علی بیتالهی، رییس بخش زلزله شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی در رابطه با نرخ فرونشست در ایران نسبت به متوسط نرخ جهانی گفت: یک مطالعات جهانی درخصوص نرخ فرونشست زمین در کشورهای مختلف انجام شده و نشان میدهد حدود ٣ تا ۵ درصد پهنههای فرونشستی زمین در کل دنیا دارای نرخ فرونشست بین ١٠ تا ١۵ سانتیمتر است. یعنی فرونشست و پهنه فرونشستی که نرخ بالای ١٠ تا ١۵ سانتیمتر داشته باشند، در دنیا به ندرت دیده میشود و نرخ فرونشست عمده پهنهها زیر ١٠ سانتیمتر است. اما در ایران نرخ فرونشست در این پهنهها به بالای ١۵ سانتیمتر میرسد.
به گفته وی، نرخ فرونشست در برخی از نواحی استان کرمان به ۴٠ سانتیمتر میرسد و در جنوب استان البرز و در نزدیکی پایتخت نرخ فرونشست بالای ٣٠ سانتیمتر در سال است. همچنین در برخی از نواحی استان اصفهان نرخ فرونشست به بیش از ١۵ سانتیمتر در سال میرسد؛ در جنوب تهران نرخ فرونشست بالای ٢٠ سانتیمتر در سال ثبت شده و برخی از نواحی ورامین نرخ فرونشست بالای ٢٠ سانتیمتر در سال دارد .در مناطقی مانند نیشابور و کاشمر هم اعداد به مراتب بالاتر است.
او میگوید: مطالعات و این اعداد نرخ فرونشست در ایران نشان میدهد که بعد از کشور هندوستان که در برخی از محدودههای این کشور نرخ فرونشست به بیش از ۵٠ سانتیمتر در سال میرسد، متاسفانه کشور ما در رتبه دوم قرار دارد و نرخهای فرونشست در ایران سرسامآور است و همراه با هند و برخی از ایالات آمریکا و چین بالاترین نرخ فرونشست را دارد. اما تفاوت ایران با هند و آمریکا در این است که پهنههای فرونشستی در بسیاری از استانها گسترده و تعدد پهنههای فرونشستی در ایران بیشتر است.
به گفته بیتالهی، به این معنا در ایران استانهای البرز، سمنان، تهران، خراسان رضوی، کرمان، فارس و ... دارای پهنههای فرونشستی دارند و حتی استان گلستان هم دارای پهنههای فرونشستی با نرخهای بالای ٢٢ درصد است که عمده دلایل این نرخهای بالای فرونشستی برداشتهایی غیرمجاز از آبهای زیرزمینی است که اتفاقا در استان گلستان به دلیل پنبهکاریها، ذرتکاریها و ...بیرحمانهترین برداشتها از آبهای زیرزمینی انجام میشود.
وی دلیل تشدید فرونشست در ایران را حفر چاه در ایران به علت راحتترین گزینه برای دسترسی به آب اعلام کرد و گفت و عمدتا به دلیل افت سطح آبهای زیرزمینی در کشور شاهد فرونشت هستیم.
به گفته مهدی زارع ، زمین شناس، عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله مساحتی معادل 5 درصد از خاک ایران با 360 منطقه دچار فرونشست است.
همچنین هفت استان در وضعیت بحرانی قرار دارند و فرونشست زمین پنج برابر میانگین جهانی است و بیش از 200 شهر ایران که تقریباً 15 درصد کل آن است، یا در حال فرونشست هستند یا در نزدیکی مناطق فرونشست قرار دارند.
زارع میگوید، 360 منطقه فرونشست را در ایران شناسایی شده که تقریباً 90 هزار کیلومتر مربع را در بر میگیرد؛ به گفته وی، در سطح جهان، سالانه تنها حدود 3 درصد از خاک یک کشور فرونشست بیش از 20 سانتی متر را تجربه میکند.
در ایران این رقم به بیش از 15 درصد میرسد؛ در بعضی مناطق استان کرمان سالانه حدود 30 تا 40 سانتی متر و در دشت البرز جنوبی که استانهای البرز، قزوین و تهران را در بر میگیرد میزان فرونشست از 20 سانتی متر فراتر میرود.
لازم به ذکر است که برخی مناطق در استان تهران 20 سانتیمتر فروکش کرده و مناطق وسیعی در استان گلستان با مشکلات مشابهی مواجه است.