برخی افراد پس از تجربه همزمان سرگیجه و حالت تهوع نگران ابتلا به سرطان یا یک تومور مغزی می شوند، اما این دو مورد از علائم معمول برای این شرایط نیستند.
به طور معمول، سرگیجه و حالت تهوع نشان دهنده مشکلی کمتر جدی‌تر مانند یک عفونت گوش داخلی است.
دلایل سرگیجه و حالت تهوع
عوامل یا شرایط مختلفی ممکن است موجب سرگیجه و حالت تهوع شوند.
سردرد
تمام سردردها تنها موجب احساس درد در سر نمی شوند. در برخی انواع سردرد، سرگیجه و حالت تهوع ممکن است علائم مشهودتری باشند.
سردردهای میگرنی سردردهایی عصبی هستند که می توانند موجب مشکلات بینایی، سرگیجه، احساسات غیرمعمول و استفراغ، با یا بدون احساس درد در سر شوند.
برخی افراد ممکن است متوجه سرگیجه و حالت تهوع در انواع دیگر سردرد شوند، به ویژه اگر درد بسیار شدید باشد.
افراد بسیاری که به سردرد میگرنی مبتلا هستند، درد مزمن را نیز تجربه می کنند. برخی میگرن ها در واکنش به محرک هایی خاص مانند استرس یا کافئین شکل می گیرند.
الکل و داروها
مصرف الکل یا مواد مخدر می تواند موجب سرگیجه یا حالت تهوع شود. در شرایطی که بدن تلاش می کند سمومی مانند الکل را دفع کند، فرد ممکن است با حالت تهوع و استفراغ مواجه شود.
برخی داروهای تجویزی نیز ممکن است موجب سرگیجه و استفراغ شوند، به ویژه زمانی که عملکرد مغز را تحت تاثیر قرار می دهند.
افرادی که متوجه این علائم پس از مصرف دارویی جدید می شوند باید پزشک خود را از این شرایط آگاه کنند. از جمله شایع‌ترین داروهایی که موجب سرگیجه و حالت تهوع می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد اضطراب
- داروهای ضد تشنج
- داروهای فشار خون
- داروهای ضد روان پریشی
- برخی آنتی بیوتیک ها
بیماری حرکت
بیماری حرکت می تواند زمانی که فرد درک غیرمعمولی از حرکت دارد رخ دهد. این شرایط می تواند زمانی که فرد در حال حرکت نیست نیز رخ دهد اما بیشتر زمانی که در یک وسیله نقلیه متحرک مانند خودرو، قایق یا هواپیما قرار دارد، رخ دهد.
بیماری حرکت می تواند موجب حالت تهوع، سردرد، و سرگیجه شود. برخی افراد ممکن است علائم دیگر مانند خمیازه، خواب آلودگی یا تعریق را تجربه کنند.
زمانی که فرد از وسیله نقلیه در حال حرکت پیاده می شود، به طور معمول بهتر می شود.
فردی که در یک وسیله در حال حرکت قرار ندارد و بیماری حرکت را تجربه می کند، به طور معمول با چیزی محرک این احساس مانند تماشای فردی در حال قدم زدن، یک بازی ویدئویی یا یک فیلم مواجه است.
بیماری حرکت شرایطی خطرناک نیست.
بیماری های معده
یک عفونت ویروسی یا باکتریایی معده می تواند موجب حالت تهوع و استفراغ شود. همچنین، برخی افراد مبتلا به یک عفونت معده سرگیجه را به دلیل کم آبی بدن تجربه می کنند.
نوروویروس یکی از شایع‌ترین دلایل بیماری های معده است. این عفونت بسیار واگیردار موجب استفراغ و حالت تهوع می شود که می تواند برای یک روز یا بیشتر ادامه یابد. برخی افراد علائم دیگر مانند تب، سردرد یا عضله درد را نیز تجربه می کنند.
عفونت های باکتریایی، اغلب از غذا، نیز ممکن است موجب بیماری های معده شوند.
باکتری های سالمونلا و اشریشیا کلی دو دلیل شایع هستند.
در شرایطی که بیشتر این عفونت ها به خودی خود بهبود می یابند، اما می توانند موجب کم آبی خطرناک بدن در کودکان، افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای شوند.
عفونت های دیگر
بسیاری از عفونت های دیگر، از موارد خفیف تا آنهایی که زندگی فرد را در معرض خطر قرار می دهند، ممکن است موجب سرگیجه و حالت تهوع شوند.
در بیشتر موارد، فرد تب نیز خواهد داشت. برخی عفونت ها که ممکن است موجب حالت تهوع و سرگیجه شوند، عبارتند از:
- هرپس زوستر اتیکوس، نوعی نادر از هرپس (ویروس تبخال) که گوش را آلوده می کند
- هر گونه عفونت گوش، به ویژه گوش داخلی
- عفونت های چشم که بینایی را تحت تاثیر قرار می دهند، از این رو ممکن است موجب احساس سرگیجه شوند
هر گونه عفونت درمان نشده می تواند به بخش های دیگر گسترش یافته و موجب شرایطی به نام گندخونی (سپسیس) شود. گندخونی ممکن است موجب سرگیجه و حالت تهوع شود و شرایطی است که زندگی فرد را در معرض خطر قرار می دهد و افراد مبتلا به آن نیازمند دریافت درمان پزشکی فوری هستند.
