش‌بینی شده که به‌زودی به مدار تولید اضافه خواهد شد. همچنین ۸ هزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی و ۳ هزار مگاوات نیروگاه بادی که از محل ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید، تأمین منابع خواهد شد که در ۳ سال آینده به ظرفیت تولید برق کشور اضافه خواهد شد. با این برنامه‌ریزی به‌زودی قدرت تأمین و تولید برق کشور به حد خیلی خوبی خواهد رسید و دیگر شاهد کمبود برق نخواهیم بود.
برنامه‌ای برای کاهش مصرف دارید؟
به‌طور کل برنامه‌های کاهش مصرف، در وزارت نیرو براساس بسته‌های تشویقی برنامه‌ریزی شده است. یکی از این بسته‌های تشویقی به حوزه‌های مصرف خانگی مربوط می‌شود. در ۲ سال گذشته با اجرای طرح پاداش صرفه‌جویی مشترکان خانگی، در پایین آوردن میزان مصرف موفقیت‌های خوبی به‌دست آوردیم؛ به‌خصوص سال ۱۴۰۲ در مناطق گرمسیر کشور با همکاری بسیار خوبی از سوی هموطنان روبه‌رو شدیم. به‌طور متوسط ۴۰ درصد از مشترکان خانگی در کاهش مصرف برق مشارکت داشتند؛ همچنین امسال علاوه بر طرح پاداش صرفه‌جویی، برای مشترکان کم‌مصرف خانگی و تجاری در فصل تابستان، جوایز بسیار ارزنده‌ای در نظر گرفته شده است که به این مشترکان اهدا خواهد شد.
چه کسانی شامل این جایزه می‌شوند؟
۳۲ میلیون مشترک خانگی وجود دارد و به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که هر مشترک درصورت کاهش مصرف، یک یا ۲ نوبت شامل دریافت جوایز کم‌مصرف‌ها بشود. امیدواریم که با همکاری مردم بتوانیم برق صرفه‌جویی‌شده در بخش خانگی را در بخش مولد کشور مورد استفاده قرار دهیم تا به شکوفایی بیشتر اقتصاد کمک کرده باشیم. ما به مشترکان مناطق معتدل توصیه می‌کنیم که از کولرهای آبی با دور کُند استفاده و در مناطق گرمسیری نیز کولرهای گازی را روی دمای ۲۰ تا ۲۵ درجه تنظیم کنند، تا با قبض‌های برق با رقم‌های بالا مواجه نشوند.
