هیچ جنبه‌ای از عفونت سارس-کوو-۲ به اندازه افزایش خطر لخته شدن خون، مشکل زا نبوده است، نگرانی‌ای که در طول همه گیری با کووید-۱۹ شدید همراه بوده است که اغلب با وقایع انعقادی که منجر به سکته مغزی، حمله قلبی و آسیب اندام ها شده است، مرتبط است.
اما تیمی از دانشمندان پزشکی از ده‌ها موسسه در سراسر آمریکا دو یافته کلیدی برای تغییر درمان به دست آورده‌اند: بیماران مبتلا به بیماری متوسط نیز می‌توانند دچار لخته‌های تهدید کننده زندگی شوند و باید زود تشخیص داده و درمان شوند. همین تیم از محققان پزشکی موثرترین روش برای حل مشکل انعقاد را مشخص کرده‌اند، یافته‌ای که ممکن است در درمان کووید-۱۹ و تاثیر آن بر خون در سراسر جهان پیامد‌هایی داشته باشد.
دکتر الکس اسپیروپولوس، پروفسور موسسه تحقیقات پزشکی فاینشتاین در منهست نیویورک، متوجه شد بیماران مبتلا به بیماری متوسط که پس از تشخیص کووید در بیمارستان بستری شده‌اند و سطح پروتئین معروف به d-dimer در خون آن‌ها بالا بود، به ویژه بیشتر در معرض خطر لخته‌های خطرناک اسپیروپولوس هستند؛ محقق اصلی این مطالعه به همراه تیم خود دریافتند که درمان این بیماران با دوز بالای رقیق کننده خون به نام هپارین با وزن مولکولی کم (LMWH) احتمال تشکیل لخته و مرگ را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
این تحقیقات نشان می‌دهد که این دارو به آسانی در سراسر جهان در دسترس است و راهی مقرون به صرفه برای جلوگیری از لخته شدن است. انتظار می‌رود نتایج در عمل تغییر کند و بر نحوه تشخیص و درمان پزشکان بیماران بستری در کووید تاثیر گذاشته و به طور بالقوه روند بیماری را معکوس کرده و بقا را افزایش می‌دهد.
اسپیروپولوس و همکارانش در گزارش پزشکی داخلی JAMA، از مطالعه بالینی تحت عنوان کارآزمایی HEP-COVID یک نکته قوی احتیاط و امید می‌دهند: این که بیماران با علائم کووید متوسط در بیمارستان بستری می‌شوند به این معنی نیست که آن‌ها در معرض خطر کمتری برای لخته شدن خون مرتبط با کووید هستند.
اسپیروپولوس با اشاره به پیشگیری از لخته شدن گفت آزمایش HEP-COVID توانست یک نشانگر بیولوژیکی عالی-d-dimer بسیار بالا-را شناسایی کند که نه تنها جمعیت بستری در معرض خطر بالای کووید-۱۹ را پیش بینی می‌کرد، بلکه افرادی که با استفاده اولیه از ضد انعقاد درمانی هپارین برای ترومبوپروفیلاکسی خطر را کاهش می‌داد، پیش بینی کرد.
D-dimer یک محصول تجزیه فیبرین است که به طور نزدیک در لخته شدن خون نقش دارد. فیبرین از طریق ترومبین پروتئاز روی فیبرینوژن ایجاد می‌شود که باعث ایجاد پلیمر می‌شود. فیبرین پلیمریزه شده با سلول‌های کوچکی که به عنوان پلاکت و سایر بقایای سلولی شناخته می‌شوند ترکیب می‌شود تا لخته ایجاد شود.
به عنوان یک محصول تجزیه، d-dimer یک قطعه پروتئینی کوچک در خون است پس از آنکه لخته از طریق فیبرینولیز تحت حمله آنزیمی قرار گرفت، فرآیندی که سعی می‌کند از رشد لخته‌ها جلوگیری کند. در همین حال، نام dimer به این دلیل است که از نظر شیمیایی دارای دو قطعه D از پروتئین فیبرین است. میزان d-dimer موجود در خون را می‌توان با آزمایش خون تعیین کرد تا به تشخیص لخته کمک کند.
