برنامه «تهران ما سلامت» رادیو تهران در روز جهانی مواد مخدر با حمید صرامی، مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره الگوی مصرف مواد مخدر در کشور و دلایل تمایل نوجوانان و جوانان به سمت مواد مخدر گفت‌وگو کرد.
وی ضمن تبریک این روز و گرامیداشت یاد و خاطره ۳ هزار و ۸۵۰ شهید و ۱۲ هزار و ۵۰۰ جانباز در راه مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به این پرسش که نوجوانان و جوانان در کشور از کدام مواد صنعتی بیشتر استفاده می‌کنند؟ اظهار داشت: براساس طرح‌های شیوع شناسی که در سطح کشور انجام می‌دهیم، اولین الگوی مصرف مواد در جمعیت عمومی کشور تریاک، دومین الگوی مصرفی کانابیس یا حشیش است. ماری‌جوانا ماده‌ی استحصال شده از حشیش است که با نام های گوناگون" گُل، بنگ، گراس و علف" شناخته می شود و متاسفانه بواسطه چهره فریبنده ای که در اثر نگرش ها و باورهای غلط در نوجوانان و جوانان شکل داده شده مصرف می شود. الگوی سوم شیشه به عنوان یک آمفتامین و ماده محرک عمل می کند و الگوی چهارم مصرف هرویین است.
در اثر باورهای غلط؛ تمایل نوجوانان و جوانان به حشیش بیشتر است
او تاکید کرد: همه انواع مواد مخدر می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری در حوزه‌های روانی، بهداشتی، اجتماعی و خانوادگی به آحاد جامعه وارد کند اما به واسطه فریب‌های فرهنگی و ایجاد باورها و نگرش‌های غلط که به ویژه در فضای مجازی وجود دارد، نوجوانان و جوانان به سمت و سوی مواد مخدری مانند گُل جذب می‌شوند که برای سلامت آنها تهدیدی بسیار جدی است.
باید مواد مخدر به عنوان عامل خطر در اختیار آحاد جامعه قرار نگیرد
مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به سه راهبرد برای مبارزه با مواد مخدر گفت: راهبرد اول، راهبرد سخت افزار است؛ یعنی از ورود مواد مخدر به کشور ممانعت کنیم و سعی کنیم مواد مخدر به عنوان عامل خطر در اختیار آحاد جامعه قرار نگیرد. با تلاش نیروهای انتظامی و اطلاعاتی که از ابتدای انقلاب اسلامی تا سال ۱۴۰۰ داشتند، بیش از ۱۴ هزار و ۵۰۰ تُن انواع مواد کشف و منهدم شده است. این به معنای در دسترس نبودن مواد نیست بلکه نیروهای مقابله کننده سعی می‌کنند در طول مرزها از دسترسی به مواد جلوگیری کنند.
آگاه‌سازی و آموزش مهارت‌های زیستن به نوجوان مانع اعتیاد آنها می‌شود
وی افزود: راهبرد دوم، راهبرد پیشگیری است؛ این راهبرد امروز در جامعه جهانی به عنوان مهمترین عامل در جهت برخورد با اعتیاد تلقی می‌شود. راهبرد پیشگیری آن است که ما بتوانیم با اطلاع رسانی، آگاه‌سازی و آموزش مهارت‌های زیستن، چگونه زیستن و با هم زیستن، شیوه‌ای را ایجاد کنیم که نوجوانان و جوانان توانمند شوند و با بحث خودکنترلی و خویش‌نگهبانی به سمت و سوی این فریب‌های فرهنگی نروند.
مصرف تفریحی ماری‌جوانا، گُل و حشیش به اعتیاد منجر می‌شود
صرامی با اشاره به اینکه امروزه در برخی باورهای نادرست مطرح می‌شود که مصرف تفریحی ماری‌جوانا، گُل و حشیش اشکالی ندارد متذکر شد: مصرف تفریحی این مواد، آهسته آهسته فرد را به مصرف‌های ناخواسته بعدی و وابستگی سوق خواهد داد و بواسطه تحریک قسمت لذت مغز، فرد را از مصرف آزمایشی و تفننی به سمت ادامه مصرف و اعتیاد رهنمون می‌کند.
