وظایف سنگین در برج مراقبت پرواز تبریز+تصاویر

وارد که می‌‌‌شوی، به خوبی می‌‌‌‌توانی جدیت و حساسیت نهفته در محیط را احساس کنی ... از مدیر مجموعه گرفته تا نیروی حراستی که در آستانه‌‌ی برج ایستاده است، گویی فکر و خیالی به جز آسمان و پرواز ندارند...

دستگاه‌‌ها و سیستم‌‌های ناآشنا، پنجره‌‌هایی دور تا دور برج را احاطه کرده‌‌اند و انسان‌‌هایی که تمام هم و غمشان سلامت آنانی است که جان‌‌های خود را به بال‌‌های هواپیما گره زده و در آسمان‌‌ها رها می‌‌شوند.

اینجا برج مراقبت فرودگاه شهید مدنی تبریز است؛ غالب پرسنل این مجموعه را کنترلر می‌‌نامند، یعنی کنترل کننده‌‌ی پرواز. آنها پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی و گذراندن دوره‌‌های آموزشی و عملی طاقت فرسا گزینش شده‌‌اند.

مراقبت پرواز یعنی کنترل ترافیک هوایی

علی حسن نژاد در گفت‌‌وگو با خبرنگار گروه اجتماعی آناج با تجربه‌‌ی 22 ساله‌‌ی خود، برج مراقبت و وظایف و مسئولیت‌‌هایش را چنین توصیف می‌‌کند: مراقبت پرواز یعنی کنترل ترافیک هوایی؛ همان کاری که پلیس راه روی زمین برای اتومبیل‌ها انجام می‌هد، ما در آسمان برای هواپیماها انجام می‌دهیم هرچند که روی زمین مسیرها مشخص است و شاید قابل مقایسه با آسمان نباشد.

وی اضافه می‌‌کند: وظیفه ما کنترل هواپیماست؛ یعنی اینکه هر هواپیمایی قبل از مسافرگیری و حرکت و قبل از تعیین مسیر پرواز، درخواست مجوز می‌‌کند و مجوز مربوطه از واحد مجوزها در تهران صادر شده، سپس اطلاعات هواپیما در سامانه ثبت می‌شود؛ اطلاعاتی مانند اینکه نوع هواپیما چیست، در کدام مسیر پرواز خواهد کرد مقصد و مبدأ کجاست، در چه روز و چه ساعتی باید پرواز کند؛ این اطلاعات در اختیار فرودگاه‌های مبدا و مقصد قرار می‌گیرد.  

رئیس اداره مراقبت فرودگاه بین‌المللی تبریز خاطرنشان می‌‌‌‌‌‌سازد: مراقبت پرواز از سه قسمت تشکیل شده است؛ یک قسمت محدوده فرودگاه  را کنترل می‌کند و کنترل محدوده‌ای حدود ده تا پانزده کیلومتری فرودگاه تبریز به عهده برج مراقبت می‌باشد؛ این واحد، واحدی است که باید در خود برج قرار گرفته باشد، به هواپیما تسلط داشته باشد و بتواند باندها، تکسی وی‌ها و پارکینگ‌ها را ببیند.

وی ادامه می‌‌دهد: واحد دیگر به نام تقرب است که وقتی هواپیما قصد پرواز می‌‌کند، وظیفه دارد آن را تا مقصد هدایت کند و به محدوده‌‌ی برج مراقبت شهر مقصد تحویل بدهد. یعنی وقتی هواپیمای تبریز تهران از فرودگاه بلند شد، واحد تقرب هواپیما را در مسیر خود قرار داده و به برج مراقبت تهران تحویل می‌دهد.

