3 سال از عمر مدیریت پنجم شهری می گذرد. آلودگی هوا و ترافیک همچنان 2 چالش اساسی شهر تهران است که مدیران بارها تاکید کرده اند یکی از راه های رفع این مشکل توسعه حمل و نقل عمومی با اولویت توسعه مترو است.
البته در چند سال گذشته مدام مدیران از نبود پول در شهرداری تهران و همچنین بدهی ها انبوه خبر داده و اعلام کردند نمی توانند کاری انجام دهند.
دولت هم در توسعه حمل و نقل عمومی به وظایف خود به درستی عمل نکرد اما اخیر اجازه انتشار اوراق مشارکت سال 97 و 98 را به شهرداری داد که البته اوراق 97 به حساب شهرداری واریز و در توسعه مترو هزینه شد و قرار است بزودی پول اوراق سال 98 هم به حساب واریز شود.
انتقاداتی از سوی اعضای شورای شهر تهران در این زمینه مطرح شد که با علی امام مدیر عامل شرکت متروی تهران در این باره به گفت و گو نشستیم.
در خصوص برنامه های توسعه ای مترو توضیح دهید؟
از آبان ماه سال 1396 که متعاقب تغییرات کلان مدیریت شهری پایتخت، مدیرعامل جدیدی برای شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه (مترو) منصوب شد، 3 سال می گذرد؛ در این 36 ماه تلاش کردیم که شبکه راه آهن ریلی زیر زمینی را توسعه و نواقص را برطرف کنیم که با نگاه به افق سال 1420 نقشه راه درست و قابل اجرایی برای ادامه روند ساخت و سازها تدوین شود.
آیا اقدامات در متروی تهران بر اساس برنامه جامع حمل و نقل ریلی پیش می رود؟
در صورت تامین مالی امکان اجرای برنامه ها وجود دارد
خوشبختانه به موجب بازنگری صورت گرفته در طرح جامع حمل و نقل ریلی شهر تهران که در روزهای پایانی بهمن ماه سال 1398 به سرانجام رسید، حالا شبکه مترو پایتخت برای حداقل 20 سال آینده خود، برنامه و آدرس مشخصی در اختیار دارد که در صورت تامین منابع مالی و در اولویت قرار گرفتن این ماموریت ملی، امکان اجرایی شدن صددرصدی آن وجود دارد.
ببینید تلاش شد تا بازنگری طرح جامع حمل و نقل ریلی تهران به سرانجام برسد که خوشبختانه این مهم به‌طور کامل، در روزهای پایانی بهمن ماه سال 1398 محقق شد. براساس این طرح 4 خط جدید و 2 خط اکسپرس به همراه طرحهای توسعه بخش شرقی خط 4، توسعه بخش شمال‌غربی خط 7 و نیز توسعه بخش جنوبی خط 6 مصوب و در دستور کار قرار گرفت. با اجرای کامل طرح جامع جدید، دسترسی شهروندان تهرانی به ایستگاههای مترو چنان تسهیل خواهد شد که با طی مسیری حداکثر 800 متری از درب منزل، می‌توانند به یکی از وسایل نقلیه شبکه حمل و نقل عمومی دست پیدا کنند.
یکی از انتقادای که وجود دارد این است که توسعه به درستی صورت نگرفته و بارهای رئیس شورای شهر در این باره صحبت کرده است.
هزینه هزار میلیاردی برای ایمن سازی خط 7 در سال 97 و 98
شرکت مترو با باور اثرگذاری ماموریت‌های خود بر بهبود شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی پایتخت، ضمن تلاش به طراحی توسعه خطوط موجود و مطالعه ایجاد 4 خط جدید (8 تا11 ) و 2 خط اکسپرس، نه تنها موضوع تکمیل خطوط حومه‌ای( که اجرای آنها بر عهده دولت است) را نیز همواره مدنظر قرار داده بلکه تلاش کرده است ظرفیت خطوط هفتگانه را افزایش دهد و در کنار آن به تکمیل زیر ساخت های لازم بپردازد. به طور مثال در سالهای 1397 و 1398 تنها برای تامین ایمنی خط 7 بیش از یک هزار میلیارد تومان هزینه صرف شد تا نواقص خط برطرف شود.
