زن ناراحت و مستأصل می‌پرسد: جناب سرهنگ؛ پولم بر می‌گردد؟
افسر پلیس سری تکان داده و می‌گوید: ما تمام تلاش خودمان را می‌کنیم. از این مدل پرونده‌های کلاهبرداری زیاد داشته‌ایم، ان‌شاءالله که زود به نتیجه رسیده و متهم پرونده شما هم دستگیر می‌شود.
زن به سمت صندلی‌ها می‌آید و با کمی فاصله از من، آن طرف تر نشسته و برگه‌های پرونده را زیر و رو می‌کند؛ همانطور که سرگرم ورق زدن پرونده است می‌پرسم از شما هم کلاهبرداری کرده‌اند؟
انگار که حرف دلش را زده باشم می‌گوید: بله ؛ مگر حساب شما را هم خالی کردند؛ پول‌تان چقدر بوده است؟
کلاهبرداری با ترفند برنده شدن در قرعه‌کشی!
بعد از اینکه خودم را معرفی می‌کنم، آهی می‌کشد و می‌گوید: من هیچ وقت فکر نمی‌کردم فریب بخورم؛ هر موقع اخبار حوادث و کلاهبرداری‌ها را می خواندم با خودم فکر می‌کردم چطور آدم‌ها با یک تلفن گول خورده و مشخصات حساب بانکی خود را لو داده و خودشان باعث خالی کردن حساب بانکی‌شان می‌شوند؛ اما افسوس که الان خودم هم یک قربانی و مالباخته شدم.
می‌گوید: آن روز بعد ازظهر حدود ساعت ۱۵ گوشی تلفن همراه من زنگ خورد. در اداره بودم و ارباب رجوع داشتم. شماره ناشناس بود بنابراین جواب ندادم، گوشی چندبار دیگر زنگ خورد، بعد از چندین بار وقتی که سرم خلوت شد جوابش را دادم.
پشت خط مردی جوان بود؛ با صدای پر انرژی و خاص که انگار از داخل یک استودیو پخش می‌شود اسمم را خطاب کرد و گفت که شما برنده خوش‌شانس قرعه‌کشی رادیویی شده‌اید؛ اولش خنده‌ام گرفت ، با خودم گفتم یا یکی از اعضای خانواده یا فامیل است یا یکی که می‌خواهد سرم را کلاه بگذارد؛ هیچ نگفتم؛ چراکه خودم را زرنگ می‌دانستم که از همین اول فهمیده‌ام می خواهند سر به سرم بگذارند.
آقای پشت خط حرف می زد و زمینه سازی می‌کرد و تا آنجا که مرا آنقدر مجاب کرد که خودم با پای خودم به دستگاه عابر بانک مراجعه کرده و موبایل به دست، هر چه گفت اجرا کردم... کارت کشیدم و رمز را به وی گفتم و ایستادم تا سه کارت بانکی‌ام را خالی کرد!
می‌پرسم اصلا شک نکردید؟
می گوید: نه؛ فقط بعد از اینکه کارت سوم را کشیدم و پیامک برداشت آمد گفتم آقا شما که حساب مرا خالی کردید که او هم گفت نه این مبالغ برداشت شده و به جایش مبلغ جایزه‌تان واریز می‌شود؛ اما انگار که سطل آب سرد روی سرم ریخته باشند تازه آن موقع هوشیار شده و با مرور پیامک‌ها دیدم که بله؛ موجودی هر سه کارت بانکی ام خالی شده است.
دوباره می پرسم چرا هر سه کارت را رو کردید؟ می‌گوید: خانم، همه اطلاعات مرا داشت از کدملی تا اطلاعات کارت‌های بانکی، خودش اسم بانک‌ها را می‌گفت و من کارت می کشیدم!