هیچ هواپیمایی بدون هماهنگی برج مراقبت حق ورود به محدوده تبریز را ندارد

سرپرست معاونت عملیات هوانوردی فرودگاه شهید مدنی تبریز با اشاره بر اینکه هیچ هواپیمایی بدون هماهنگی ما حق ورود به محدوده تبریز را ندارد، می‌‌گوید: وظیفه تقرب این است که هواپیما را در مسیر خود قرار داده و از نقطه ورودی و خروجی که برای هر فرودگاه تعریف شده و محدوده کنترل واحد تقرب به حساب می‌‌آید، عبور دهد؛ این محدوده برای تبریز 45 مایل است (تقریبا هشتاد کیلومتر و تا ارتفاع 24 هزار . پانصد کیلومتر) و هر هواپیمایی که در این محدوده زیر هشت کیلومتر از بالای تبریز رد شده و داخل هشتاد کیلومتری تبریز قرار می‌‌گیرد، باید با ما تماس بگیرد و هماهنگ شود تا او را در مسیر خود قرارش دهیم.

وی در توضیح وظایف اصلی مراقبت پرواز، می‌‌افزاید: جلوگیری از برخورد هواپیماها باهم در فضای کنترل شده، جلوگیری از برخورد هواپیما با موانع و تعیین ارتفاع پروازها با توجه به موانعی چون کوه‌‌ها، تسریع و ایجاد نظم در جریان پروازها، ارائه اطلاعات مهم و لازم در جهت ایمنی پروازها است(برای مثال اگر با موقعیت هایی چون عملیات چترریزی یا تیراندازی و سایر موانعی که ایمنی هواپیما را به خطر خواهد انداخت، مواجه شویم ما موظفیم تا حد امکان پرواز را از مسیر خطر دور کنیم) و کمک به هواپیماهایی که در وضعیت اضطراری قرار دارند از وظایف اصلی مراقبت پرواز است.

کرامتی وسیع تر از آسمان‌‌ها ...

آسمان پهنای وسیعی دارد و در چشم بشر لایتناهی جلوه می‌‌کند؛ برخلاف خیلی از ماها که تصور می‌‌کنیم انسان مجاز است در هر نقطه از آسمان که می خواهد، ورود کند، یک کنترلر پرواز خوب می‌‌داند که هرگز آسمان وسعتی به اندازه کرامت و ارزش جان انسان نخواهد داشت؛ مراقبان پرواز تخصصشان را با عواطف خود در می آمیزند ...

کنترلر پرواز است که باید مسیر و ارتفاع هواپیما را مشخص کند/ یک غفلت برابر با عمری پشیمانی است

حسن نژاد تاکید می‌‌کند: شاید خیلی‌‌ها تصور می‌‌کنند آسمان لایتناهی است و هواپیما هم آزاد است در هر سمت و هر اتفاعی که خواست پرواز کند اما این اصلا ممکن نیست و کنترلر پرواز است که باید مسیر و ارتفاع هواپیما را مشخص کند و بر خلبان است که از گفته‌‌های او اطاعت نماید وگرنه در کار ما یک غفلت کوتاه برابر با عمری پشیمانی خواهد بود.

اگر قانون هم ما را ببخشد ما نمی‌توانیم خودمان را ببخشیم

وی بیان می‌‌کند: هواپیما دست کم 300 انسان را در خود جای داده است که تعداد آنها در هواپیماهای بوینگ به 500 و در هواپیماهای ایرباس به بیش از 800 نفر می رسد؛ اگر خدای ناکرده در اثر غفلت ساده من، حادثه‌ای رخ بدهد، این همه انسان جان خود را از دست می دهند و اگر قانون هم مرا ببخشد من نمی‌توانم خودم را ببخشم.

علی ترابی نیز در گفت‌‌وگو با خبرنگار آناج با بیان اینکه 17 سال در این عرصه تجربه دارد، می‌‌گوید: در حال حاضر معاون عملیاتی تیم چهار می‌باشم که یکی از تیم‌های پنجگانه مراقبت پرواز است.

وی می افزاید: همانطور که مطلع هستید کارهای برج مراقبت ایجاد جدایی استاندارد بین پروازهای ورودی و خروجی و تسهیل در امر ترافیک هوایی است؛ یعنی اینکه در کمترین بازه زمانی بیشتر ترافیک‌ها را بدون به خطر انداختن پروازها هدایت و از همدیگر رد کند یا آنها را به سلامت روی زمین فرود بیاورد.

