مرتضی فاطمی نژاد عضو کمیسیون تعلیم و تربیت بسیج در برنامه پرسشگر با موضوع « نظام آموزشی و تربیت نیروی تراز انقلاب اسلامی»، با اشاره فرمایشات رهبر معظم انقلاب درباره پرورشی در جمع مدیران آموزش و پرورش، اظهار کرد: شاید اگر موضوع پرورش را با توجه به موضوع کرونا، مورد توجه قرار دهیم، بهتر باشد. چرا که در این ایام خیلی از موضوعات و خلأها که در حوزه آموزش و پرورش بود، خودش را بیشتر نشان داد. آسیب‌ها به نوعی عینی‌تر و ملموس‌تر بود.
وی ادامه داد: در این ایام ناظر به فضای تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش کشور یک دسته بندی را خدمتتان ارائه می کنم و فکر می کنم در فضای آموزش و پرورش کشور، این ۵ دسته بندی را می توانیم قایل شویم. دسته اول این است که خیلی از مدارس به سبک «مدرسه معلم» رفتند یعنی مدرسه را به صورت حضوری ادامه دادند البته برخی کشورهای دنیا، این روش را انتخاب کردند یا در همین سبک، به سمت کار تلفیقی رفتند که ترکیبی از آموزش حضوری و مجازی بود.
فاطمی نژاد اضافه کرد: دسته دوم به سمت «معلم رسانه» یا «مدرسه رسانه» رفتند و از رسانه‌ها استفاده کردند تا فضای آموزشی را از طریق این بستر دنبال کنند. مثلا از بسترهای حاکمیتی و دولتی استفاده شد مثل کشور خودمان که زحمت بسیار خوبی آموزش و پرورش کشید و اپلیکیشن «شاد» را ایجاد کرد. بعضی نظام‌های آموزشی، فضای تلویزیون را درگیر کرده تا مفهوم عدالت آموزشی توسعه پیدا کند.
وی افزود: دسته سوم، «معلم محله» یا «مدرسه محله» است یعنی قطعا نتوانستند فضای آموزش را در دو قسمت قبلی به صورت کامل ارائه کنند و برای برخی اولیا نگرانی ادامه داشت و هم اینکه خیلی‌ها به طور ملموس لمس می کردند که وقتی دانش‌آموز پای فضای مجازی می‌نشیند ۳۰، ۴۰ درصد کمتر و بیشتر انتقال مفاهیم علمی و آموزشی از طریق فضای مجازی اتفاق نمی‌افتد پس از فضای محله، مسجد، بستگان و ... استفاده می شد و یک کسی به دانش‌آموز در کنار فضای موجود تدریس می کرد.
عضو کمیسیون تعلیم و تربیت بسیج گفت: دسته چهارم، «والدین معلم» است. در بعضی خانه‌ها، والدین وارد فضای آموزش شدند با استفاده از مکمل‌های آموزشی، به آموزش فرزندانشان پرداختند و دسته آخر هم «پشتیبان معلم» است یعنی وقتی برخی از بسترهای آموزش مجازی توسعه پیدا کرد، ناخودآگاه، خیلی از دانش‌آموزان، معلمان خود را فارغ از خانه، مدرسه و محله انتخاب کردند و مدارس به عنوان پشتیبان در حوزه تسهیل‌گری به دانش‌آموز نقش خدو را تعریف کردند و معلم اصلی آن معلمی بود که دانش‌آموز انتخاب می کرد.
وی تأکید کرد: در همه اینها مقوله‌ها، پرورش و تربیت نقشش بسیار کمرنگ است البته ما نقش عوامل موثر بر تربیت را قائلیم اما اگر در همه اینها مبتنی بر آموزش ها و آموزه های عمیق تربیتی نباشد، نمی توانیم برای متربی و دانش آموز، فضای تربیتی و پرورشی آن هم در این فضای جدید که تبعات خاص خود را دارد، قائل باشیم.
فاطمی نژاد با بیان اینکه دو گانه آموزش حضوری و مجازی را ساختیم، گفت: باید ضلع سوم، آموزش غیرحضوری را ببینیم. در فضای مجازی، آموزش گروهی و چهره به چهره مطرح است و با آموزش غیرحضوری متفاوت است.
وی به تبعات ایام کرونا به دلیل ماندن در خانه و دسترسی به فضای رهای مجازی اشاره کرد و گفت: آموزش غیرحضوری، موضوع دیگری است. ببینید معاونت پرورشی دارای اداره کل های متفاوتی است، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و انجمن اولیا و مربیان داریم؛ چقدر برای دانش آموزان برنامه ریزی کردیم مثلا در حیاط خانه با حضور اولیا یا حضور نصف روز دانش آموزان در حیاط مدرسه با رعایت پروتکل های بهداشتی برنامه داشته باشیم. انجمن اولیا و مربیان چقدر برای خانواده ها در این شرایط آموزش گذاشته است. آیا انجمن اولیا و مربیان برای خانواده‌های آسیب دیده برنامه دارد؟ در برنامه های تلویزیون چقدر برنامه های چند سطحی آموزش ویژه والدین پیش بینی شده است؟
عضو کمیسیون تعلیم و تربیت بسیج گفت: به نظر من ، این موضوع به این دلیل است که فکر می کنیم آموزش چیزی جدا از تربیت است. در آموزش مجازی، آموزش خلاق و پویا می توان ایجاد کرد. مسأله یابی و مسأله سازی کند.اگر محتوای متناسب با بحران ها خلق می کردیم اکنون دچار سردرگمی نمی شدیم؛ باید در حوزه محتوای متناسب با این آموزش ها کار کنیم و بدانیم تربیت از آموزش جدا نیست و در سند تحول هم، تربیت بن مایه آموزش است.
وی در خصوص عدم دسترسی بین 3 تا 5 میلیون دانش آموز به شاد گفت: بحث این نیست که فقط 3 تا 5 میلیون دانش آموز به شاد دسترسی ندارند بلکه بحث این است که آن محتوایی که ارائه می دهیم چقدر کیفیت دارد و چقدر دانش آموز را اغنا می کند.
فاطمی نژاد از تهیه برنامه غنی آموزش به صورت تصویری و مکتوب خبر داد و گفت: متناسب با شرایط کرونا ، محتوایی که دانش آموز را درگیر کند، تهیه کردیم و برنامه داریم و آموزش و پرورش می تواند استفاده کند و کارگروه عینی و ملموس در این خصوص ایجاد شود تا عملیات اجرایی انجام شود.
وی با بیان اینکه تحول از دو منظر تحول در نظام آموزش و پرورش و تحول در مدرسه و فضاهای باید بررسی شود، گفت: در تحول در مدرسه، بسیج فرهنگیان و دانش آموزی حضور دارد مثلا ستاد هماهنگی بسیج دانش آموزی وجود دارد که رئیس آن وزیر آموزش و پرورش است و جلساتی برگزار می شود اما در بحث تحول در نظام آموزش و پرورش از مباحث تقنینی و تصمیم گیری و اینکه مکمل باشد و بتواند در تصمیم سازی کاملا خردمندانه کمک آموزش و پرورش باشد، ضعف داریم.
عضو کمیسیون تعلیم و تربیت بسیج پیشنهاد کرد که برنامه هایی چون پرسشگر برای گفتمان سازی موضوعات آموزش و پرورش در شبکه های دیگر تهیه شود.
