نشست فراکسیون توسعه پایدار و منابع مالی مجلس با حضور مجمع نمایندگان و معاونان استانداری های استان های شمالی، معاون عمرانی وزارت کشور و رئیس سازمان محیط زیست ، کارشناس مرکز پژوش ها، مسئولانی از سازمان برنامه و بودجه و وزارت خانه های نیرو و کشاورزی به منظور بررسی مدیریت چالش های پسماند و راهکارهای آن با تاکید بر ایجاد نیروگاه های زباله سوز برگزار شد.
حیات در مناطق دفن زباله شمال کشور کاملا از بین رفته است
سید شمس‌الدین حسینی در ابتدای این نشست گفت: دو نوع فراکسیون در مجلس شورای اسلامی موضوع مربوط به پسماندها را پیگیری می‌کنند؛ فراکسیون محیط زیست و فراکسیون توسعه پایدار و منابع مالی. اما فراکسیون توسعه پایدار با توجه به ماهیت خودش مباحث را از ابعاد اقتصادی و فنی بررسی خواهد کرد و در جلسات خود بیشتر به حل مسائل از این به بعد اهتمام خواهد داشت.
رییس فراکسیون توسعه پایدار و تامین مالی مجلس افزود: مسئله پسماند موضوعی مشترک در همه استانهای کشور است اما استانهای شمالی بیشتر با این موضوع درگیر هستند به نحوی که اگر به مناطق دفن زباله مراجعه کنید حیات تقریباً از بین رفته، درخت ها سوخته و شیرابه این زباله ها تا کیلومترها پایین‌تر روان است. با وجود اینکه مدیریت پسماند یکی از معضلات بسیار مهم در شهرهای شمالی است اما کمتر به صورت بنیادی به آن پرداخت شده است.
رفع معضلات پسماند نیازمند همکاری همه دستگاه‌های متولی است
نماینده مردم رامسر و تنکابن در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: در قوانین مربوط به مدیریت پسماندها دستگاه های مختلفی درگیر هستند هرچند سازمان محیط زیست و وزارت کشور نقش پررنگ‌تری در این حوزه ایفا می کنند اما بی تردید بدون هماهنگی و همکاری جمیع دستگاه‌ها مشکلات موجود رفع نخواهد شد.
عیسی کلانتری در این نشست با تشکر از رئیس فراکسیون توسعه پایدار برای اختصاص اولین نشست این فراکسیون به مسئله پسماندهای شمالی، گفت: بر هم زدن نظم محیط زیست از بعد طبیعی و دستکاری های انسانی یکی از مشکلات اصلی شمال کشور و امروز در راس آن مسئله پسماند است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور افزود: با شروع فعالیتم در سازمان محیط زیست رئیس جمهور تاکید داشت که یکی از مسائل عمده پسماند استانهای شمالی است به همین دلیل هم در بودجه سال 97 (1.3 میلیارد دلار) برای مدیریت پسماند کشور از محل صندوق توسعه ملی پیش‌بینی شد که یک میلیارد دلار آن مختص استانهای شمالی بود و امیدوار بودیم مجلس پیشنهاد دولت را تصویب کند اما متاسفانه به هر دلیلی آن را رد کرد.
وی ادامه داد: 200 میلیون دلار از این اعتبار به استان خوزستان برای کنترل گرد و غبار و 1.1 میلیارد دلار آن هم به بخش دیگری اختصاص یافت؛ مدیریت پسماند در عین حال که نیاز به فرهنگ‌سازی و آموزش دارد نیاز به سرمایه‌گذاری مناسب دارد.
کلانتری یادآور شد: مجلس طرح یک فوریتی اختصاص یک درصد از درآمد عوارض آلایندگی به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها را تصویب و سهم صندوق محیط زیست را حذف کرده در حالی که بر اساس قانون تمام این پول متعلق به محیط زیست است و همچنین باید تمام یک درصد عوارض آلایندگی صنایع که به حساب شهرداری‌ها و دهیاری‌ها واریز می‌شود باید صرف بهبود وضعیت محیط زیست شود؛ باید بررسی شود که این پول کجا برای بهبود وضعیت محیط زیست صرف شده است.
