واکسن کره ای کرونا چند درصد ایمنی دارد و چقدر در برابر ویروس کرونا ایمن می شویم؟ در ادامه جزئیات بیشتر از میزان اثربخشی واکسن آسترازنکا، موارد ممنوعیت استفاده از واکسن آسترازنکا و ... را در با هم می خوانیم.
واکسن کرونا آسترازنکا واکسنی است که برای محافظت از افراد بزرگتر از ۱۸ سال در مقابل بیماری کرونا ساخته شده و در کشور‌های مختلف، در گروه‌های سنی مختلف در حال استفاده است. باید توجه کرد که واکسن وارد شده به ایران تولید کارخانه Bio SK کره جنوبی است.
واکسن کرونا آسترازنکا موجب تحریک دفاع طبیعی بدن (سیستم ایمنی) می‌شود. این واکسن دلیل ایجاد آنتی‌بادی بدن در مقابل ویروس است که به محافظت از فرد در مقابل کرونا در آینده کمک می‌کند. باید توجه کرد که هیچ یک از ترکیبات موجود در این واکسن منجر به بروز کرونا نمی‌شوند.
اثربخشی واکسن آسترازنکا
بنابراعلام دانشگاه علوم پزشکی تهران، اثربخشی واکسن آسترازنکا علیه ابتلا به بیماری علامت‌دار کرونا در بررسی اولیه سازمان جهانی بهداشت در فوریه ۲۰۲۱، برابر ۶۳ درصد ذکر شده است. هر چند که با افزایش فاصله نوبت اول و دوم از چهار هفته به ۱۲ هفته، اثربخشی بالاتر و تا ۷۹ درصد نیز اعلام شده است.
این واکسن تاییدیه مصرف در برزیل را دارد و در ۵۳ کشور دیگر از جمله در اتحادیه اروپا و ... و همچنین سازمان جهانی بهداشت مجوز مصرف اضطراری دارد.
باید توجه کرد که مانند هر واکسن دیگری، واکسن ۱۹-COVID آسترازنکا هم نمی‌تواند تمام افرادی را که واکسینه شده‌اند، از بیماری ۱۹-COVID محافظت کند.
ظاهر و محتویات ویال واکسن ۱۹-COVID آسترازنکا
محلول قابل تزریق این واکسن، محلول بی رنگ متمایل به قهوه‌ای کمرنگ، شفاف تا کمی مات و فاقد ذرات معلق است. ویال‌های ۱۰ دز (۵ میلی) این واکسن در بسته‌های ۱۰ تایی (۱۰۰ دوزی) قرار دارند.
موارد ممنوعیت استفاده از واکسن آسترازنکا
باید توجه کرد که موارد ممنوعیت مصرف واکسن کرونای آسترازنکا به شرح زیر است:
- وجود سابقه واکنش حساسیتی شدید (آنافیلاکسی) به دوز قبلی یا ترکیبات این واکسن. بهتر است افرادی که سابقه واکنش آنافیلاکسی با سایر فراورده‌های غذایی یا دارویی داشته‌اند نیز از دریافت این واکسن خودداری کنند.
- در عین حال به جهت احتیاط از نظر بروز آنافیلاکسی، توصیه می‌شود همه افراد واکسینه شده حداقل ۱۵ دقیقه در مرکز دریافت واکسن بمانند.
- در صورت وجود تب بالای ۳۸ درجه دریافت واکسن باید به تعویق افتد و فرد از نظر ابتلا به سایر بیماری‌ها از جمله کووید-۱۹ بررسی شود.
- باید توجه کرد که وجود بیماری‌های خفیف منع دریافت واکسن نیست.
استفاده در موارد خاص:
گروه‌های سنی بالای ۱۸ سال: سازمان بهداشت جهانی استفاده از این واکسن را برای همه گروه‌های سنی بالای ۱۸ سال مجوز مصرف اضطراری داده است. البته در ماه‌های اخیر موارد نادری از بروز عارضه ایجاد لخته خون در سیستم وریدی بدن (از جمله عروق مغزی) سبب نگرانی و قطع برنامه واکسیناسیون در معدودی از کشور‌ها شده یا برخی کشور‌ها محدوده سنی برای استفاده واکسن قرار داده‌اند.