زن جوان مکثی می‌کند و بعد ادامه داده و می گوید: باور نمی کنید آنقدر استادانه فضا را مثل استودیوی صدا و سیما کرده بودند که احساس می کردم همانجا هستم و صدایم دارد در رادیو پخش می‌شود، حتی اول گفت‌وگوها یک جا که مثلاً ارتباط زنده قطع شده بود بهم گفتند که اصلا حرف سیاسی نزنم و فقط راجع به قرعه کشی و برنده شدن احساسم را بگویم.
زن دستانش را بهم می فشارد و می‌پرسد: به نظر شما حالا این پول ها زنده می شود؛ اصلا اینها دستگیر می‌شوند؟
وعده درآمدزایی نجومی ترفند کلاهبرداران پانزی!
هنوز گفت‌وگویم با زن جوان تمام نشده که با سر و صدای افرادی که وارد سالن می‌شوند حواسم به آن سمت جمع می‌شود.چند نفری می شوند از زن و مرد و پیر و جوان؛ از یکی از آنها می‌پرسم چه شده است که می گوید همه ما مالباختگان پرونده پانزی هستیم، به ما گفتند که پلیس کلاهبردار را گرفته و برای همین همه جمع شده و آمده‌ایم اینجا برای پیگیری.
در همین حین یک مأمور پلیس به سمت آنها رفته و بعد از گفت‌وگو آنها را به افسر پرونده و اتاقی در انتهای سالن هدایت می‌کند.
از افسر پلیس فتا جزئیات پرونده را می‌پرسم که می‌گوید: این افراد مالباختگان کلاهبرداری پانزی هستند؛ بدین صورت که با وعده درآمدزایی نجومی و تضمینی و دریافت سود منوط به وارد کردن اعضای جدید از این افراد کلاهبرداری شده است؛ در واقع مجرمین اینترنتی در قالب یک باند کلاهبرداری با ترفند سوددهی چندبرابر در ازای سرمایه گذاری و عضوگیری به صورت اینترنتی و با ارزهای دیجیتال از این افراد کلاهبرداری کردند.
****
پلیس فتا: اعتماد بیش از حد علت اصلی کلاهبرداری است
قضیه برنده شدن‌های دروغین و کلاهبرداری های متنوع که به سرقت و خالی کردن حساب بانکی افراد در فضای مجازی منجر می شود انگار پایانی ندارد؛ پرونده‌های مختلف تشکیل شده در پلیس فتا نشان می دهد که مجرمان سایبری هر بار به یک بهانه و ترفند آن هم با مهندسی اجتماعی به سراغ شهروندان رفته و با شیوه و شگردهای مختلف و موضوعات متنوع از قرعه‌کشی همراه اول تا مسابقات رادیویی و سفر به اماکن زیارتی از یک سو و ارسال پیامک احضار و ابلاغ دستور قضایی و ... با لینک آلوده از سوی دیگر افراد را مجاب می کنند که به پای دستگاه‌های عابر بانک آمده یا بر روی لینک ارسالی کلیک کنند که در نهایت در کسری از زمان حساب بانکی افراد خالی می‌شود؛ آن هم فقط به خاطر «اعتماد بیش از حد» کاربران که نتیجه‌اش این می شود که در دام مجرمان سایبری گرفتار شوند؛ همانطور که سرهنگ علی‌محمد رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فتا فراجا به آن اشاره کرده و به تشریح انواع و اقسام پرونده‌های کلاهبرداری تشکیل شده در پلیس فتا می‌پردازد.
رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فتا فراجا با اشاره به پیشرفت و گسترش فضای مجازی و فعالیت گسترده شبکه‌های اجتماعی و نرم افزارهای پیام رسان گفت: توسعه و گسترش روز افزون این فضا باعث شده است تا افراد سودجو به دنبال سوءاستفاده از این فضا و کاربران آن باشند به گونه‌ای که شاهد وقوع انواع کلاهبرداری‌های سایبری هستیم.
