شقاق مقعدی و بواسیر دو بیماری هستند که به دلیل شباهت های جزئی که با یکدیگر دارند، گاهی اوقات به اشتباه گرفته میشوند ولی نباید فراموش کرد که این دو بیماری کاملا با هم اختلاف دارند. به منظور آگاهی بهتر از هر دو بیماری لازم است که با هر دو آنها آشنایی کامل داشته باشید تا بتوانید در زمان ابتلا به یکی از دو بیماری شقاق و بواسیر؛ به خوبی آنها را تشخیص دهید.
یکی از بهترین روش را برای پی بردن به تفاوت شقاق مقعدی با بواسیر پرداختن به تعاریف آنهاست.
شقاق مقعدی چیست؟
بیماری زخم مقعدی یا شقاق یک ترک کوچک است که می تواند به خاطر دلایل مختلفی در داخل رکتوم یا بیرون از آن در پوست اطراف مقعد ایجاد شود. این بیماری معمولا خود به خود با مراقبت های خانگی طی یک الی دو هفته از بین می رود که در این صورت شقاق حاد نامیده می شود. ولی اگر زخم پس از دو هفته خوب نشد یعنی عمق بیشتری داشته و نیاز به مداوا پزشکی دارد. در این صورت شقاق مزمن نامیده می شود.
علائم بیماری زخم شقاق
یکی از راه های تشخیص شقاق از بواسیر آشنایی با نشانه های این عارضه است که کاملا متفاوت است. به طور کلی علائم شقاق شامل موارد زیر هستند:
- درد، گاهی اوقات شدید، در هنگام اجابت مزاج.
- درد بعد از اجابت مزاج که می تواند تا چند ساعت ادامه داشته باشد.
- خون قرمز روشن روی مدفوع یا دستمال توالت پس از اجابت مزاج دیده می شود.
- یک ترک قابل مشاهده در پوست حساس اطراف مقعد.
به چه علت شقاق ایجاد می شود؟
بیماری زخم شقاق مقعدی به طور معمول در اثر آسیب به پوشش مقعد یا کانال مقعدی، آخرین قسمت روده بزرگ، ایجاد می‌شود. اکثرا این عارضه در افرادی رخ می دهد که یبوست دارند، زمانی که مدفوعی به خصوص سفت یا بزرگ؛ پوشش کانال مقعد را دچار آسیب میکند، زخم ایجاد می شود. سایر علل احتمالی شقاق مقعدی عبارتند از: اسهال مداوم.
همچنین درباره تفاوت شقاق و بواسیر (هموروئید) کلینیک زارعی گزارش می دهد؛ در مواردی ممکن است شقاق به دلیل موارد زیر ایجاد شود:
- سرطان مقعدی
- بیماری اچ آی وی HIV
- بیماری سل
- سیفلیس
- هرپس سیمپلکس
بواسیر یا هموروئید چیست؟
هموروئید سیاهرگ های متورم در پایین ترین قسمت راست روده و مقعد شما هستند. گاهی اوقات دیواره های این رگ های خونی به قدری نازک شده که رگ ها برآمده و تحریک می شوند، به خصوص وقتی مدفوع می کنید. به بواسیر هموروئید Hemorrhoids نیز می گویند.
هموروئید یکی از شایع ترین علل خونریزی مقعدی است. شاید این مورد یکی از علائمی باشد که با شقاق اشتباه گرفته می شود. آنها اغلب خود به خود از بین می روند. اما درمان های مختلف می توانند کمک کننده باشند.
علائم و نشانه های هموروئید داخلی و خارجی
بیماری بواسیر یا هموروئید به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم می شوند. در نتیجه طبیعی است که نشانه های مختلفی هم داشته باشند که شامل موارد زیر هستند:
هموروئید داخلی
هموروئیدهای داخلی به قدری داخل راست روده فرو رفته است که معمولاً نمی توانید آنها را ببینید و احساس کنید. آنها به طور کلی صدمه ندیده و تحریک نمی شوند زیرا شما اعصاب حس کننده درد کمی دارید. علائم هموروئید داخلی عبارتند از:
- خون روی مدفوع، روی دستمال توالت بعد از پاک کردن، یا در کاسه توالت
- بافتی که خارج از دهانه مقعد شما برآمده می شود (پرولاپس). این اتفاق ممکن است باعث درد شود، زیرا اغلب زمانی که مدفوع می کنید اتفاق می افتد. ممکن است بتوانید هموروئیدهای پرولاپس را که بافتی نرم و مرطوب دارند، حس کنید. آنها گاهی خود به خود به داخل بر می گردند. حتی اگر به داخل هم نروند، می توانید با انگشت توده را به داخل برگردانید.
