سندرم Dress بیماری جدیدی نیست و سالهاست که در مراکز درمانی کشور، بیماران را درگیر کرده، اما از زمان انتشار خبر ابتلای ترانه علیدوستی به این سندرم، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
متخصصان تاکید میکنند که این سندرم، بالاترین حد حساسیت دارویی است و پیشتر هم بیماران مبتلا به آن وجود داشتهاند، اما حالا با انتشار خبر ابتلای ترانه علیدوستی، بازیگر سینما، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
موارد ابتلا به آن هم در کشور آمار بالایی ندارد، اما با وجود درمانپذیری، روند درمانی بسیار سخت و در موارد حاد حتی منجر به مرگ هم میشود. در این باره یکی از متخصصان آسم و آلرژی در توضیحی کوتاه به همشهری آنلاین میگوید که همین ۲، ۳ ماه پیش یک جوان ۱۵ ساله را به دلیل ابتلا به سندرم DRESS از دست دادیم.
آمارهای جهانی نشان میدهد که خطر کلی بروز سندرم DRESS بین ۰.۹ در ۱۰۰ هزار نفر و میزان مرگ و میرش هم بین ۵ تا ۱۰ درصد است. خطر DRESS، اما برای افرادی که بستگان درجه یک دارند که این سندرم را تجربه کردهاند ممکن است تا ۲۵ درصد افزایش پیدا کند. بیماران هم به طور معمول در مراحل اولیه بیماری تب و به دنبال آن تاول و خارشهای پوستی را تجربه میکنند.
حادترین حساسیت دارویی
یک داروساز بالینی درباره میزان شیوع و بروز این سندرم میگوید: DRESS بالاترین حد حساسیت دارویی است، یعنی حادترین واکنشهای حساسیت دارویی پوستی که منجر به درگیری سیستم ایمنی میشود، اما کاملا درمان پذیر است.
او مایل نیست نامش در این گزارش منتشر شود و در پاسخ به این سوال که تشخیص دیرهنگام این سندرم یا اشتباه در تشخیص آن میتواند منجر به عوارض شدیدتر برای مبتلایان شود، عنوان میکند: علائم این بیماری کاملا واضح است و هر بیمار مبتلا به این سندرم را که ما تاکنون در بیمارستانها دیدهایم، کاملا قابل تشخیص بوده. البته این احتمال وجود دارد که سندرم DRESS با سندرم استیونز جانسون (یک بیماری نادر در پوست و مخاط بدن که بر اثر عفونت یا داروهای آلرژیزا ایجاد میشود) اشتباه گرفته شود. البته تفاوت چندانی با هم ندارند و درمان هر دو سندرم هم تقریبا یکسان است.
این داروساز درباره حاد بودن سندرم DRESS هم بیان میکند: احتمال مرگ با این سندرم وجود دارد، اما در ایران قابل درمان است، به شرط این که تشخیص زودهنگام و اقدامات پزشکی مناسب صورت بگیرد. مشکل اصلی، اما اینجاست که مبتلایان به این سندرم، دچار ناراحتیهای شدید میشوند. سطح زیادی از پوست آنها درگیر تاولهای ریز و درشت میشود و تا بهبودی کامل سختیهای زیادی را تحمل میکنند. زمان درمانش هم کوتاه نیست و شاید بیش از ۵، ۶ ماه طول بکشید. برخی بیماران هم دچار وخامت شرایط میشوند و حتی تا پای مرگ هم میروند.
آیا آنتیبیوتیکهای معمولی هم مقصرند؟
این داروساز بالینی درباره این که در بروز این سندرم، آنتیبیوتیکها هم نقش دارند و یکی از مهمترین مشکلات در بازار دارویی کشور، مصرف خودسرانه همین داروهاست و میتواند منجر به تشدید این بیماری شود، توضیح میدهد: این مساله بیشتر درباره داروهای ضدتشنج و آنتیبیوتیکهای بیمارستانی مطرح است و نمیتوان گفت که مصرف آنتیبیوتیکهای معمولی منجر به تشدید سندرم DRESS است، اما ریسک ابتلا را بالا میبرد. چون با مصرف خودسرانه و بیرویه میزان برخورد بیشتر میشود.
او تاکید میکند: سندرم DRESS و حتی استیونز جانسون به هیچ عنوان قابل پیشبینی نیستند و نمیتوان گفت که کدام بیمار در صورت مصرف یک دارو دچار این مشکل میشود یا خیر؟ نکته مهم این است که اگر داروها تحت نظارت پزشک مصرف شوند، به محض بروز علائم اولیه، پزشک آن را کنترل میکند. به همین دلیل یکی از مهمترین توصیهها عدم مصرف خودسرانه داروست.
اهمیت تشخیص زودهنگام
دکتر سیدرسول داوودی، عضو هیئت علمی دانشگاه بقیهالله هم در ویدئویی درباره بروز این بیماری اینطور توضیح داده که بیماری DRESS یک بیماری حساسیت تاخیری است که با تغییرات پوستی، احشا داخلی و تغییراتی در گردش خون و سلولهای خونی خودش را نشان میدهد.
داوودی با بیان این که شایعترین دلیل این سندرم حساسیتهای دارویی است که داروی ضدتشنج شایعترین آن به شمار میرود، عنوان میکند: واکنشهای دارویی عمدتا به سرعت رخ میدهد، اما در بروز بیماری تاخیر ۲ تا ۸ هفته وجود دارد. ممکن است این مساله حتی زمانی رخ دهد که مصرف دارو قطع شده باشد. به عنوان مثال دوره مصرف آنتیبیوتیک تمام شده و پس از آن علائم بالینی این بیماری خودش را نشان دهد.
او درباره علائم بالینی ظاهری این سندرم هم عنوان میکند: در وهله اول تغییرات پوستی شبیه کهیر، ضایعات سرخک، تاولهای ریز و درشت شبیه آبلهمرغان با خارش یا سوزش وجود دارد، درگیری مخاط دهان هم به شکل قرمزی و سرخی زبان خودش را نشان میدهد. سندرم DRESS علائم شبیه بیماریهای ویروسی دیگر دارد. به دلیل این که گرفتاری غدد لنفاوی به شکل گسترده در این بیماری بروز میکند، ذهن افراد به سمت بیماریهای درگیری بدخیم خونی مثل لنفوم هم میرود. در بروز این سندرم درگیری مخاط داخلی بدن مثل کبد، ریه و عضلات قلب هم میتواند مشکلات بیماری را بیشتر کند، علائم دیگری هم شبیه به هپاتیت حاد میتواند وجود داشته باشد.
این پزشک ادامه میدهد: به جز درگیری پوست، مخاط و اندام داخلی، در آزمایشهای خون هم تغییراتی به شکل افزایش گلبولهای سفید مشاهده میشود.
به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه بقیهالله از نظر علائم عمومی هم بیمار میتواند دچار تب و لرز و سردرد باشد، اما در وهله اول بیرون ریختن ضایعات پوستی خودش را نشان میدهد که مهمترین اقدام در این باره قطع کردن دارویی است که مشکوک به این بیماری شده باشد.
این پزشک تاکید میکند: تشخیص زودرس بیماری در درمان آن بسیار مؤثر است. البته در موارد خفیف بیماری بهبودیابنده است، اما در موارد شدید میتواند منجر به عدم پاسخ به دارودرمانی و در ۱۰ درصد موارد هم میتواند منجر به فوت شود.