آلودگی هوا معضلی اساسی و جدی در ایران است که دیگر فقط به تهران اختصاص ندارد. وضعیت وخیم آلودگی هوا به حدی رسیده است که سلامت هیچ شهروندی در کلانشهر ها به ویژه تهران به خطر جدی انداخته است.
بر اساس آمار رسمی گفته می شود که سالانه بیش از ۲۰ هزار تن از ساکنان ۲۷ استان کشور بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و این آماری عجیب و وحشتناک است که نشان از بی توجهی به حوزه سلامت و محیط زیست در کشور دارد.
حق هوای پاک از حقوق عامه به شمار می‌رود که حق طبیعی هر شهروندی است تا هوای پاکیزه استشمام کند اما متاسفانه سالهاست آلودگی هوا از پاییز مهمان مردم می شود و تا بهار ادامه داشته و هر گاه باران و بارشی و یا باد بیاید این مشکل حل ضود.
در سال ۱۳۹۶ قانون هوای پاک در کشور به تصویب رسید که دستگاهها و سازمانهای مختلفی وظیفه قانونی برای مقابله با آلودگی هوا دارند.
در قانون هوای پاک حدودا ۱۷۶ تکلیف و دستگاه» احصا شده است.
این قانون بر اساس ۳۴ ماده خود ۲۱ دستگاه اجرایی ازجمله وزارت کشور، وزارت نفت، وزارت نیرو، نیروی انتظامی، شهرداری، صدا و سیما و.. را مکلف کرده است که هر یک به تناسب وظایف خود، اقداماتی را برای کنترل آلودگی هوا در کشور اجرایی کنند.
اما آیا واقعا همه دستگاههای مختلف به وظایف قانونی خود در آلودگی هوا عمل می کنند؟
اگر همه دستگاههای مسوول در آلودگی هوا به وظایف خود عمل کرده بودند در طی این سالها وضعیت هوا حال بهتری پیدا می کرد اما گویا هر سال از سال قبل وضعیت آلودگی هوا بدتر می ضود.
مسأله آلودگی هوا موضوعی نیست که یکی دو روزه حل شود اما با انباشت تکالیف در اجرای قانون هوای پاک حالا حالا ها آلودگی هوا از سر کلانشهر ها در تهران دست بر نخواهد داشت.
چندی پیش محسن پیرهادی گرییس فراکسیون مدیریت شهری مجلس در خصوص آلودگی هوا با اشاره به آلودگی هوای کلان شهرها گفته بود که در سال های اخیر بیشتر کلانشهرهای کشور با مساله افت کیفیت هوا مواجه شده اند؛ وضعیت آلودگی هوا در کلانشهرها و رشد آن در سالهای اخیر موید بی توجهی و اجرای ضعیف و غیرمسئولانه قانون هوای پاک از سوی دستگاه های مجری است؛ کلانشهرهایی همچون اهواز، تهران ،کرج و اصفهان نیمی از روزهای سال گذشته را در وضعیت آلودگی هوا قرار داشتند و این بدان معناست که قریب به نیمی از روزهای شهروندان این شهرها با هشدار آلودگی هوا سپری شده است.
رئیس فراکسیون مدیریت شهری تصریح کرد: ۴۵ سال از سابقه قانونگذاری در حوزه آلودگی ها می گذرد و قوانین و مصوبات زیادی برای مقابله با آلودگی هوا در ایران وجود دارد. تاکنون بیش از ۴۰ قانون و مصوبه فقط توسط مجلس و هیئت دولت در این حوزه تصویب شده است. آخرین قانون درباره آلودگی هوا نیز قانون هوای پاک است.
متاسفانه قانون مصوب سال ۹۶ در اجرا توفیق چندانی نداشته است و با وجود احکام اجرایی متعدد درخصوص مقابله با بحران آلودگی هوا کماکان وضعیت کیفی هوای شهرهای کشور نامطلوب گزارش می شود و اگر بی توجهی به اجرای قانون هوای پاک ادامه پیدا کند سال به سال وضعیت این حوزه رو به وخامت می رود.
وی اجرای ضعیف و بی‌کیفیت و بدون تعهد قانون هوای پاک را یکی ازشاخص‌های رشد روزهای آلوده در کلانشهرهای کشور دانست و گفت: متاسفانه و با وجود اهمیت و خسارات بار بودن معضل آلودگی هوا و تاکید مقام معظم رهبری بر رفع این معضل، اجرای این قانون هنوز در اولویت کاری برخی مدیران و دستگاه های ذیربط و دخیل در آن قرار ندارد.
نماینده تهران درمورد چرایی اجرا نشدن کامل و جامع قانون هوای پاک گفت: معطل ماندن اجرای کامل قانون هوای پاک علل متفاوتی دارد که از جمله آن منابع مالی، در اولویت نبودن مسئله آلودگی هوا، ناهماهنگی دستگاههای مجری، تفسیر شخصی ارگان‌ها و عدم وجود نظارت کافی و موثر است که در نهایت اجرای این قانون مهم و حیاتی نتیجه مطلوبی نداشته باشد.
پیرهادی مهمترین مانع را نبود بودجه برای پیگیری و اجرای قانون هوای پاک دانست وافزود: برای مقابله با بحران آلودگی هوا طی یک برنامه ۴ ساله سالانه بین ۱ تا ۲ میلیارد دلار بودجه نیاز داریم اگرچه این بودجه کسر ناچیزی از میزان خسارات ان در حوزه سلامت عمومی است، اما متاسفانه در بودجه عمومی کشور مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
متاسفانه بسیاری از مدیران که در قانون هوای پاک مسوولیت دارند با ترک فعل امروز باعث وخیم تر شدن آلودگی هوا شده اند.
از سوی دیگر نیز وقتی بودجه خاص برای مقابله با بحران آلودگی هوا در نظر نمی گیریم دچار چنین بحران وحشتناک و به خطر افتادن جان شهروندان هستیم.
به نظر می رسد دستگاه قضایی و دستگاههای نظارتی باید با دقت با هر مدیری که در اجرای قانون هوای پاک ترک فعل دارد برخورد جدی کند.