کم آبی بدن
گاهی اوقات کم آبی بدن می تواند موجب احساس سرگیجه در فرد شود.
پس از یک اپیزود استفراغ، کم آبی بدن شرایطی نسبتا شایع است، از این رو، افرادی که دچار کم آبی بدن هستند ممکن است از قبل حالت تهوع داشته باشند.
نوشیدن مایعات فراوان ممکن است سرگیجه را کاهش دهد. افرادی که نمی توانند چیزی را در معده خود نگه دارند باید به پزشک مراجعه کنند.
اضطراب
اضطراب چیزی فراتر از یک احساس روانی است و می تواند موجب علائم جسمانی نیز شود.
برخی افراد سرگیجه و حالت تهوع را در نتیجه اضطراب تجربه می کنند. اگر سرگیجه و حالت تهوع موجب نگرانی و اضطراب بیشتر در فرد شوند، علائم فرد ممکن است تشدید شوند.
بارداری
بیماری صبحگاهی یکی از شایع‌ترین علائم در اوایل دوران بارداری است.
این شرایط می تواند موجب حالت تهوع و گاهی اوقات سرگیجه و استفراغ شود.
بیماری صبحگاهی می تواند بسیار ناخوشایند باشد اما خطرناک نیست، مگر این که فرد نتواند چیزی را در معده خود نگه داشه و با کم آبی بدن مواجه شود.
افرادی که با سرگیجه مواجه هستند و نمی توانند استفراغ را متوقف کنند باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
ورتیگو
ورتیگو گروهی از علائم را شامل می شود که موجب سرگیجه و گاهی اوقات حالت تهوع یا احساس چرخش می شوند.
یکی از شایع‌ترین انواع ورتیگو به نام سرگیجه موضعی پاروکسیسم شناخته می شود. این شرایط زمانی رخ می دهد که بلورهای ریز در گوش داخلی حرکت کرده و ارزیابی حرکت برای مغز دشوار می شود.
پزشک می تواند این شرایط و همچنین انواع دیگر ورتیگو را درمان کند.
آسیب دیدگی ها و تومورهای مغزی
آسیب دیدگی های مغزی از جدی‌ترین دلایل احتمالی سرگیجه و حالت تهوع اما از موارد کمتر شایع هستند.
سکته مغزی زمانی رخ می دهد که انسدادی در رگ خونی مغز وجود داشته باشد یا خونریزی از رگ خونی جریان خون به مغز را مختل کند.
این شرایط در افرادی که دارای عوامل خطر برای بیماری قلبی‌عروقی هستند، از جمله افرادی که بیش از 50 سال سن دارند، افرادی با فشار خون بالا، و افرادی که یک سبک زندگی کم تحرک را دنبال می کنند، شایع‌تر است. با این وجود، هر فردی می تواند سکته مغزی را تجربه کند.
از علائم سکته مغزی می توان به بی حسی یا گزگز در یک سمت بدن، افتادگی صورت، سردرگمی، و ضعف عضلانی در یک سمت بدن اشاره کرد. حالت تهوع و سرگیجه به طور معمول تنها علائم سکته مغزی نیستند.
به ندرت، تومور مغزی ممکن است دلیل سرگیجه یا حالت تهوع باشد. تومور مغزی تقریبا همواره موجب علائم دیگری مانند سردرد، مشکلات حفظ تعادل، مشکلات بینایی، و تغییرات شخصیتی می شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
حالت تهوع و استفراغ بدون علائم دیگر به طور معمول خود بخود از بین می روند.
در موارد زیر فرد باید به پزشک مراجعه کند:
- علائم برای چند روز ادامه داشته اند
- باردار و با کم آبی بدن مواجه است یا نمی تواند چیزی را در معده خود نگه دارد
- دارای علائم دیگر مانند تغییرات در شخصیت یا دشواری در راه رفتن است
- پس از آغاز دارویی جدید با سرگیجه یا حالت تهوع مواجه شده است
- با سردردهای میگرنی مکرر یا دیگر انواع سردرد مواجه است که عملکرد روزانه وی را مختل می کنند
- اضطراب مزمن را تجربه می کند
در موارد زیر فرد باید به اورژانس مراجعه کند:
- با دشواری در حرکت، درد یا بی حسی در یک سمت بدن یا علائم دیگر سکته مغزی مواجه است
- هوشیاری خود را از دست داده یا سردرگم به نظر می رسد
پیشگیری
پیشگیری از سرگیجه و حالت تهوع همواره ممکن نیست. در ادامه چند راهبرد که می توانند خطر را کاهش دهند، ارائه شده اند:
- شستشوی منظم دست ها، به ویژه پس از تماس نزدیک با دیگران یا پس از حضور در کنار فردی بیمار
- پرهیز از فرستادن کودکان به مدرسه هنگامی که بیمار هستند
- پرهیز از حضور در محل کار یا اماکن عمومی هنگام بیماری
- نوشیدن آب زیاد برای هیدراته نگه داشتن بدن
- دریافت کمک پزشکی برای هر گونه علائم غیرمعمول
