شهرستان خوی با بیش از ۳۵۰ هزار نفر جمعیت سالهاست که آب مورد نیاز خود را از طریق استخراج آبهای زیرزمینی بدست میآورد ولی در سالهای اخیر کاهش میزان بارندگی، عدم اصلاح روش سنتی کشاورزی، کمبود نظارت و تحقیق کارشناسان ذیربط به مقدار بهرهبرداری آبهای زیرزمینی باعث شده که این شهرستان فاجعه کمبود آب آشامیدنی را تجربه کند.
به اعتقاد کارشناسان حفاظت و بازیافت در برنامههای بخشهای مصرف، آگاهسازی عمومی و مشارکت مردم در برنامهریزی و مدیریت آب، توجه دقیق به مدیریت جامع آب، توجه به برنامههای اجرایی مدیریت خشکسالی، استفاده از روشهای نوین آبیاری و کمآبیاری، ارتقا سطح فرهنگ مردم و جامعه در استفاده از آب از جمله راهکارهایی بودند که مسئولان خویی برای مقابله با این بحران اتخاذ کردند.
ساخت سدهای جدید، اصلاح و احداث شبکه بررسی شکستگیهای شبکههای برای جلوگیری از اتلاف آب، احداث سدهای غازان و بویلاپوش و در نهایت انتقال آب از سد آغ چای به شهرستان خوی از جمله راهکارهایی برای مقابله با بحران کمآبی در آینده است.
اما برخی از این راهکارها به دلایل متعدد یا اجرایی نشده یا روند اجرای کند آنها تاثیر چندانی در بهبود وضعیت آب شرب این شهرستان نداشته و ادامه بی توجهی در آینده نزدیک فاجعه آب شرب این منطقه را رقم خواهد زد.
کمبود مخازن تامین آب شرب خوی، کاهش حجم آب چاه های خوی و رسوبگذاری چاه ها، ضرورت حفر چاه های جدید و خطر خالی شدن سفره های آب های زیرزمینی امروز از معضلاتی است که این شهرستان را با معضل کمبود آب مواجه کرده است.
طولانی شدن اجرای طرح انتقال آب از سد آغ چای نشان از سومدیریت دارد
در سفر هیئت دولت نهم به شهرستان خوی، طرح انتقال آب از سد آغ چای تصویب شد ولی متاسفانه تاکنون هیچگونه عملیات اجرایی در این زمینه انجام نشده است و درحالی که وضعیت بحرانی و نیاز به آب در داخل شهر وجود دارد، کمی آنطرف تر تمامی آبهای مازاد این سد به هدر میرود و همچنین به دلیل عدم اجرای طرح پایاب این سد تمامی ذخیره سازیها اتلاف شده و به سمت سد ارس و دریاهای دیگر جاری میشود.
در سفر هیئت دولت نهم به شهرستان خوی، طرح انتقال آب از سد آغ چای تصویب شد ولی متاسفانه تاکنون هیچگونه عملیات اجرایی در این زمینه انجام نشده استاین مشکلات ناشی از سوء مدیریت و بی تدبیری در سالهای گذشته است که تا این مدت برای مقابله با این بحران جز بخشنامهها اقدامات جدی انجام نشده و حتی اسنادی نشان از این دارد که مسئولان استانی سنگاندازیهایی در این مورد داشتند و نماینده سابق مردم خوی و چایپاره بارها به آن اظهار تاکید کردند که بخشی از اسناد در ذیل آمده است.
ولی نکته مهم دیگر این مسئله است که خسارتهای خشکسالی، حفر چاههای غیر مجاز و کاهش ذخیره آب سفرههای زیرزمینی به همین جا ختم نمیشود و پدیده دیگری به نام فروچالهها نیز به دنبال تشدید خشکسالی وجود دارند.
فروچالهها حفرههایی هستند که در سطح زمینهای آهکی و یا سنگهای انحلالپذیر بوجود میآیند و بهعنوان یک پدیده طبیعی، به آهستگی و به تدریج گسترش مییابند و خطر آنها همانند سیل و زلزله، ناگهانی و فاجعه بار نیست اما اغلب خسارتهایی که در اثر وقوع فروچالهها ایجاد می شود ترمیم ناپذیر و پرهزینه است.