هموروئید خارجی
هموروئید خارجی در زیر پوست اطراف مقعد شما قرار دارد، جایی که اعصاب حس کننده درد بسیار بیشتری وجود دارد. علائم هموروئید خارجی عبارتند از:
- درد
- خونریزی
- خارش
- تورم
به چه علت به هموروئید مبتلا می شویم؟
امروزه در نظر گرفته شده که شرایط و عادت های متعددی باعث ایجاد هموروئید می شوند و شامل موارد زیر هستند:
- یبوست مزمن یا اسهال
- زور زدن بیش از حد در هنگام اجابت مزاج
- نشستن طولانی مدت روی توالت
- زور زدن، یبوست و نشستن طولانی مدت همگی می‌توانند بر جریان خون در ناحیه تأثیر گذاشته که باعث میشوند خون با سرعت مورد انتظار خود (به عنوان تجمع) در داخل رگ‌ها حرکت نکند و منجر به هموروئید شود.
عواملی که خطر ابتلا به هموروئید را افزایش می دهد:
- کمبود فیبر در رژیم غذایی.
- چاقی: اضافه وزن می تواند بر بافت هموروئیدی فشار وارد کند.
- افزایش سن: با افزایش سن، بافت همبند در راست روده و مقعد ضعیف‌تر میشوند و به طور بالقوه منجر به ایجاد هموروئیدهای برآمده می‌شود.
- بارداری: با رشد جنین و فشار آوردن به شکم، وریدهای راست روده و مقعد ممکن است بزرگ شوند. که این مشکل معمولا پس از تولد برطرف می شود.
فرق بواسیر و شقاق چیست؟
از مهمترین تفاوت های شقاق و بواسیر می توانیم به این موارد اشاره کنیم :
- نحوه درد : درد ناشی از بواسیر مداوم بوده و فرد در تمام طول روز این درد را احساس می کند. در صورتی که درد ناشی از شقاق مقطعی ولی تیر کشنده است. این درد معمولاً هنگام اجابت مزاج و پس از آن احساس شده و همین امر موجب می شود، فرد از رفتن به دستشویی را به تاخیر اندازد.
- تفاوت در نشانه های ظاهری : همان طور که در عکس بواسیر مشخص است موجب بیرون زدن بافت های گوشتی زائد از مقعد می شود در حالی که شقاق یا فیشر موجب بروز زخمی طولی در دیواره مقعدی می گردد.
- درمان : اغلب موارد شقاق و بواسیر با استفاده از درمان های خانگی قابل رفع است اما درمان بواسیر با روش‌های خانگی قطعی نبوده. در مقابل شقاق به جز مواردی محدود با درمان های خانگی و رعایت برخی نکات قابل رفع است.
شباهت شقاق و بواسیر
تا به حال در رابطه با تفاوت شقاق و بواسیر توضیح دادیم اما خوب است بدانید این دو بیماری بی شباهت به یکدیگر نبوده و علائم و علت هایی مشترکی دارند که موجب شده تشخیص هر دو آنها از یکدیگر برای بیماران به سختی انجام شود. برخی از مهمترین شباهت های این دو بیمار به این شرح است:
- در درجه اول خوب است بدانید هر دوی این بیماری ها در دسته بیماری‌های مقعدی قرار دارند.
- مهمترین علت هر دوی این عارضه وارد آمدن فشار به مقعد در اثر عوامل مختلف است و مهمترین آن یبوست می باشد.
- این بیماری ها علائم مشترکی از جمله درد، خارش، خونریزی، التهاب و سوزش را ایجاد می کنند.
با وجود همه این نکات در صورت که به مبتلا شدن هریک از این بیماریها شک دارید، به نشانه ها و علائم و اکتفا نکنید و به منظور بررسی های بیشتر با پزشک متخصص بواسیر و شقاق مشورت کنید. حتی اگر قصد انجام درمان های خانگی برای برطرف کردن این بیماری ها را دارید قبل از انجام هر اقدام با پزشک مشورت کنید. در مواردی انجام درمان های خانگی و سر خود نه تنها به بهبود شرایط کمک نکرده بلکه در تشدید آن نقش دارد.