ترومبوز به تشکیل لخته اشاره می‌کند، انسداد‌هایی که در سراسر همه گیری عامل ناتوانی و مرگ بودهاند. به عنوان مثال، ترومبوآمبولی وریدی یا VTE به لخته‌هایی که در ورید ایجاد می‌شوند، مانند ترومبوز ورید عمقی اشاره دارد. آمبولی ریوی به لخته‌ای گفته می‌شود که ممکن است به ریه‌ها برسد و ترومبوآمبولی شریانی یا ATE، لخته‌هایی را توصیف می‌کند که می‌توانند باعث سکته مغزی ایسکمیک یا سکته قلبی شوند که همه در میان بزرگسالان بستری به دلیل کووید رایج بودهاند.
اسپیروپولوس گفت ویروس می‌تواند به طور مستقیم به اندوتلیوم آسیب برساند که باعث ایجاد اندوتلیالیت ( یک پاسخ ایمنی در داخل اندوتلیوم در عروق خونی) می‌شود، همچنین پاسخ میزبان که در افراد مستعد، با یک واکنش فوق التهابی و طوفان سیتوکین ظاهر می‌شود، سیستم لخته شدن را نیز فعال می‌کند. پلاکت‌ها دیسک‌های کوچکی هستند که در خون گردش کرده و به تشکیل لخته در بدن کمک می‌کنند. آن‌ها در هنگام بستن زخم به استقبال سلول‌ها می‌رسند، اما هنگامی که با سایر عوامل موجود در خون ترکیب می‌شوند، لخته می‌شوند که کشنده هستند.
در کارآزمایی بالینی تصادفی HEP-COVID، ۲۵۳ بیمار بزرگسال بستری در بیمارستان با سطح d-dimer بیش از چهار برابر حد طبیعی نرمال بستری شدند. بیماران نیز با آزمایش لخته شدن بیش از حد ناشی از سپسیس در آزمایش شرکت کردند. بیماران از ۸ مه ۲۰۲۰ تا ۱۴ مه ۲۰۲۱ در ۱۲ مرکز دانشگاهی در سراسر آمریکا مورد مطالعه قرار گرفتند.
ترومبوآمبولی و مرگ در بیماران ۲۸.۷ درصد برای افرادی بود که دوز درمانی هپارین با وزن مولکولی کم دریافت کرده بودند که دوز بالایی است که چهار برابر استاندارد کنونی مراقبت است. بر اساس این مطالعه، ترومبوآمبولی و مرگ عمده ۴۱.۹ درصد برای بیمارانی بود که از دوز استاندارد مراقبت یا هپارین با دوز متوسط استفاده می‌کردند.
استاندارد کنونی در حدود ۳۰ سال گذشته در بیماران پزشکی بستری از جمله بیماران مبتلا به ذات‌الریه و سپسیس وجود داشته است.
فایده درمان با هپارین با وزن مولکولی کم در بیمارانی که به شدت بیمار نیاز به مراقبت ICU داشتند، مشاهده نشد، این یافته‌ای در طول تحقیقات است که به گفته اسپیروپولوس در زمینه یافته‌ها قابل درک است. آن‌ها در حالت فوق التهابی/طوفان سیتوکین/انعقادی خود بسیار پیشرفته بودند تا با افزایش دوز هپارین، اثرات درمانی را مشاهده کنند.
او در مورد داده‌های منتشر شده در JAMA Internal Medicine، تاکید کرد: "HEP-COVID در حال حاضر داده‌های قانع کننده‌ای ارائه می‌دهد که ما باید در بیماران پرخطر بستری با d-dimers بالا، از دوز‌های درمانی هپارین برای جلوگیری از لخته شدن استفاده کنیم.