مهدی سعادتی نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی، در ادامه افزود: مجمع نمایندگان استانهای شمالی اگر طی 4 سال بتوانند مشکل پسماند را حل کنند افتخاری بسیار بزرگ است؛ تمامی آب‌های زیرزمینی، رودخانه‌ها، صیفی جات و شالیزارها به علت نفوذ شیرابه در حال از بین رفتن هستند و باید ورودی جدی به این موضوع داشته باشیم.
سعادتی یادآور شد: پسماند طلای کثیف است و شبکه های مافیایی و عناصری در این حوزه فعالیت می کنند که باید از فعالیت آنها جلوگیری شود و همچنین نیاز است ستادی عملیاتی، اجرایی و جهادی تشکیل شود و مسئولان باانگیزه در این رابطه ورود کنند.
نماینده مردم بابل در مجلس یازدهم افزود: این جلسات باید منتج به نتیجه باشند و باید از تجارب کشورهای موفق استفاده کرد البته به بحث سخت افزاری و نرم افزاری و همچنین فرهنگ‌سازی و تفکیک زباله هم باید مورد قرار گیرد.
وی با تاکید بر اینکه اگر به سرعت برای مدیریت پسماندهای شمالی چاره جویی نکنیم محیط زیست شمال از بین خواهد رفت، گفت: همچنین آب‌های زیرزمینی و جنگل از بین خواهد رفت، باید در این رابطه فکری جدی کرد و حتی پیش از فصل بودجه به فکر کنترل آن باشیم تا از این محل سرمایه در اختیار بخش خصوصی و شهرداری‌ها برای مدیریت پسماند قرار گیرد.
ضرورت تشکیل کارگروه‌های مختلف برای بررسی ابعاد مدیریت پسماند
سمیه رفیعی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در این رابطه افزود: اینکه فراکسیون توسعه پایدار و منابع مالی به موضوع پسماند ورود کرده جای خوشحالی است اما افسوس از این که چرا زودتر انجام نشده است و امروز مطالبه، دغدغه مردم و بحران‌ها و چالش‌های موجود باعث شده که ما در مجلس به این موضع ورود کنیم. پسماند و فاضلاب مسئله های مهمی هستند که کشور با آنها درگیر است و این موضوع به ویژه در استانهای شمالی باید به صورت ویژه مورد توجه قرار بگیرد چرا شرایط بسیار بحرانی است.
رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس یازدهم با بیان اینکه زباله و پسماند چیزی نیست که راه حل نداشته باشد، عنوان کرد: در شرایطی قرار داریم که مباحث دیگر بر موضوع مدیریت پسماند اولویت داشته لذا ما کمتر به آن ورود کردیم. معتقدم باید تفکیک کار عملیاتی برای این کار طراحی کنیم چرا که مباحث پراکنده است و باید در کارگروه های مختلفی به آن رسیدگی شود و نتیجه آن در بودجه 1400 و در برنامه هفتم توسعه مد نظر قرار بگیرد.
