آمار منتشر شده از سوی گمرک و دیگر مسئولین نشان می‌دهد که واردات و میزان تولید داخلی واکسن تا کنون به بیش از 21 میلیون دز رسیده است.
از این مقدار واکسن بیش از 12 میلیون دز معادل حدود 60 درصد به واکسن چینی اختصاص دارد. اما دومین واکسنی که با تعداد بالا در کشور وارد شده آسترازنکا است. این نوع واکسن بیش از 25 درصد از واکسن‌های موجود در ایران را به خود اختصاص می‌دهد. در مجموع تاکنون 5 میلیون و 366 هزار دز واکسن آسترازنکا از چهار کشور جهان وارد ایران شده است.
اما درباره آسترازنکا چه می‌دانیم؟
آسترازنکا از چه کشورهایی وارد ایران شد؟
در اوایل تولید و خرید واکسن، ایران با عضویت در کوواکس برای دریافت بیش از 16 میلیون دز واکسن آسترازنکا اقدام کرد. کوواکس توسط تعدادی از سازمان های بین المللی از جمله سازمان بهداشت جهانی (WHO) و یونیسف اداره می شود. با این حال تا کنون کوواکس تنها حدود 2 میلیون و 150 هزار دز واکسن به ایران اعطا کرده که این واکسن‌ها از نوع آسترازنکا و ساخت کشورهای کره‌جنوبی و ایتالیا است.
ژاپن اخیرا 2.9 میلیون دز واکسن آسترازنکای رایگان در اختیار ایران قرار داد. در این میان بخش خصوصی هم برای واردات واکسن اقدام کرد اما تنها حدود 315 هزار دز موافق به واردات شد. گفته شد این واکسن‌ها ساخت کشور روسیه است.
آیا با آسترازنکا کرونا می‌گیریم؟
این واکسن حاوی هیچ ویروس زنده‌ای نیست، بنابراین نمی‌تواند افراد را بیمار کند. آسترازنکا از بخشی از پروتئین ویروس ساخته می‌شود.
این واکسن توسط شرکت دارویی آسترازنکا با همکاری دانشگاه آسفورد کشف شد.
چه کشورهایی آسترازنکا تولید می‌کنند؟
آنطور که شرکت اصلی این واکسن اعلام می‌کند، آسترازنکا در 25 سایت تولید واکسن در 15 کشور جهان تولید می‌شود.
قیمت واکسن آسترازنکا چقدر است؟
قیمت هر دز واکسن آسترازنکا 3 یورو است. شرکت تولیدکننده این واکسن تا کنون سیاستی را در پیش گرفتند که واکسن را بدون گرفتن هیچ سودی و با هزینه تولید به فروش برسانند. از این رو آسترازنکا ارزانترین واکسنی است که برای کرونا ساخته شده است.
با این حال اخیرا مدیران این شرکت اعلام کردند که نمی‌توانند این سیاست را تا ابد ادامه دهند و به زودی قیمت محصول خود را افزایش خواهند داد.
چقدر واکسن آسترازنکا در دنیا تزریق شده است؟
آنطور که هفته گذشته دانشگاه آکسفورد اعلام کرد، میزان تزریق واکسن آسترازنکا در جهان از مرز یک میلیارد دز عبور کرده است. همچنین این واکسن در 181 کشور جهان تزریق شده و از لحاظ توزیع گسترده هیچ واکسنی به پای آن نمی‌رسد. بعد از آسترازنکا، واکسن فایزر با تزریق در 111 کشور جهان و واکسن چینی با تزریق در 64 کشور قرار دارد.
تا کنون 4 میلیارد و 250 میلیون دز واکسن در سراسر جهان تزریق شده که آسترازنکا سهم یک‌چهارمی از آن دارد.
آسترازنکا چقدر ایمنی ایجاد می‌کند؟
مطالعات اولیه نشان می‌داد که آسترازنکا در برابر ویروس کرونا 92 درصد ایمنی ایجاد می‌کند. با این حال با جهش ویروسی اثربخشی این واکسن نیز کاهش یافته و حالا در برابر گونه دلتا ایمنی 60 تا 67 درصدی ایجاد می‌کند.