گرچه رابطه علیتی عارضه یاد شده با واکسن هنوز اثبات نشده است، اما بروز آن در زنان و در سنین زیر ۶۵ سال بیشتر گزارش شده است.
در عین حال بروز این عارضه نادر، حدود چهار در یک میلیون فرد واکسینه شده براورد شده است. این عارضه عموما چهار تا ۲۸ روز بعد رخ داده است. میزان بروز این عارضه بعد از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ بیش از هزار برابر بیشتر از احتمال بروز بعد از واکسن است.
بر این اساس با توجه به فواید بسیار زیاد دریافت واکسن در مقایسه با ریسک این عارضه نادر، استفاده از این واکسن برای همه گروه‌های سنی بالای ۱۸ سال از سوی وزارت بهداشت توصیه شده است.
نکته مورد توجه در واکسن آسترازنکا این است که اگر بیماری خونریزی‌دهنده یا مبتلا به اختلال انعقادی (هموفیلی) دارید یا دارو‌های رقیق کننده خون (ضدانعقادی) استفاده می‌کنید؛ واکسیناسیون باید در ساعت‌های اول بعد از دریافت فاکتور‌های انعقادی انجام شود.
بعد از تزریق واکسن هم محل حدود ۳۰ دقیقه تحت فشار قرار داده شود.
شرایط استفاده از واکسن آسترازنکا در مادران باردار، شیرده و مبتلایان به اچ آی وی
- استفاده از واکسن آسترازنکا در دوران بارداری
زنان باردار در معرض ابتلا به فرم شدیدتر بیماری کووید-۱۹ هستند و میزان زایمان زودرس نیز با بیماری افزایش می‌یابد. هر چند اطلاعات کافی در مورد تجویز این واکسن در دوران بارداری هنوز در دسترس نیست، اما باید توجه داشت که واکسن از نوع غیر تکثیر شونده است. در حال حاضر توصیه می‌شود خانم‌های باردار که در ریسک بالای ابتلا (مانند کارکنان بهداشتی درمانی) یا عوارض ابتلا به بیماری (دارای بیماری زمینه ای) هستند، واکسن را دریافت کنند.
باید توجه کرد که قبل از واکسیناسیون نیاز به تست بررسی بارداری نیست و همچنین تاخیر در بارداری به دلیل واکسیناسیون با این واکسن توسط سازمان جهانی بهداشت توصیه نمی‌شود.
- استفاده از واکسن آسترازنکا در دوران شیردهی
هنوز مشخص نیست که واکسن در شیر ترشح می‌شود یا خیر، اما به دلیل ماهیت غیر تکثیر شونده واکسن توصیه می‌شود آن دسته از زنان که فرزندشان را شیر می‌دهند اگر در ریسک بالای ابتلا (مانند کارکنان بهداشتی درمانی) یا عوارض ابتلا به بیماری (دارای بیماری زمینه ای) هستند، واکسینه شده و نیازی به قطع شیردهی پس از واکسیناسیون ندارند.
- استفاده از واکسن آسترازنکا در موارد ضعف سیستم ایمنی
با توجه به ماهیت واکسن که ویروس غیر تکثیر شونده است، بنابراین چنانچه افراد HIV مثبت، افراد با ضعف سیستم ایمنی و یا افراد دچار بیماری‌های اتوایمیون جزو گروه‌های اولویت‌دار، در ریسک بالای ابتلا (مانند کارکنان بهداشتی درمانی) یا عوارض ابتلا به بیماری (دارای بیماری زمینه ای) هستند، واکسینه شوند.
همچنین توصیه می‌شود افرادیکه ایمونوگلوبولین و یا آنتی بادی منوکلونال دریافت کرده‌اند تا ۹۰ روز بعد از دریافت این فراورده‌ها، واکسن را به تعویق بیندازند تا از تداخل واکنش سیستم ایمنی جلوگیری شود.