وی ادامه داد: کارگروه‌های باید از ابعاد تکنیکالی، آموزشی و فرهنگ سازی شکل گرفته و موضوعات را پیگیری کنند. در سیستم پسماند سه مرحله وجود دارد، تولید زباله که باید برای آن کار و تلاش کنیم و بودجه کنار بگذاریم چرا که امروز در دنیا کمپین‌ها "پسماند صفر" را دنبال می‌کنند در حالی که ما در ایران به نسبت جمعیت زباله زیادی تولید می‌کنیم. قانون هم تکلیف کرده برخی از دستگاه‌های مربوطه را که به این موضوع ورود کنند.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم تاکید کرد: گفتنی است که در یکی از روستاهای شهرهای شمالی با همت مردم به جایی رسیده که به هیچ عنوان تولید زباله ندارند. مرحله تفیکیک و پردازش نیز از مراحل دیگری در این سیستم هستند که باید به نوبه خود مورد بررسی قرار بگیرد. اما ما برای مدیریت پسماندها یا باید به امحا برسیم و یا به فناوری که بیشتر تمرکز ما در حوزه فناوری خواهد بود. زباله سوزها به شکلی که در کشور ما انجام می‌شود تکنولوژی لازمی است اما خروجی مناسبی ندارد. دنیا به این موضوع توجه خاص نداشته و این مسیر یکی از راه‌های بهره‌برداری و بازیافت زباله است که تنها برای بخشی از پسماندها پاسخگو است. اگر قرار است به جامعیت در مدیریت برسیم نباید نگاه بخشی داشته باشیم.
روزانه ۵۸ هزار تن پسماند تولید می‌شود
جمالی‌نژاد معاون وزیر کشور با بیان اینکه مشکلات مدیریت پسماند به خصوص در شهرهای شمالی کشور از معضلات عمیق به شمار می رود، گفت: مشکلات مربوط به پسماند ریشه ۶۰ ساله دارد و این معضلات مربوط به بعد از انقلاب نیست این معضل در سراسر استان‌ها و جود دارد اما وضعیت در استانهای ساحلی بحرانی‌تر است. ما به صورت روزانه ۵۸ هزار تن پسماند تولید می‌شود که 65 درصدآن تر و 35 درصد آن خشک هستند.75 درصد آن بدون هیپ پردازشی دفن می‌شود.
30 درصد هزینه شهرداری‌ها به موضوع مدیریت پسماند اختصاص یافته است
معاون وزیر کشور با بیان اینکه 30 درصد هزینه شهرداری‌ها به موضوع مدیریت پسماند اختصاص یافته و در این مسیر هزینه می‌شود؛ اظهار کرد: در شرایط اقتصادی فعلی کشور بخش کثیری از بودجه شهرداری ها باید به موضوع مدیریت پسماند اختصاص پیدا کند. کشور را به ۲۸۳ منطقه تقسیم بندی کردیم که بهتر برای آنها تصمیم گیری شود؛ ما در اصفهان از سال های گذشته و مباحث مربوط به مدیریت پسماند را اجرا کردیم و امروز با مشکلات کمتری در این حوزه مواجه هستیم. استانهای شمالی به دلیل ازدحام جمعیت و میزان بالای گردشگر سطح بالای آب زیرزمینی و رطوبت بالا با مشکلات بیشتری در این حوزه مواجه هستند ما برای هر منطقه بر اساس شرایط خودش برنامه ریزی کردیم چرا که برنامه‌ریزی و الگویی واحد برای تمامی مناطق کشور پاسخگوی نیازهای موجود نیست.
جمالی‌نژاد تصریح کرد: خوشبختانه علیرغم شرایط نامناسب اقتصادی پولهای بسیار خوبی به حوزه پسماندها تخصیص پیدا کرده است بر همین اساس در سال 98 ، 265 و در سال ۹۹ و 288 میلیارد تومان برای مدیریت پسماند در استان های شمالی در نظر گرفته شده است. هرچند که مباحث مربوط به زباله سوزها پروژه های گرانی هستند و به راحتی قابل انجام نیست.
تنها راه مدیریت پسماند تولید برق نیست
جعفر محمد نژاد سیگارودی در این رابطه افزود: اگر چه مدیریت پسماند در کل کشور معضلات عدیده‌ای دارد اما مناطق شمالی صد چندان است. با توجه به مسئولیت وزارت نیرو انتظار می رود که انرژی حال از سوزاندن پسماندها را خریداری کند. اما باید بدانیم که تنها یک راه مدیریت پسماند تولید برق نیست اما به اشتباه برخی تنها راه مدیریت پسماندها را ایجاد زباله سوزی‌ها و تولید انرژی می دانند اما این موضوع در هیچ یک از راهکارهای اصولی دنیا مطرح نیست. در اکثر کشورهای اروپایی از زباله های شهری برای تولید انرژی استفاده نمی‌کنند چرا که بدترین راه مدیریت پسماندها، سوزاندان است.
