حیوان‌گزیدگی و در صدر آن، سگ‌گزیدگی در کشور به شکل فزاینده‌ای رو به افزایش است و ایران در بین کشور‌های صدرنشین در ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از بیماری هاری قرار دارد. سالانه میلیارد‌ها ریال صرف پیشگیری از بیماری هاری در ایران می‌شود و کمتر بیماری واگیرداری در ایران وجود دارد که به اندازه این بیماری برای آن هزینه شود. ۱.۵ میلیون دوز واکسن هاری هم هر سال با هزینه ۷۵۰ میلیارد تومان از دو کشور هندوستان و فرانسه وارد می‌شود، اما هنوز این بیماری در ایران قربانی می‌گیرد و نیمی از قربانیان هاری کودکان هستند.
هنوز ۲۴ ساعت از مرگ شهروند ۴۱ ساله مشهدی بر اثر ابتلا به بیماری هاری نگذشته بود که خبر دردناک فوت عسل ۴ ساله در شهرستان نکا همه را شوکه کرد. مراجعه دیر هنگام یک شهروند مشهدی که دچار سگ گزیدگی شده بود، موجب ابتلا به هاری و مرگ او شد. این مرد با گذشت ۲ ماه از سگ گزیدگی به هیچ یک از مراکز درمان هاری مراجعه نکرده بود. یک روز بعد از این اتفاق، عسل عابلی دختر بچه ۴ ساله دو هفته پیش بر اثر حمله سگ نگهبان باغی در روستای از بخش شهرستان نکا به بیمارستان منتقل و با تشخیص درست پزشکان تحت مراقبت ویژه قرار گرفت، اما تلاش‌های پزشکی اثر بخش نبود و در مرحله دوم بستری در بیمارستان جان باخت.
آمار مرگ‌ومیر بیماری هاری
در حالی که اتحادیه جهانی علیه هاری، آمار کشته‌های ناشی از ابتلا به هاری را در ایران ۲۰ تا ۹۰ نفر اعلام می‌کند، اما رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین حیوان و انسان وزارت بهداشت مرگ و میر‌های ابتلا به هاری را بین ۱۰ تا ۲۰ مورد در سال می‌داند و می‌گوید: «سگ‌ها مهم‌ترین عامل انتقال بیماری مرگبار هاری به انسان هستند.»
براساس مستندات اداره بیماری‌های مشترک انسان و حیوان‌وزارت بهداشت ایران آمار سگ گزیدگی از حدود ۱۵ هزار نفر مورد در سال ۱۳۶۶ به بیش از ۲۴۸ هزار مورد در سال ۱۴۰۱ رسیده است که از افزایش ۱۶ برابری سگ گزیدگی در در ۳۵ سال اخیر حکایت دارد.
چرا مسئولان برخورد نمی‌کنند؟
حسین آخانی، استاد دانشگاه تهران و فعال محیط زیست با اشاره به مرگ دردناک بیماران مبتلا به هاری گفت: «در راستای ریشه کنی هاری ایران چند دهه صد‌ها میلیون دلار هزینه شده است، ولی جنبش سگ ولگرد پروری در ایران که دو دهه است با منافع کلان برای سگ معاشان راه افتاده ایران را به صدر جدول کشورهایی، چون هند و چین برده و آمار مرگ و میر هاری را افزایش داده است.»
این استاد دانشگاه تهران افزود: «جنبش سگ پروری نه تنها سگ‌ها را به جان کودکان و مردم، به خصوص در مناطق کم برخوردار انداخته بلکه فحاشی و هوچیگری آن‌ها در برخی رسانه‌ها سبب شده است که بدون هیچ ملاحظه‌ای با سوء استفاده از فضای مجازی دست به هر کار غیر قانونی بزنند و این روش پیشا قانونی باعث‌شده بسیاری از مسئولان نتوانند با آن‌ها برخورد قانونی کنند.»
چاره چیست؟
آخانی گفت: «اگر چه خیلی دیر، ولی کمتر کسی است که نداند افزایش جمعیت سگ و گربه‌های ولگرد در ایران، کشور را با بحران جدی سلامت و امنیت خانواده‌ها مواجه کرده است. چاره آن هم مشخص است. ابتدا باید قانون نگهداری حیوان صاحبدار گله و خانگی (با به رسمیت شناختن آن و اخذ مالیات و بیمه و عقیم کردن) تصویب کرد. بی درنگ باید با مافیای غیر قانونی سگ و گربه معاشی که علنی در فضای مجازی به کاسبی مشغول است برخورد کرد. غذا رسانی به هر بهانه‌ای را طبق ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی ممنوع و جرم انگاری کرد.»
این فعال محیط زیست در ادامه به دیگر راهکار‌های مقابله با بحران سگ‌های ولگرد در شهر‌ها و روستا‌ها اشاره کرد و گفت: «با شناسایی حامیان سگ و گربه با همکاری آن‌ها هر تعداد سگ و گربه‌ای را که می‌توانند با هزینه و ملک شخصی با رعایت حقوق حیوان، عقیم سازی و عدم رهایی نگهداری کنند، به آن‌ها داد. همچنین طبق پروتکل‌های اخلاقی، بهداشتی، قوانین مصوب و رعایت سلامت عمومی اگر جانور ولگرد و مهاجم اضافه بود از محیط زندگی انسان و طبیعت حذف کرد.»
سه استان خراسان رضوی با ۱۰۲ مصدوم، تهران با ۹۸ مصدوم و اصفهان با ۸۳ مصدوم سه استان صدرنشین آمار سگ گزیدگی در کشور هستند. همچنین ۵۰ درصد کشته شدگان بیماری هاری در جهان کودکان هستند و هر ۱۵ دقیقه یک نفر در جهان براثر بیماری هر هاری جان خود را از دست می‌دهد.