با این حال این واکسن به طور موثری از ابتلای شدید و موارد مرگ بر اثر ابتلا به کرونا کم می‌کند.
عوارض جانبی تزریق آسترازنکا چیست؟
البته این واکسن مانند دیگر واکسن‌ها و داروهای موجود در جهان عوارض جانبی هم دارد.
یک نفر از هر 10 نفر ممکن است احساس خستگی، کبودی، درد یا خارش در بازوی و محل تزریق واکسن، سردرد، درد عضلانی، حالت تهوع و تب را تجربه کند.
بیش از یک نفر در 100 نفر ممکن است قرمزی یا تورم در محل تزریق، اسهال و استفراغ را تجربه کند.
یک نفر در هزار نفر کاهش اشتها، سرگیجه، خواب آلودگی، تعریق و متورم شدن غدد لنفاوی را تجربه می‌کند.
احتمال مرگ با آسترازنکا چقدر است؟
در تزریق آسترازنکا عوارض جانبی نادر اما شدیدی نیز گزارش شده است: آنافیلاکسی و ترومبوز همراه با ترومبوسیتوپنی (TTS) که در زبان عامیانه به عنوان «لخته» شناخته می‌شود، این عارضه در 5 نفر از هر میلیون نفری که آسترازنکا تزریق کرده‌اند، دیده شده است.
برخی گزارش‌ها اعلام می‌کنند در سنین کمتر از 60 سال یا در زنان این عارضه بیشتر دیده شده است. با این حال این موضوع احتمال دارد ناشی از خطای آماری جامعه واکسینه زده باشد. به این معناکه پرستاران که غالبا زنان هستند و سنین کمتر از 60 سال که جزء کادر درمان هستند در ابتدا بیشتر از دیگر گروه‌ها واکسن آسترازنکا دریافت کردند.
ایجاد لخته لزوما به مرگ افراد منجر نمی‌شود و درمان‌هایی برای آن وجود دارد. گفته می‌شود از هر 5 نفر که به این عارضه دچار می‌شوند یک نفر ممکن است جان خود را از دست بدهد. بنابراین احتمال مرگ با واکسن آسترازنکا یک در میلیون است.
در گزارشی در کشور استرالیا آماده است که برای اینکه بدانید خطر ایجاد لخته خون و مرگ در اثر تزریق واکسن آسترازنکا چقدر است کافی است بدانید که احتمال آن بسیار کمتر از خطر مرگ شما در یک تصادف رانندگی در سال آینده است. با توجه به تعداد سوانح رانندگی در ایران احتمالا این موضوع با شدت بیشتری صادق است.
آسترازنکا مناسب کدام گروه سنی است؟
در حال حاضر افراد بالای 18 سال می‌توانند این واکسن را دریافت کنند.
به دلیل برخی عوارض گفته شده بود که بهتر است این واکسن به افراد زیر ۶۰ سال تزریق نشود و تزریق آسترازنکا در بسیاری از کشورهای اروپایی متوقف شده بود. اما آژانس دارویی اروپا (EMA) بعد از بررسی مجدد واکسن بریتانیایی ـ سوئدی آسترازنکا، آن را ایمن و کارا ارزیابی کرد و استفاده از آن بار دیگر ازسر گرفته شد.
چرا نام آسترازنکا به واکس‌زوریا تغییر یافت؟
شرکت داروسازی بریتانیایی سوئدی آسترازنکا نام واکسن کرونای آسترازنکا را چندروز پیش مخفیانه تغییر داده است. آسترازنکا از این پس با عنوان Vaxzevria (واکس‌زوریا) ارائه خواهد شد.
کمیسیون دائمی واکسیناسیون آلمان استیکو (Stiko) روز سه‌شنبه ۱۰ فروردین (۳۰ مارس) اعلام کرده بود که بنا بر داده‌های موجود پس از تزریق واکسن آسترازنکا احتمال بروز عوارض جانبی نادر وجود دارد. با این حال گفته می‌شود افرادی که دوز اول آسترازنکا را تزریق کردند، می‌توانند با مشورت پزشک دوز دوم واکسن را نیز دریافت کنند.