مدیر کل روابط عمومی و امور بین الملل سازمان انرژی های تجدید پذیر و بهره وری برق با بیان اینکه استفاده از زباله سوزی برای امحای پسماندها آخرین راه مدیریت در این حوزه است. از زباله سوزها در جایی باید استفاده شود که هیچ راهکاری برای مدیریت و بازیافت نداریم به ویژه برای زباله های خطرناک و بیمارستانی استفاده می‌شود. امروزه راهکارهای فرهنگ سازی برای جداسازی زباله از مبدا باید در نظر گرفته شود. بین وزارخانه ها و دستگاه‌های اجرایی تنها وزارت نیرو وظیفه مشخصی دارد و خرید برق از زباله های تجدید پذیر از مسئولیت‌های وزارت نیرو است. تعرفه اعلام برای زباله سوزهای تومان 555 بوده که اگر این فرآیند در شمال کشور انجام شود تعرفه آن را دوبرابر است. از این رو اگر منابع لازم برای وزارت نیرو در این حوزه محقق شود هیچ محدودیتی برای خرید برق نداریم.
ستادهای عملیاتی و اجرایی برای مدیریت پسماند تشکیل شود
عبدالغفار شجاع نیز با بیان اینکه مشکلات مشابه پسماند در شمال کشور در دریاچه ارومیه و سایر نقاط کشورداریم افزود: پروژه های متعددی در شمال کشور اجرا شده است اما به دلیل رطوبت بالا باید پروژه های خاص خودش پیدا شود چرا که در این مناطق فضایی مانند فلات ایران ندارد. محدودیت زمین برای جمع واری زباله در یک الی دو نقطه بسیار زیاد است. پیش نهادها باید از سوی سازمان محیط زست برای بودجه سال آینده به سازمان برنامه ارسال شود تا پس بررسی برای آن تصمیم گیری کنیم.
مشاور رییس سازمان برنامه و بودجه کشور گفت: معتقدم ستادی در هر استان تشکیل شود همانند ستاد احیای دریاچه ارومیه و عملیات های مربوط به مدیریت پسماند را اجرایی سازند. امسال محدودیت های ارزی وجود دارد از این رو امکانات در داخل کشور به خوبی وجود دارد و اگر برنامه مشخص برای ساماندهی پسماندها در تمامی استانهای کشور ارائه شود، منابع مالی آن را تامین خواهیم کرد.
۶۰ عنصر خطرناک در زباله ها وجود دارد که منشا ۲۲ بیماری خطرناک است
مددی یکی از فعال بخش خصوصی در حوزه مدیریت پسماند نیز در ادامه نشست گفت: ما ده سال پافشاری کردیم که معضلی مانند پسماند که صدمات مالی و جانی بسیاری به مردم وارد کرده را رفع کنیم. باید به اطلاع برسانم که در ایران ۵۸ هزار تن زباله در روز تولید می‌شود که ۴۷ هزار تن آن شهری و ۱۱ هزار تن آن مربوط به حوزه روستایی است که تقریباً ۵۸۰ متر مکعب شیرابه تولید می کند. این را هم باید در نظر بگیریم که کیفیت زباله ها طی سال های گذشته تغییر کرده است و به مرور زمان زباله ها آلوده تر و عناصر مخرب آن بیشتر شده است به نحوی که در حال حاضر ۶۰ عنصر خطرناک در زباله ها وجود دارد که منشا ۲۲ بیماری خطرناک است.
