ماشین‌گرفتگی زمانی روی می‌دهد که مغز نمی‌تواند اطلاعات فرستاده شده از چشمها، گوش‌ها و بدن را معقول بداند. حرکت‌های زیاد در اتومبیل، هواپیما، کشتی و یا حتی شهربازی می‌تواند احساس دل به هم خوردگی، ناخوشی و بی‌قراری در معده به شما بدهد. بعضی از افراد استفراغ می‌کنند.
چه کسانی ممکن است به ماشین‌گرفتگی دچار شوند؟
تخمین زده می‌شود که یک‌سوم افراد زمانی ماشین‌گرفتگی یا بیماری حرکت را تجربه می‌کنند. زنان و کودکان دو تا ۱۲ سال بیشتر در معرض ماشین‌گرفتگی‌اند اما هرکسی می‌تواند دچار ماشین‌گرفتگی شود. عوامل زیر احتمال بیماری حرکت را افزایش می‌دهند:
. سابقهٔ بیماری حرکت در خانواده
. پیشگیری از بارداری با روش هورمونی
. اختلالات گوش داخلی
. قاعدگی
. میگرن
. بیماری پارکینسون
. بارداری
علت ماشین‌گرفتگی چیست؟
مغز شما سیگنال‌هایی از قسمت‌های بدن که حرکت را حس می‌کنند دریافت می‌نماید، یعنی از چشمها، گوش داخلی، عضلات و مفاصل. وقتی این قسمت‌ها اطلاعات ضدونقیضی به مغز ارسال می‌کنند، مغز نمی‌داند شما ثابت هستید یا در حال حرکت؛ بنابراین واکنش گیج‌کنندهٔ مغزتان می‌تواند احساس ناخوشی به شما بدهد. مثلاً وقتی در اتومبیل هستید:
. چشمها می‌بینند که درخت‌ها حرکت می‌کنند و این حرکت را ثبت می‌کند.
. گوش داخلی حرکت را حس می‌کند.
. عضلات و مفاصل احساس می‌کنند بدنتان بی‌حرکت نشسته است.
. مغز میان این پیام‌ها یک بی‌ارتباطی را احساس می‌کند.
خیلی از شرایط می‌توانند سبب بیماری حرکت شوند:
. دستگاه‌های شهربازی و سینمای چندبعدی
. مطالعه حین حرکت
. بودن در اتومبیل و کشتی و قایق و اتوبوس و قطار و هواپیما
. بازی‌های ویدئویی
علائم ماشین‌گرفتگی چیست؟
بیماری حرکت می‌تواند غافلگیرتان کند؛ یک لحظه حالتان خوب است و سپس ناگهان علائم زیر سراغتان می‌آید:
. عرق سرد
. سرگیجه
. خستگی
. سردرد
. عصبی شدن
. عدم توانایی در تمرکز
. افزایش بزاق دهان، تهوع و استفراغ
. رنگ‌پریدگی
. تنفس تند یا بلعیدن هوا
درمان ماشین‌گرفتگی شامل موارد زیر می‌شود:
. آنتی‌هیستامین‌ها: آنتی‌هیستامین‌ها معمولاً برای درمان آلرژی‌ها به کار می‌روند اما می‌توانند جلوی ماشین‌گرفتگی را بگیرند و علائم را تسکین بدهند، البته فقط آنتی‌هیستامین‌هایی که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند مؤثرند و فرمولاسیون‌های دیگر اثری ندارند.
. چسب‌ها: پچ پوستی اسکوپولامین یا قرص‌های خوراکی آن می‌توانند جلوی تهوع و استفراغ را بگیرند. این چسب را دست‌کم ۴ ساعت پیش از سفر پشت گوشتان می‌چسبانید. بعد از سه روز چسب را برمی‌دارید و چسب دیگری می‌چسبانید. این دارو می‌تواند سبب خشکی دهان شود و استفاده از آن فقط برای بزرگسالان مجاز می‌باشد.
عوارض ماشین‌گرفتگی چیست؟
بیماری حرکت یا ماشین‌گرفتگی مشکل جدی ایجاد نمی‌کند. به‌ندرت پیش می‌آید برخی از افراد نمی‌توانند جلوی استفراغ‌های مکرر خود را بگیرند و دچار کم‌آبی بدن یا افت فشارخون می‌شوند.
چگونه می‌توانیم از ماشین‌گرفتگی پیشگیری کنیم؟
راهکارهای زیر می‌توانند احتمال ماشین‌گرفتگی را کاهش داده و در صورتی که علائم رخ دادند آن‌ها را تسکین دهند:
. گیاهان معطر: گیاهانی مانند نعنا، زنجبیل یا اسطوخودوس بو بکشید یا آبنبات‌های نعنایی یا زنجبیلی بمکید.
. غذا و نوشیدنی: زیاد آب بنوشید و پیش از سفر غذاهای کم‌چرب و سبُک بخورید. غذاهای سنگین و چرب و اسیدی و ادویه‌دار می‌توانند معده را بی‌قرار کنند.
مغز شما سیگنال‌هایی از قسمت‌های بدن که حرکت را حس می‌کنند دریافت می‌نماید، یعنی از چشمها، گوش داخلی، عضلات و مفاصل. وقتی این قسمت‌ها اطلاعات ضدونقیضی به مغز ارسال می‌کنند، مغز نمی‌داند شما ثابت هستید یا در حال حرکت؛ بنابراین واکنش گیج‌کنندهٔ مغزتان می‌تواند احساس ناخوشی به شما بدهد
. هوای تازه: تهویه یا ایرکاندیشنر اتومبیل را سمت خودتان تنظیم کنید و پنجره‌های اتومبیل را باز بگذارید.
. به دوردست‌ها نگاه کنید: گوشی و تبلت و کتاب دستتان نگیرید و در عوض به افق یا به دوردست‌ها نگاه کنید.
. دراز بکشید: اگر امکان دارد دراز بکشید و چشمها را ببندید.
. مچ‌بند فشاری ببندید.
در سفر همیشه رو به جلو باشید. جایی که می‌نشینید هم می‌تواند تأثیرگذار باشد:
. در قایق: در وسط بنشینید.
. در اتوبوس: روی صندلی کنار پنجره بنشینید.
. در اتومبیل: روی صندلی جلو بنشینید.
. در هواپیما: روی قسمت بال هواپیما بنشینید.
. در قطار: روی صندلی بنشینید که روبه‌جلو باشد.
چند توصیه دیگر:
. بدنتان را با حرکات اتومبیل هماهنگ کنید. مثلاً وقتی اتومبیل دور می‌زند شما هم سرتان را در جهت دور اتومبیل بچرخانید نه اینکه در مقابلش مقاومت کنید. چشم‌هایتان را باز نگه دارید.
. تنفس دیافراگمی را تمرین کنید. تنفس دیافراگمی (۶ تنفس در دقیقه) باعث می‌شود کمتر احساس ناخوشی کنید.
. سرتان را ناگهان حرکت ندهید. سرتان را ناگهان یا به‌سرعت حرکت ندهید، خصوصاً حرکت‌هایی که شامل چرخش می‌شوند.
. روی نبضتان را فشار دهید. فشار نبض هم می‌تواند تسکین‌دهنده باشد. نبض دستتان را پیدا کنید و انگشت میانی و انگشت اشاره‌تان را تا ۳۰ ثانیه روی آن بفشارید.
. هر یک ساعت در صورت امکان از اتومبیل پیاده شوید و بدنتان را بکشید و تنفس عمیق انجام دهید.