سرهنگ رجبی با بیان اینکه عمده کلاهبرداری سودجویان در فضای مجازی فریب و سوءاستفاده از کم اطلاعی کاربران است، تصریح کرد: هنوز سودجویان با توجه به هشدارهای فراوان پلیس فتا در خصوص شگرد فیشینگ به راحتی در دام فیشرها گرفتار شده و شاهد برداشت غیرمجاز از حساب بانکی آنها هستیم.
از تشویق و ترغیب تا تهدید؛ شیوه و شگرد کلاهبرداران سایبری
وی در تشریح انواع شیوه و شگردهای کلاهبرداری‌های سایبری به موارد و پرونده‌های موجود کلاهبرداری و سرقت با موضوعات ترغیب کاربران از تشویق و برنده شدن گرفته تا تهدید و احضار، اشاره و اظهار داشت: مجرمان سایبری با ارسال لینک‌های آلوده به بدافزارهای جاسوسی با ترفندهای واهی مثل قطع یارانه، سهام عدالت، وجود شکایت از فرد و هدایت آنها به سامانه ثنا و... کاربران کم اطلاع را فریب داده و با دستیابی به اطلاعات بانکی آنها حساب بانکی آنها را خالی می‌کنند؛ بدین ترتیب که در کنار ارسال لینک‌های آلوده به بدافزارهای جاسوسی در شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی حتی با ارسال پیامک هم شهروندان را فریب داده و کاربران با مراجعه به پیامک‌ها، بدون رعایت موارد ساده ایمنی به راحتی در دام مجرمان سایبری گرفتار شده و حساب بانکی‌شان خالی می‌شود.
سرهنگ رجبی تاکید کرد: کاربران در هنگام دانلود و فعال سازی هر برنامه یا مراجعه به لینک‌های ارسالی از هر طریق حتما دقت کنند که اولا اطلاعات بانکی خود را بر روی گوشی هوشمند، لپ‌تاب و... ذخیره نکرده و حتما آنتی ویروس‌های آنها به روز رسانی شده باشد؛ هر چند همواره توصیه می شود که هموطنان به هیچ عنوان به لینک‌های دریافتی در قالب پیامک، ایمیل و پیام از سرشماره‌های ناشناس و شخصی توجه نکنند.
رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فتا فراجا «کلاهبرداری پانزی» را از دیگر شگردهای مجرمان سایبری برشمرد و گفت: در این شیوه کلاهبرداران با تبلیغ فراوان در شبکه‌های اجتماعی، وعده بازگشت سریع و زیاد سرمایه به سرمایه‌گذاران را نوید می‌دهند و با دریافت سرمایه آنها برای مدت محدودی به سرشاخه‌ها سود خوبی پرداخت می‌کنند و زمانی که به تعداد مدنظر _که تعداد زیادی از افراد است_ رسیدند نه تنها سود برای هیچ فردی پرداخت نمی‌شود بلکه اصل سرمایه همه ناپدید شده و دیگر اثری از این افراد یافت نمی‌شود.
وی، موسسات مالی و اعتباری ایرانی و خارجی که مجوزهای آنها جعلی است را از شیوه‌های کلاهبرداری پانزی برشمرد که در شبکه‌های اجتماعی به راحتی از سوی برخی از کاربران تبلیغ می‌شود.
سرهنگ رجبی افزود: شهروندان قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری در این دست موسسات حتما باید با مراجعه به وب سایت اصلی بانک مرکزی یا دیگر سازمان‌های مرتبط از واقعی بودن موسسات مطمئن شده و سپس اقدام به سرمایه‌گذاری کنند نه اینکه با تبلیغ و تائید فلان سلبریتی یا اینفلوئنسر اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.
سرهنگ رجبی از دیگر ترفندهای کلاهبرداری سایبری را سوءاستفاده از سایت‌های واسط فروش دانست و گفت: بسیاری از کالاها و خدماتی که در این دست سایت‌های واسط تبلیغ می‌شود از سوی افراد سودجو و مجرم است که بعد از دریافت بیعانه دیگر پاسخگوی فرد نیستند یا کالای معیوب و متفرقه تحویل مشتری می‌دهند.