اما چرا مسئولان شهرستانی و استانی با عزمی راسخ به دنبال یافتن راه حل قطعی و مناسب نیستند و چرا با توجه به اهمیت این موضوع، توجه کمی به فرهنگسازی مردم با استفاده از تبلیغات و بیلبورد برای استفاده صحیح از آب آشامیدنی در سطح شهر دیده میشود؟ سوالاتی که در این برهه باید پاسخ های درخوری به آنها داد.
۹۰ درصد آب خوی در بخش کشاورزی مصرف میشود
فرماندار خوی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص وضعیت آب در این شهرستان با بیان اینکه متاسفانه در حال حاضر وضعیت فعلی موجود به هیچ عنوان رضایتبخش نیست گفت: آبهای این شهرستان جز آبهای سطحی هستند ولی با این وجود ۱۳۵ تا ۱۴۰ حلقه چاه وجود دارد که برای شهرستانی چون خوی که زمینی آبرفتی و جلگهای دارد، بسیار زیاد است.
انتقال آب از سد آغ چای به خوی باید به سرعت انجام شود و اگر این مشکلات در زمان خودشان حل میشد اکنون دچار بحران کمبود آب شرب نمیشدیم و سفرههای زیرزمینی خالی نمیشدندحسین سیوانی اصل با تاکید بر اینکه انتقال آب از سد آغ چای به خوی باید به سرعت انجام شود افزود: اگر این مشکلات در زمان خودشان حل میشدند و در آن موقع جلوی حفر چنین چاههایی گرفته میشد اکنون دچار بحران کمبود آب شرب نمیشدیم و سفرههای زیرزمینی خالی نمیشدند.
وی با اشاره به نشست زمین در منطقه چرس اظهارداشت: برای حل این مشکل باید در جهت گسترش آبیاری قطرهای و بارانی حساسیت به خرج داد و روشهای نوین کشاورزی را با آموزش کشاورزان جایگزین روشهای سنتی کرد.
سیوانی اصل خاطر نشان کرد: کیفیت آب آشامیدنی نیز در کنار همه این مسائل از اهمیت فوقالعاده ویژهای برخوردار است و مصرف آب کشاورزی هم باید اصلاح شود چرا که بیشترین روش کشاورزی شهرستان خوی به صورت سنتی بوده و ۹۰ درصد آب در این بخش مصرف میشود و از این ۹۰ درصد، ۶۰ درصد هدر میرود.
شبکههای فرسوده مشکل اصلی آب شرب روستایی شهرستان خوی هستند
رئیس شورای شهرستان خوی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: برای اینکه مشکلات فقط طرح و به مسئولان انعکاس یافته و بدون نتیجه تمام نشود، شورای شهرستان کارشناسانی در حوزههای مختلف به عنوان مشاور خود انتخاب کرده که برای حل مشکلات نظرات کارشناسانه ارایه و آن نظرات به مسوولان برای کمک در رفع مشکلات ارسال خواهد شد.
سجاد چهرهآرا افزود: شبکههای فرسوده مشکل اصلی آب شرب روستایی شهرستان خوی هستند و لولههای فرسوده و ترکیدگیهای پی در پی موجب آلودگی آب در بخش ایواوغلی بهخصوص در روستاهایی مثل پیرکندی باعث کمآبی و همچنین آلوده شدن آب شرب میشود.
وی گفت: باید اصلاح الگوی کشت و استفاده از روش های نوین آبیاری در اولویت باشد و تعداد چاههای غیرمجاز مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.
رئیس شورای شهرستان خوی خاطر نشان کرد: همانگونه که شاهد هستیم موضوع آب مشکلی جدی در سطح ملی و یا بینالمللی بوده و موضوع کمبود آب شرب نیز در همه بخشهای استان وشهرستان یکی از مهمترین چالشهای پیشروی است و با توجه به رشد منطقه نیازمند سرمایهگذاری بیشتر در تعویض شبکه آبرسان هستیم.