وی با بیان اینکه 40رصد زباله ها قابل دفن هستند که زباله‌سوز صرفاً برای این بخش است ادامه داد: اینجا جمع نشدیم که بگوییم کدام روش برای مدیریت پسماندها بهتر است چرا که هر کدام برای منطقه‌ای مفید است ، اما باید تلاش کنیم زباله های ارگانیک را به طبیعت بازگردانیم.
دفن زباله بدترین و پلاسما بهترین نوع امحای مدیریت زباله های شهری است
مددی با بیان اینکه در شرایط عادی فقط تفکیک زباله در مقصد سودآور است تصریح کرد: امروز دو هزار و ۶۰۰ کارخانه زباله سوز در سطح جهان وجود دارد که سالانه ۳۵۰ میلیون تن زباله را امحا می کند که در سال آینده ۵۵۰ واحد جدید نیز در دست اجرا وجود دارد این در حالی است که ممنوعیت دفن زباله در اروپا از سال ۲۰۲۰ موجب شده گرایش بیشتری به سمت زباله سوزی ایجاد شود دفن زباله بدترین نوع امحای پسماند ها و پلاسما آخرین و بهترین روش مدیریت زباله های شهری است.
ورود 9400 تن زباله در روز به مراکز جمع آوری پسماند در تهران
محمد علی صحرایی مدیرکل دفترفنی، امور عمرانی و حمل و نقل و ترافیک استانداری تهران، تصریح کرد: 9400 تن زباله در روز به مراکز پسماندها تحویل داده می شود . این در حالی است که 8 مرکز دفن زباله در سطح تهران وجود دارد که روزانه 800مترمکعب شیرابه تولید می‌کند که بخشی از آن باز چرخانی و بخشی دیگر وارد آبنهای سطحی یا آب‌های زیرزمینی و جذب در خاک می‌شود. بزرگترین مرکز دفن زباله تهران آراد کوه است که ۶ هزار و 500 هزار تن زباله به آن وارد می شود و پس از آن مرکز دفن زباله رباط کریم بزرگترین مرکز دفن زباله که روزانه ۸۰۰ تن زباله به این مرکز منتقل می‌شود.
صحرایی تاکید کرد: متاسفانه علی رغم اینکه ما به زباله، طلای کثیف می‌گوییم به مباحث مربوط به بازیافت آن در طول سالیان سال توجهی نشده و تنها به عنوان یک عامل سربار به آن نگاه کردیم. بر همین اساس تنها بازیافتمان ۲۰۰ تن در مرکز دفن زباله آراد کوه است و این موضوع مشکلات بسیار زیادی را برای مردم ایجاد کرده است از جمله بوی نامطبوع آلودگی هوا، آلودگی آب های زمین زمینی؛ از این رو مطالعه و برنامه ریزی برای تغییر شیوه مدیریت پسماند بسیار ضروری است. ایجاد زباله سوزها هزینه بسیار زیادی دارد کما اینکه هنوز مباحث مربوط به فروش برق تولید شده از این مراکز به صورت کامل شفاف نشده است و مشکلاتی در این حوزه وجود دارد.
وی با اشاره به فواید و مضرات استفاده از زباله سوزها در تهران گفت: رفع مشکلات مربوط به پسماند با برنامه ریزی یک روزه انجام نمی شود اگر به برنامه ریزی باشد ابتدا باید آموزش جمع آوری زباله و ایجاد فرهنگ برای تفکیک زباله از مبدا ایجاد شود و همچنین باید منابع کافی را به این حوزه تخصیص دهیم چرا که سرمایه گذاری زیادی می خواهد و بخش خصوصی به تنهایی نمی تواند از عهده آن برآید.
ضرورت فرهنگ سازی در حوزه تولید و مدیریت پسماند
علی اوسط اکبری مقدم معاون عمرانی امور استانداری استان گیلان نیز در ادامه به ضرورت فرهنگ سازی در حوزه تولید و مدیریت پسماند تاکید کرد و افزود: در مرحله اول باید راهکاری برای فرهنگ سازی جامع و موثر اتخاذ شود تا اینکه در آینده مجبور نشویم با افزایش جمعیت، زباله سوز های بیشتر را ایجاد و منابع مالی را به این سمت سوق دهیم. ما در زمینه تولید و مدیریت زباله کار فرهنگی خوبی انجام ندادیم و هنوز هم بر این باور نداریم که باید جزو اولویت کارها قرار بگیرد.