- اثر واکسن بر رانندگی و کار با ماشین آلات
باید توجه کرد که واکسن ۱۹-COVID آسترازنکا هیچ اثر شناخته شده‌ای بر توانایی رانندگی و کار با ماشین آلات ندارد، اما عوارض جانبی لیست شده، ممکن است بر توانایی شما در رانندگی و کار با ماشین‌آلات تاثیر گذار باشد. اگر بعد از تزریق این واکسن، احساس ناخوشی می‌کنید از رانندگی و کار با ماشین آلات بپرهیزید.
نحوه دریافت واکسن کرونا آسترازنکا:
واکسن کرونا آسترازنکا به صورت تزریق عضلانی معمول در قست فوقانی بازو (عضله دلتویید) تزریق می‌شود. این واکسن در دو نوبت به فاصله ۱۲ هفته توصیه می‌شود. واکسن نوبت اول و دوم دقیقا یکسان هستند و در صورت تاخیر تزریق در اولین فرصت توصیه می‌شود که تزریق شود. مانند سایر واکسن‌ها برای اطمینان از ایجاد حداکثر اثربخشی واکسن دریافت هر دو نوبت طبق جدول زمانی، الزامی است مگر افرادی که منع دریافت نوبت دوم را داشته باشند. مانند افرادی که به دوز اول واکنش آنافیلاکسی می‌دهند. در صورت تزریق واکسن کرونا آسترازنکا در نوبت اول، از همان واکسن (و نه هیچ واکسن دیگری) باید برای تکمیل واکسیناسیون در دوز دوم استفاده کرد. البته ممکن است که بتوان از واکسن با برند تجاری کویشیلد که Covishield واکسن آسترازنکای تولید شده توسط موسسه سرم هند است، برای دوز دوم استفاده کرد.
باید توجه کرد که حداقل فاصله بین دریافت این واکسن و سایر واکسن‌ها ۱۴ روز است.
عوارض جانبی احتمالی آسترازنکا
مانند هر داروی دیگر، این فرآورده نیز عوارض جانبی دارد، که البته همه به آن دچار نمی‌شوند. در مطالعات بالینی انجام شده، تمام عوارض جانبی مشاهده شده خفیف تا متوسط بوده و در عرض چند روز برطرف شدند. در صورت مشاهده هرگونه عوارض جانبی خارج از لیست حتما به پزشک، داروساز یا پرستار خود اطلاع دهید. در صورت نیاز به دارو‌های مسکن درد یا تب نیز می‌توانید از دارو‌های حاوی استامینوفن استفاده کنید.
-عوارض بسیار شایع عبارتند از:
- عوارض موضعی مانند درد، گرمی و خارش محل تزریق
- احساس کسالت عمومی، احساس خستگی و سرگیجه
- تب و لرز
- سردرد
- تهوع
- درد مفاصل یا عضلات.
نحوه نگهداری واکسن آسترازنکا:
واکسن کرونا آسترازنکا که تاریخ انقضا آن گذشته نباید مصرف شود. تاریخ انقضا بر روی کارتن واکسن نوشته می‌شود و منظور آخرین روز ماه ذکر شده است. این واکسن باید در دمای دو تا هشت درجه سانتی‌گراد نگهداری شود و از یخ زدگی محافظت شود. به منظور محافظت از نور، ویال‌ها را داخل بسته‌بندی کارتنی نگهداری کنید. واکسن فاقد هرگونه مواد نگهدارنده می‌باشد.
پس از باز کردن ویال باید حداکثر در مدت زمان ۶ ساعت مصرف شود و تا آن زمان باید در دمای ۸-۲ درجه نگهداری شود. محتویات باقیمانده پس از این زمان باید دور ریخته شود.
باید واکسن را از نظر ظاهری بررسی کرد و در صورت وجود تغییر رنگ یا وجود هرگونه ذرات معلق از استفاده واکسن خودداری کرده و باید ویال امحا شود. از تکان دادن محکم ویال خودداری شود. هر ۵.۰ ML واکسن باید توسط سرنگ به صورت داخل عضلانی در ناحیه عضله دلتوئید بازوی دست غیر غالب فرد، تزریق شده و برای هر تزریق از سرنگ و سرسوزن استریل و جداگانه برای هر فرد استفاده شود.
