دریاچه ارومیه تا ده سال پیش بزرگترین ذخیره گاه زیستی آب شور دریاچه ای کشور به حساب می آمد. در واقع دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه شور کشور با مساحت 5700 کیلومتر با قابلیت کشتی رانی بوده است که هر ساله تعداد بیشماری از پرندگان مهاجر آن را برای زمستان گذرانی انتخاب می کردند.
به واسطه حضور دریاچه در منطقه، کشاورزی رونق بسیاری داشت و آب و هوای منطقه مطبوع و دلچسب بود. به علت غلظت بالای نمک، دریاچه ارومیه تنها میزبان گونه جانوری با ارزش آرتمیا بود. گونه ای مهم که ارزش زیستی و اقتصادی بالایی را با خود برای منطقه به همراه می آورد.
اما امروزه نزدیک به شش سال است که دریاچه بخش عمده آب خود را از دست داده و تنها هفت درصد از آن را پهنه آبی در بر گرفته و در حال تبدیل شدن به شوره زاری عظیم است. هرچند بارش های اخیر جانی دوباره به این دریاچه بخشیده و طبق اخبار منتشر شده حدود 60 سانتیمتر به ارتفاع آب این دریاچه اضافه شده است اما اجرای سیاست های نادرست در حوزه های مختلف کشاورزی، سدسازی و آبخیزداری و ساختن پل روگذر دریاچه، در کنار تغییرات آب و هوایی را از مهم ترین علل رو به خشکی نهادن این زیستگاه بر می شمرند. در چند سال پیش حفظ منابع محیط زیست از جمله اهداف اصلی این دولت بر شمرده شده است. در همین راستا در نخستین سال ریاست جمهوری دولت یازدهم، ستادی برای احیای دریاچه ارومیه تشکیل شد تا با ریشه یابی علل خشک شدن این دریاچه و ارائه راه حل های عملی جهت احیای آن، جانی دوباره به این دریاچه زیبا بخشیده شود.
تشکیل این ستاد با سفر مسولان کشور و رئیس سازمان محیط زیست به ارومیه و حضور در کنار دریاچه ارومیه همراه شد. ابتدا به نظر نمی رسید که تشکیل ستادی این چنین بتواند کمک عملی به احیای دریاچه ارومیه داشته باشد، اما کم کم با جدی شدن حضور نهادهای علمی کشور در کنار مدیریت کشوری و استانی، فعالیت های ستاد احیا رنگ تازه ای به خود گرفت و این ستاد بعد از یک سال مطالعه 19 برنامه اصلی برای احیای دریاچه تصویب کرد که از مهم ترین این برنامه ها تلاش برای تثبیت سطح وقت آب دریاچه بود.
این تلاش ها در سال دوم به علت شرایط آب و هوایی و دیگر پارامترها چندان موفق نبود و سطح آب دریاچه باز هم پایین تر رفت. بررسی های اخیر در ماه بهمن نشان می دهد اگرچه با افزایش بارش ها و اجرای سیاست های انتقال آب بیشتر از حوزه آبریز دریاچه سطح آب دریاچه ارومیه اندکی بالا آمده، اما مقایسه ها نشان می دهد این سطح در مقایسه با سطح تراز آب در سال گذشته ارتفاعی حدود ده سانتی متر کمتر است.
با وجود تلاش های ستاد احیای دریاچه ارومیه در امور مختلف مانند توقف سدسازی، رهاسازی آب سدها به طور دوره ای، جلوگیری از استخراج آب از چاه های غیر مجاز منطقه و تغییر الگوی کشت و آموزش آبیاری بهینه، هنوز راه زیادی تا احیای دریاچه ارومیه باقی مانده است. چرا که به نظر می رسد اختلاف بین مسئولین استانی و ستاد احیای دریاچه روند احیای را با کندی مواجه کرده است. چرا که تعدادی از مسئولین احیای دریاچه را کاری بیهوده و نشدنی می پندارند.
با این شرایط چنین به نظر می رسد که ستاد احیا برای نیل به هدف خود به بودجه و اختیارات بیشتر، همکاری بیشتر بین وزارت خانه های جهاد کشاورزی و نیرو و سازمان محیط زیست در کنار سایر نهاد های اجرایی از جمله استانداری های استان های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان نیاز دارد. چرا که با وجود تلاش این ستاد اگر هر کدام از این نهاد ها به وظایت تعیین شده از جانب ستاد عمل نکنند، روند احیا با چالش بیشتری مواجه می شود و از آنچه که امروز با آن روبرو هستیم کند تر خواهد بود.