وی یادآور شد: البته برخی از سودجویان با راه‌اندازی فروشگاه در شبکه‌های اجتماعی به خصوص شبکه‌های اجتماعی خارجی همچنان بعد از دریافت بیعانه و یا هزینه کالا و خدمات نه تنها پاسخگو به خریدار نیستند بلکه کالاها و خدمات معیوب و تقلبی تحویل خریدار می‌دهند.
رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا فراجا تاکید کرد: نه تنها پلیس فتا در خصوص این دست شگردها اطلاع رسانی فراوان در این سال‌ها کرده است، بلکه تمامی سایت‌های واسط نیز هشدارهای لازم را به کاربران خود می‌دهند که در جریان یک معامله چه کاری انجام دهند تا گرفتار مجرمان سایبری نشوند؛ اما کم دقتی و نادیده گرفتن این هشدارها باعث می‌شود تا کاربران به راحتی در دام این دست مجرمان سایبری گرفتار شوند.
این مقام انتظامی «اد کن؛ پول بگیر» را یکی دیگر از شگردهای مجرمان سایبری خواند و گفت: کانال‌ها و گروه‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی چنین تبلیغاتی می‌کنند که با اصطلاح ادکردن افراد یا اد تبلیغ مثلا فلان کانال یا کالا شما پولی دریافت می‌کنید، نه تنها پولی به حساب کاربران واریز نمی‌کنند بلکه با دریافت اطلاعات بانکی کاربران در آینده با ترفند مهندسی اجتماعی و داشتن اطلاعات بانکی آنها حساب بانکی آنها را خالی می‌کنند.
سرهنگ رجبی با اشاره به درگیر کردن کاربران در فعالیت‌های پولشویی از سوی مجرمان سایبری گفت: مجرمان سایبری با تبلیغ کار در منزل مثلا حسابداری با پرداخت مبلغ اندکی به افراد برای آنها حساب بانکی باز کرده و یا کارت بانکی آنها را اجاره کرده و با این حساب‌های بانکی فعالیت‌های مجرمانه مثل کسب درآمد از قمار، پولشویی و... انجام می‌دهند و در صورت پیگرد قانونی آنها هیچ مسوولیتی به عهده نمی‌گیرند و گناه فعالیت‌های مجرمانه آنها بر عهده دارنده یا اجاره دهنده حساب بانکی است.
رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فتا فراجا در خصوص خالی کردن حساب بانکی افراد از طریق اسکیمر گفت: متاسفانه هنوز افراد در هنگام خرید، نه تنها کارت بانکی را در اختیار فروشنده قرار داده بلکه رمز بانکی را نیز به فروشنده می‌گویند و فروشندگان به خصوص فروشندگان دوره گرد با داشتن کارتخوان‌ها اسکیمری نه تنها از کارت بانکی افراد کپی تهیه کرده بلکه با داشتن رمز آن به راحتی کارت بانکی افراد را خالی می‌کنند؛ در حالی‌که اگر خود افراد در هنگام خرید فعالیت بانکی را انجام دهند و یا رمز بانکی را بدون اینکه فروشنده متوجه آن شود وارد کنند حتی اگر فروشنده از کارت بانکی کپی تهیه کرده باشد در صورت نداشتن رمز نمی‌تواند حساب بانکی را خالی کند.
سرهنگ رجبی در پایان با بیان اینکه انواع مختلفی از کلاهبرداری سایبری را شاهد هستیم، گفت: رعایت موارد ساده از سوی کاربران و شهروندان در فعالیت‌های سایبری به راحتی می‌تواند دام مجرمان سایبری را خنثی کند که بسیاری از این موارد ساده در این سال‌ها، بارها و به انواع مختلف از سوی پلیس فتا اطلاع رسانی شده و شهروندان با مطالعه و به کار بستن این هشدارها به راحتی می‌توانند مانع از اجام فعالیت‌های مجرمان علیه خود شوند.