وی گفت: آغازین روزهای زندگی اجتماعی فرزندانمون در مدارس شکل می‌گیرد، از این رو باید ساعاتی برای آموزش مدیریت و تولید زباله و نظافت محیط زیست در نظر گرفته شود. در غیر این صورت در سالهای آینده با اضافه کردن صدها دستگاه زباله سوز هم مشکلات این حوزه رفت نخواهد شد.
عمده مراکز دفن زباله استانهای شمالی در جنگلها و سواحل قرار دارد
وی با اشاره به موضوع مدیریت زباله در استان گیلان افزود: ۷۰ درصد اراضی گیلان جنگلها و مراتع تشکیل می دهند که حیات مردم به آنها وابسته است اما امروز همه جای آن محل دفن زباله شده است و دلیل آن را باید در ریشه های فرهنگی و عدم مدیریت زباله باید جستجو کنیم. استان گیلان در حال حاضر ۲ هزار تن زباله خانگی که علاوه بر آن 30 تن زباله صنعت، ۲۵۰۰ تن زباله ویژه صنعتی در سال و ۱۰ هزار تن زباله بیمارستانی در طول سال و حدود یک میلیون و ۸۵۰ هزار تن زباله عادی کشاورزی داریم. در استان گیلان به صورت رسمی ۲۶ مرکز دفن زباله وجود دارد که بخش عمده آن در جنگل ها و یا در سواحل قرار دارد که موجب از بین رفتن درختان منابع طبیعی و از بین بردن ساحل ها می شود.
تولید بیوگاز برای ایران به صرفه نیست
مدیر کل خاک به وزارت کشاورزی گفت: کمپست‌های تولید شده از پسماند زباله‌ها به چی عنوان در فضای شهری قابل استفاده نیست، ما در گذشته حتی استفاده یک کیلوگرم آن را در فضای سبز ممنوع کردیم چه برسد به مصارف آن در کشاورزی و ورود به زنجیره غذایی و تولید محصولات کشاورزی؛ همچنین با توجه به اینکه ما بزرگترین مخازن گازی در جهان را داریم تولید بیوگاز برای ما گران است. از شما می خواهم که یک جلسه مجزا برای بررسی مسائل مربوط به حوزه خاک برگزار کنید تا مسائل این حوزه هم به صورت خاص مورد بررسی قرار بگیرد.
حسین رجب صلاحی، معاون امور شهرداری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در ادامه گفت: بر اساس ماده 7 و 12 قانون مدیریت پسماند مدیریت اجرایی پسماند با شهرداری‌ها و وزارت کشور و نظارت بر آن بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان شهرداری‌ها در حوزه نرم افزاری و سخت افزاری ورود کرده که در حوزه نرم افزاری آیین نامه و لوایح مختلفی در مجلس تصویب شده و در حوزه سخت افزاری هم اقدامات اجرایی فراوانی صورت گرفته است.
وی یادآور شد: از سال 1384 تا 1397 تمامی پولی که دولت به حوزه مدیریت پسماند اختصاص داد 190 میلیارد تومان بود و در سال 1398 با کمک سازمان برنامه نزدیک به 260 میلیارد تومان برای این مهم اعتبار گرفتیم و به استان های شمالی کمک کردیم و در سال جاری هم 280 میلیارد تومان با همکاری سازمان برنامه و وزارت کشور به شهرداری در حوزه پسماند اختصاص یافت؛ کشور را به 238 منطقه تقسیم کردیم و برای حدود 800 شهرداری از مجموع 1800 شهرداری کشور طرح جامع مدیریت پسماند تهیه کردیم و دو سیاست کلی را دنبال کردیم یکی اینکه مراکز دفن را به حداقل برسانیم زیرا 3200 مرکز دفن در کشور وجود داشت که در حال حاضر تعداد آنها به 600 مرکز کاهش یافته و همچنان تلاش داریم به 300 مرکز کاهش یابد.