اولین اشتباه ما آخرین اشتباه است

این کنترلرپرواز در توصیف حساسیت‌‌های شغلی خود، توضیح می‌‌دهد: ما فرصتی برای اشتباه نداریم چون اولین اشتباه ما می‌تواند آخرین اشتباهمان باشد چرا که اگر اشتباهی منجر به برخورد دو هواپیما باهم در آسمان یا در پارکینگ فرودگاه شود غیر قابل جبران خواهد بود.

مسافرانی که در هواپیما حضور دارند امید و اطمینان خود را در چشمان و دستان خلبان متمرکز می کنند اما خلبان خود با اطمینان از مراقبان پروازی که روی مین قرار دارند، به پرواز در می آید و اینگونه تمام دغدغه هایشان را بر دوش کنترلر انباشت می‌‌کنند و او مدام نگران و در اضطراب است از پروازهایی که ممکن است رو در روی هم قرار بگیرند و یا قهر ابرهای آسمان و تغییرات هوایی که خطری برای پروازها به شمار می آیند...

وی اظهار می کند: سطح استرس کار ما بسیار بالاست، و اگر کسی با عشق و علاقه وارد این کار نشود شاید نتواند به موفقیت های چندانی دست یابد.

حقوق و مزایایی که در قبال وظیفه خطیر دریافت می کنیم، قابل توجه نیست

معاون عملیاتی تیم چهار برج مراقبت فرودگاه شهید مدنی تبریز با اشاره بر وضعیت درآمد و حقوق های پرداختی به فعالان این حوزه خاطرنشان می کند: در حال حاضر به خاطر تورم حاکم بر  جامعه حقوق هیچ کس کفاف هزینه‌هایش را نمی‌‎دهد و اکثرا ناراضی می‌باشند مخصوصا در رشته ما که درصد استرس بالاست و نوع کار بسیار سنگین است و حقوق و مزایایی که در قبالش دریافت می‌کنیم قابل توجه نیست هرچند که ما همیشه با عشق و علاقه پیش می رویم.

وی تاکید می کند: حجم کار و حجم استرسی که طی آن به ما تحمیل می شود، خیلی بالاست و خواه نا خواه در شئونات اجتماعی و رفتار ما هم تاثیر می‌گذارد به گونه ای که گاه اضطراب کاری مان را به محیط خانواده هم منتقل می‌کنیم.

ابزارهای تخصصی کیفیت کار ما را تعیین می کنند

ترابی با اشاره به محدودیت‌ها و کمبودهای موجود در برج مراقبت تبریز، عنوان می‌کند: ما برای کنترل پروازها به ابزارهای کاری خاصی مثل فرکانس های پروازی نیاز داریم که اگر آنها در حد قابل قبولی برای ما فراهم نباشد قطعا کیفیت کار را تحت تاثیر قرار می دهد.

وی ادامه می دهد: بنابراین این ابزار کار باید به صورت کامل و صحیح در اختیار ما باشد تا بتوانیم سرویس مراقبت پروازی را به نحو احسن ارائه کنیم.

هادی سلطانی نیز در توصیف هیجانات کاری برج مراقبت تصریح می‌‌کند: در طول هشت سال سابقه کاری که در کنترل پرواز فرودگاه دارم همه لحظاتی که هواپیما برخواسته یا فرود آمده است برای ما هیجان انگیز بوده چرا که امید خلبانان بعد از خدا به کنترلر پرواز است تا بتواند مسافران را به سلامت به مقصد برساند.

وی اضافه می کند: البته حساسیت کار ما از خلبانان هم بالاتر است زیرا حواس خلبان فقط به پرواز خودش است ولی ما وظیفه داریم تمام پروازهایی را که در محدوده‌‌ی کنترلی ما پرواز می‌کنند، کنترل کنیم تا آنها هم مطمئن شوند که فاصله لازم را از دیگر پروازها دارند و با هم برخورد نخواهند کرد.