احداث 17 ایستگاه در 3 سال گذشته
وعده داده اید که 12 ایستگاه تا پایان سال و 12 ایستگاه هم در نیمه اول سال آینده اماده بهره برداری شود آیا این اتفاق رخ می دهد؟
بهره برداری از 24 ایستگاه مترو تا شهریور سال آینده
از طرفی علیرغم تشدید فشار تحریم ها و اوضاع اقتصادی ناگوار کشور، تکمیل ایستگاههای باقی مانده (خصوصاً در خطوط6 و 7 ) در دستور کار قرار گرفت تا بتوان از قابلیت های بالقوه شبکه احداث شده، استفاده حداکثری برد. در این زمینه طی3 سال گذشته 32 کیلومتر مسیر و 17 ایستگاه به شبکه مترو افزوده شده و بزودی ایستگاه برج میلاد تا پایان آبان در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد. این در حالی است که طبق برنامه، قرار شده در نیمه دوم سال 1399 تعداد 12 ایستگاه به بهره‌برداری برسد و در نیمه اول سال 1400 نیز حدوداً همین تعداد ایستگاه دیگر افتتاح خواهد شد.
آیا زیر ساخت های لازم (از جمله هواکش) برای بهره برداری از ایستگاه ها فراهم می شود؟
به منظور تسهیل دسترسی شهروندان به شبکه مترو، در 3 سال گذشته 7 ورودی جدید در ایستگاههایی از قبیل استاد معین، میدان شهدا، دروازه شمیران، مهدیه و ... احداث شد و پیش بینی می شود طی یک سال آینده، 8 ورودی جدید دیگر نیز ساخته شود.
ساخت 3 پست برق جدید که کمک فراوانی به حفظ ایمنی تردد قطارها کرده و ضریب اطمینان مناسبی برای تامین نیروی محرکه واگن ها به شمار می‌آید، در کنار ایجاد 50 سامانه مرتبط با تکمیل هواکش‌های میان تونلی، آسانسورها و پله های برقی برای خطوط بهره برداری شده قبلی، از جمله اقدامات زیر ساختی مترو در مدت یاد شده بوده است. ضمن اینکه 2 پست برق دیگر نیز در آستانه بهره‌برداری است و با این اوصاف، تعداد پست‌های برق شبکه مترو از 10 پست تا قبل از دوره کنونی مدیریت شهری به 15 پست برق فشار قوی افزایش می‌یابد.
توسعه قطار ملی به کجا رسید؟ همچنین قرار بود قرار ساخت 104 دستگاه واگن بسته شود در این باره توضیح دهید.
بهره برداری از قطار ملی در دهه فجر امسال
توسعه ناوگان حمل و نقلی ریلی، یکی از دغدغه‌های همیشگی مدیریت شهری پایتخت در این سالها بوده است تا ضمن کاهش سر فاصله حرکتی قطارها، آسایش بیشتری برای مسافران فراهم شده و از ازدحام جمعیت در واگن ها تا سرحد امکان جلوگیری به عمل آید. به همین خاطر و با وجود مشکلات متعدد موجود، در 3 سال اخیر 133 واگن به ناوگان مترو افزوده شد. از طرفی برای کاهش وابستگی به شرکت‌های واگن‌ساز خارجی و صرفه جویی در خروج ارز از کشور، پروژه ساخت قطار ملی با تکیه بر توان متخصصان داخلی آغاز شد تا طی همکاری مشترک با معاونت علمی و فناوری نهاد ریاست جمهوری، اولین نمونه از یک رام قطار ساخت داخل به مرحله تولید برسد؛ این مهم تا ایام دهه فجر امسال به بار خواهد نشست. از طرفی قرارداد ساخت 104 دستگاه واگن با شرکت واگن سازی تهران نیز در دست انعقاد است تا به دنبال رونمایی از نمونه نخست قطار ملی، از تجربه آن به نحو مقتضی در ساخت واگنهای مزبور استفاده لازم صورت گیرد.