مصرف کنندگان حشیش، دچار افسردگی و ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شوند
وی بیان کرد: برخی عنوان می کنند مصرف یک بار، گُل، حشیش و ماری جوانا برای سرگرمی خوب است در صورتیکه با تصویربرداری از افراد مصرف کننده زیر ۱۷ سال می‌بینیم که این افراد دچار اختلال در خواب و حافظه کوتاه مدت، افسردگی، بی قراری و افزایش جریان خونی مغزی- مخچه ای و تضعیف سیستم ایمنی بدن شده اند.
صرامی با تاکید بر لزوم توانمندسازی نوجوانان در کسب مهارت‌های ارتباطات فردی و اجتماعی بر نقش خانواده و آموزش و پرورش و رسانه تاکید کرد و گفت: امروز خانواده‌ها باید در جهت توانمندسازی نوجوان، در یادگیری مهارت‌های ارتباطات فردی، اجتماعی، خودکنترلی و تصمیم گیری تلاش کنند و در کنار آن، رسانه ملی، آموزش و پرورش و دستگاه‌های فرهنگی هم بتوانند این توانمندی را افزایش دهند.
سال گذشته؛ بیش از ۴ میلیون دانش آموز دوره‌های متوسطه تحت پوشش برنامه‌های پیشگیرانه قرار گرفتند
وی افزود: سال گذشته در راستای اقدامات راهبردی پیشگیری از اعتیاد ستاد مبارزه با مواد مخدر بیش از ۴ میلیون نفر از دانش آموزان دوره متوسطه اول و دوم تحت پوشش برنامه‌های پیشگیرانه قرار گرفتند. طبیعتاً در عرصه پیشگیری از اعتیاد، آموزش در خانواده و مدرسه کمک خواهد کرد که نوجوانان دچار این فریب‌های فرهنگی نشوند.
خود درمانی می‌تواند فرد را به دام اعتیاد گرفتار کند
مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر به راهبرد درمان در سومین گام در مبارزه با مواد مخدر اشاره کرد و گفت: این راهبرد برای افرادی است که مبتلا می‌شوند. متاسفانه برخی با خود درمانی و استفاده از برخی داروهای مخدر و توهم‌زا و محرک برای درمان استفاده کرده و به تبع آن مشکلات زیادی را برای خود، خانواده و جامعه ایجاد می‌کنند.
پیشگیری از مصرف مواد، مهمترین راهبرد در مبارزه با مواد مخدر است
وی پیشگیری از مصرف مواد را مهمترین راهبرد در بین ۳ راهبرد مقابله، پیشگیری و درمان عنوان کرد و گفت: برای موفقیت در راهبرد «پیشگیری» باید دستگاه‌های فرهنگی و بیش از ۳ هزارسازمان مردم نهاد در عرصه مبارزه با مخدر و محرک ها، توانمندی‌های بیشتری به خرج دهند تا نوجوانان و جوانان به سمت مصرف مواد نروند. توصیه من به خانواده‌ها در ایام تابستان این است که؛ باید هر پدر و مادری در شبانه روز به سه سؤال پاسخ دهند، فرزند من الان کجاست؟ با چه کسی است؟ و چه کار می‌کند؟ نظارت فعال خانواده‌ها می‌تواند در پیشگیری از گرایش مصرف مواد در نوجوانان کارساز باشد.
۴.۷ درصد جوانان کشور گرفتار اعتیادند
صرامی گفت: وضعیت شیوع مصرف مواد در سطح نوجوانان ۲,۱ درصد و در سطح جوانان ۴.۷ درصد است. آمار اعتیاد در کشور ما به عنوان کشوری در همسایگی افغانستان که بزرگترین تولیدکننده مواد مخدر در جهان است نسبت به جامعه جهانی خیلی پایین‌تر است، ولی این به این معنا نیست که خانواده‌ها دغدغه نداشته باشند. جامعه از من، شما و دیگری تشکیل می‌شود. نباید همه چیز را به دیگری واگذار کنیم. نشستن درکنار فرزندان و برقراری ارتباط و صحبت کردن پیرامون رفتارهای پرخطر؛ مهمترین، کم‌هزینه‌ترین و اثربخش‌ترین، رفتار در ایمن سازی و توانمندسازی نوجوانان است.