رادار از مهمترین کمبودهای برج مراقبت فرودگاه شهید مدنی است

این کنترلر پرواز نبود رادار در فرودگاه تبریز را یکی از محدودیت های مهم برج مراقبت می داند و چنین بیان می‌‌کند: ما به رادار نیاز داریم؛ اگر هواپیما را از طریق رادار کنترل کنیم، می‌توانیم توسط آن، پرواز را از یک مسیر خارج کرده و به مسیر دیگری هدایت کنیم؛  ولی به خاطر تحریم‌هایی که به ما تحمیل شده است، این امکان برای ما تامین نمی شود.

وی اضافه می کند: تجهیزاتی که نیاز داریم باید به روز باشد که متاسفانه اینطور نیست با این حال امکانات موجود هم زیاد بد نیست.

یک کنترلر نباید دغدغه‌‌ی اقساط عقب افتاده و چک های برگشتی را داشته باشد

سلطانی در گفت‌‌وگو با خبرنگار آناج از دغدغه های مالی پرسنل برج مراقبت می گوید: این درست است که تمام قشرها با مشکل مالی مواجه هستند ولی در کار ما تمرکز شرط اول است؛ اگر ما در حین کار حواسمان به اقساط عقب افتاده یا چک های برگشتی باشد ممکن است خدای ناکرده فاجعه به بار بیاید.

کنترلر پرواز فرودگاه شهید مدنی تبریز ادامه می دهد: بنابراین صنف کاری ما و خلبانانی که در شرایط خاص کار می‌کنند و با جان مردم سر و کار دارند، هر چقدر دغدغه مالی‌ کمتر باشد با خیال راحت‌تری می‌توانند با تمرکز بیشتری اعمال نقش بکنند و کنترل بیشتری بر پروازها داشته باشند اما اگر اگر مشغله های این چنین درگیرمان کند بالطبع ممکن است پروازی را فراموش کنیم یا جمله ای را که باید بگوییم، نگوییم یا به روی باند فرودگاه تمرکز نداشته باشیم و حادثه بزرگی را تجربه کنیم.

برج مراقبت را با دکل نگهبانی اشتباه نگیرید

وی با گلایه از عدم اهتمام در راستای معرفی این شغل به مردم و آشنا کردن آنها با برج مراقبت و کنترلرهای پرواز، خاطرنشان می سازد: متاسفانه اکثر مردم آشنایی لازم با برج مراقبت ندارند و حتی برخی تصورشان از برج مراقبت شبیه دکل نگهبانی است!

کنترلر پرواز برج مراقبت تبریز می افزاید: اگر مردم بدانند علاوه بر خلبان، تعدادی دیگر از متخصصان به نام کنترلر پروازها و هواپیماها را کنترل و هدایت می‌کنند، با اطمینان بیشتر و خیال آسوده تری سفر می کنند.

برج مراقبت قلب تپنده فرودگاه به حساب می آید و در اغلب فرودگاه های دنیا به شکل چند ضلعی طراحی می شود و هدف از در نظر گرفتن چنین ساختاری، تامین دید ۳۶۰ درجه برای کنترلرهاست. کنترلرها باید همه اوضاع را در باند فرودگاه تحت کنترل قرار دهند. در واحد برج، فضا و زمان برای صدور دستورالعملی خاص به یک هواپیما بسیار محدود است.

ای کاش پزشکانی که قیچی در شکم بیمار جا می گذارند و پای راست را به جای پای چپ جراحی می کنند، مدیرانی که به جای خدمت، آمار همایش تحویل مردم می دهند یا حسابرسانی که هوس های شخصی را از بیت المال فاکتور می کنند، مانند مراقبان و کنترلرهای پرواز قدری از احساس مسئولیت و وجدان کاری برخوردار می بودند؛ آنان که ناشناسند اما انسان‌ها را خوب می شناسند...