سیاستمداران آلمانی از جمله آنگلا مرکل گفتند که آسترازنکا ایمن و کاراست و برای مقابله با کرونا آماده‌اند این واکسن را تزریق کنند.
فاصله بین دو دوز واکسن آسترازنکا چقدر است؟
دوز دوم واکسن آسترازنکا معمولا 12 هفته (3 ماه) بعد از دوز اول دریافت می‌شود و حداقل زمان بین تزریق دو دوز نیز می‌تواند 4 هفته باشد.
اما دانشمندان آکسفورد در تحقیقی دریافته‌اند که اگر این فاصله افزایش یابد، میزان اثربخشی حتی بیشتر نیز می‌شود. به طوری که فاصله بین تزریق دو دوز واکسن آسترازنکا اگر به ۴۵ هفته نیز برسد مشکلی در میزان مصونیت بدن ایجاد نمی کند و حتی سطح ایمنی بدن را بالاتر هم می برد.
آسترازنکا هم دوز سوم دارد؟
طبق پژوهش‌ها اگر دوز سوم واکسن آسترازنکا شش ماه پس از دوز دوم تزریق شود می‌تواند به «افزایش قابل توجه» سطح پادتن در بدن منجر شود. به این ترتیب واکنش سیستم ایمنی بدن در مقابل انواع ویروس کرونا «بسیار بالاتر» می رود.
چه کسانی نباید واکسن آسترازنکا بزنند؟
گفته می‌شود افرادی که سابقه واکنش های حساسیتی (آنافیلاکسی) دارند و افرادی که تب بالای 38 درجه دارند نباید واکسن بزنند. همچنین آن‌هایی که به دنبال تزریق نوبت اول دچار هر نوع عارضه شدید شده‌اند، منع مصرف نوبت دوم واکسن را دارند.
در آغاز واکسیناسیون برخی کشورها برخی کشورها توصیه کردند که واکسن آسترازنکا برای سنین بیش از 45 سال تزریق شود. اما با گذشت چند ماه حالا توصیه‌ای که می‌شود این است که بهترین واکسن در دسترس‌ترین آن است. تغییر توصیه به این دلیل بود که گونه‌های جهش یافته کرونا جوانان را بیشتر درگیر کرده و راهی بیمارستان می‌کند و احتمال مرگ جوانان با کرونا قابل مقایسه با احتمال مرگ آنها با واکسن آسترازنکا نیست.
کدام افراد باید در تزریق واکسن احتیاط کنند؟
در افرادی که مبتلا به بیماری خونریزی‌دهنده یا اختلال انعقادی (هموفیلی) هستند یا داروهای رقیق کننده خون (ضدانعقادی) مصرف می‌کنند، واکسیناسیون باید در ساعت‌های اول پس از دریافت فاکتورهای انعقادی انجام شود و محل تزریق حدود 30 دقیقه فشار داده شود. افرادی که ضعف سیستم ایمنی یا بیماری اتوایمیو دارند باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند.
آیا زنان شیرده و باردار هم می‌توانند واکسن بزنند؟
تزریق این واکسن در زنان شیرده مشکلی ایجاد نمی‌کند اما زنان باردار بهتر است قبل از دریافت واکسن با پرشک خود مشورت کنند.
در کشوری مانند استرالیا اعلام می‌شود در صورتی که شخص باردار جزء گروه‌های پرخطر است یعنی دارای بیماری زمینه‌ای است یا در محیطی که احتمال ابتلا به ویروس در آن زیاد است، حتما واکسن دریافت کنند.
نکاتی که پس از دریافت واکسن باید رعایت شوند
بعد از دریافت واکسن تا نیم ساعت در مرکز بمانید.
در صورت بروز علائم خفیف مانند درد، تب و آبریزش بینی از مسکن مانند استامینوفن یا آنتی هیستامین استفاده کنید و در صورت بروز عوارض «شدید» با مرکزی که واکسن تزریق شده تماس بگیرید.