قرار بود به سمت بومی سازی مترو حرکت شود تا بسیاری از تجهیزات توسط متخصصان داخلی ساخته شود.
حمایت از تشکیل کمیته ساخت داخل برای بومی‌سازی تجهیزات مترو، از ابتدای سال 1398 و با هدف تکیه بر توانمندی شرکت‌های داخلی جهت تامین نیاز‌های خطوط و ایستگاه‌ها محقق شد. وظیفه اصلی این کمیته، شناخت و انتخاب سازندگان واجد شرایطی است که ضمن رعایت استانداردهای بین المللی و مورد تایید شرکت مترو، تجهیزاتی از قبیل قطعات واگن، ریل، آسانسور، پله برقی، سامانه‌های تهویه، سامانه‌های تامین و توزیع نیروی برق و سایر اقلام ویژه را با بهترین کیفیت ممکن و البته هزینه قابل قبول و منطقی، تولید کنند.
از سوی دیگر سامانه تامین کنندگان تایید شده آنلاین شرکت مترو (AVL) برای نخستین بار در متروی تهران طراحی و راه اندازی شد. هدف از ایجاد این سامانه، افزایش رقابت بین شرکت‌های تولید کننده داخلی و به تبع آن بهبود کیفیت تولیدات مورد نیاز مترو است که بالطبع شفافیت مالی و ممانعت از اتلاف وقت را نیز به دنبال خواهد داشت. در سامانه مذکور تمام الزامات، استانداردهای مورد تایید، تجهیزات و قطعات مورد نیاز شرکت مترو به صورت به روز شده درج شده است.
مطالعه و اجرای طرح جامع بهبود عملکرد مترو،انجام شد تا بتوان از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موجود استفاده کرد.
شناخت گلوگاه‌ها و اولویت‌بندی درست برنامه‌ها، در سایه اجرای طرحهای بهبود عملکرد هر مجموعه میسر می‌شود تا با صرف هزینه، انرژی و وقت مقرون به‌صرفه، نتایج بهتری گرفت و در رسیدن به اهداف برنامه‌های میان مدت و طولانی مدت، با درصد خطای زمانی کمتری عمل کرد. در قالب این طرح، چشم‌انداز و استراتژیهای شرکت مترو تدوین و به تصویب رسیده و برنامه‌های عملیاتی مربوطه در این راستا در حال پیگیری است.
ساخت پایانه و پارکینگ برای قطارها مترو به کجا رسید؟ آیا تامین مالی صورت گرفته است؟
احداث پارکینگ و پایانه برای خطوط مترو، شاید در نگاه اول چندان مهم به نظر نرسد اما واقعیت آن است که این موارد یکی از الزامات ضروری در بهره‌برداری از خطوط مترو به شمار آمده و تاثیر بسزایی در کاهش سرفاصله حرکتی قطارها، امکان افزایش ناوگان و تعداد جابجایی مسافر و همچنین رسیدگی به وضعیت سرویس و نگهداری واگن‌ها دارد.
بهره‌برداری از فاز نخست پایانه اکباتان به عنوان نخستین پایانه زیر زمینی مترو کشور در برنامه سال جاری شرکت مترو قرار دارد که ثمرات پرشمار آن شامل حال مسافران خط 4 مترو خواهد شد.
از طرف دیگر عملیات اجرایی ساخت پایانه 50 هکتاری آزادگان که مربوط به خط 3 مترو می‌شود نیز در آبان ماه امسال آغاز خواهد شد تا فاز نخست آن در صورت تامین به موقع منابع مالی، سال 1400 به بهره‌برداری برسد.
مدتی است کلنگ احداث خط 10 مترو زمین زده شده است در حال حاضر وضعیت چطور است؟
آغاز عملیات اجرایی پروژه احداث خط 10 که همزمان با توسعه شمالی خط 7 در شهریور ماه امسال رقم خورد، خبر بسیار خوبی برای شهروندان پایتخت بود. با احداث خط 10 که یک کریدور شرقی-غربی به طول 43 کیلومتر است و قرار است در 5 فاز تکمیل شود، مناطق 1 تا 5 و همچنین منطقه 22 که مناطقی محروم و یا کم بهره از شبکه حمل و نقل ریلی به شمار می‌آیند، شرایط جدیدی را تجربه خواهند کرد. ضمن اینکه مطالعه به منظور احداث خطوط 8 و 9 و 11 نیز به عنوان اولویت‌های اجرایی بعدی مترو در دستور کار است تا شبکه فعلی از حالت مرکز گرا به شکل شبکه کامل و فراگیر درآید.
البته در کنار تمام این اقدامات، توسعه خطوط درحال بهره‌برداری نیز ادامه دارد و به‌طور مثال عملیات حفاری مکانیزه مسیر توسعه جنوبی خط 6 با دستگاه حفار تمام مقطع (TBM)، امیدواریمتا قبل از پایان سال جاری تکمیل خواهد شد.
بارها اعلام کردید در صورت تامین منابع می توانیم کارهای توسعه ای را انجام دهیم. آیا این اقدام صورت گرفته است.
بهره‌مندی از منابع مالی جدید از قبیل اوراق مشارکت، احیاء مجدد شرکت مجتمع‌های ایستگاهی، تبصره 37 بودجه سال 1398 شهرداری تهران (معروف به تبصره TOD)، استفاده از ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و... پیگیری‌های مجدانه و مستمری را به همراه داشت تا در نهایت محقق شوند.
2000 میلیارد تومان منابع مالی ناشی از انتشار اوراق مشارکت
در 3 سال گذشته مبلغ 2000 میلیارد تومان منابع مالی ناشی از انتشار اوراق مشارکت سالهای 1396 و 1397 به شبکه مترو تزریق شد و این امر برای سالهای 1398 و 1399 نیز در حال پیگیری و انجام است. تخصیص منابع حاصل از صدور پروانه ساخت در شعاع 300 متری ایستگاههای مترو برای توسعه حمل و نقل عمومی، فروش مجتمع‌های ایستگاهی و همچنین بهره‌مندی از منابع دولتی مرتبط با کاهش آلاینده‌های زیست محیطی و صرفه جویی در مصرف سوخت، از جمله مواردی است که نتایج امیدوار کننده‌ای در برداشته و با به ثمر نشستن صد در صدی آنها که البته زمان خاص خود را می‌طلبد، درآمد‌های پایداری نصیب شبکه مترو تهران خواهد شد.
رئیس شورای شهر تهران معتقد است که در 3 سال گذشته یک کلیومتر مترو هم ساخته نشده است در این باره توضیح می دهید؟
در ۳ سال گذشته ۳۲ کیلومتر و ۱۷ ایستگاه ساخته شده است منتهی در این دوره ساخت مسیر در اولویت نبوده چون مسیر تونل ها عمدتا در سال های قبل احداث شده است . در این دوره بیشتر روی ساخت و تکمیل ایستگاه ها متمرکز بوده اند تا مردم در اقصی نقاط پایتخت بتوانند از طریق ایستگاه های مختلف ، به شبکه مترو دسترسی پیدا کنند.
بنابراین فعلا ۱۷ ایستگاه ساخته شده و ۲۴ ایستگاه هم در نوبت تکمیل و بهره برداری است؛ ۱۲ تا ایستگاه تا پایان سال جاری و ۱۲ ایستگاه تا نیمه نخست سال ۱۴۰۰ حتما به بهره برداری می رسد.