در تلاش برای گسترش مراکز پردازش در کشور هستیم
رجب صلاحی با بیان اینکه در تلاش برای گسترش مراکز پردازش در کشور هستیم، افزود: 4 زباله سوز در کشور پیش بینی شده که یکی از آنها در تهران فعال و دیگری در نوشهر و آماده افتتاح بوده و زباله سوز بعدی هم در ساری است که امیدوار هستیم تا پایان سال عملیاتی شود و دیگری هم زباله سوز رشت با ظرفیت 600 تن است.
سالانه حدود 22 میلیون تن پسماند شهری داریم
گلزاری، کارشناس سازمان برنامه و بوجه در این نشست با بیان اینکه سالانه حدود 22 میلیون تن پسماند شهری داریم، گفت: این میزان پسماند اگر خاصل باشند حدود 24 میلیارد دلار ارزش دارند و اگر بازیافت شوند حدود 10 میلیارد دلار سالانه به اقتصاد کشور باز می‌گردد اما متاسفانه دفن می‌شوند در حالی که با این پول می‌توان یارانه 80 میلیون نفر را طی 5 سال تامین کرد و بر اساس اعلام بانک جهانی با 9 هزار دلار هم یک شغل پایدار ایجاد می‌شود بنابراین ما می‌توانیم با همین مبلغ یک میلیون و 200 شغل ایجاد کنیم.
ضرورت ایجاد شرکت مادر تخصصی مدیریت پسماند
گلزاری بر ضرورت ایجاد شرکت مادر تخصصی مدیریت پسماند تاکید کرد و افزود: تا بتوان به طور کامل نگاه تخصصی به آن پسماند داشته باشیم و باید تجدید نظر اساسی در مورد ساختار بحث مدیریت پسماند شود، قانون مدیریت پسماند تصویب شده اما متاسفانه مردم و اجتماع در آن مورد توجه قرار نگرفته است؛ سازمان برنامه و بودجه نگاه ویژه‌ای به بودجه مدیریت پسماند دارد.
سلیمانی کارشناس مرکز پژوهش های مجلس در ادامه یادآور شد: بر اساس بررسی مرکز پژوهش ها طی 15 تا 16 سال اخیر با توجه به تصویب قانون مدیریت پسماند روند اجرایی و عملکردمان در این حوزه بسیار کند بوده به گونه‌ای که بحث‌های اجرایی قانون برای تدوین و تصویب آیین‌نامه چندین سال طول کشید؛ هنوز مطالعات بحث‌های مکان‌یابی و امکان‌سنجی در تمامی استان‌ها انجام نشده است بنابراین باید پیش از طرح منابع بودجه‌ای بحث‌های ساختاری و مدیریت پسماند را جدی بگیریم.
سلیمانی ادامه داد: دستگاه‌های متولی باید پاسخگو باشند که به طور متوسط توانسته‌اند از بودجه مدیریت پسماند به درستی استفاده کنند؛ همچنین در مورد بحث مدیریت پسماند کرونایی با توجه به اینکه بحث تفکیک از مبدا و مخازن ممنوع شده بحث مدیریت پسماند بسیار حائز اهمیت است زیرا دراین رابطه متخلفان می‌توانند پیمانکاران و زباله‌گردان باشند و اگر این موضوع مدیریت نشود مشکل دیگری را در این رابطه خواهیم داشت.
5 هزار هکتار از عرصه های طبیعی تحت تصرف دفن زباله است
بهمن افراسیابی، معاون سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در این نشست، گفت: حدود 5 هزار هکتار از عرصه های طبیعی کشور تحت تصرف دفن زباله است.
افراسیابی افزود: در آیین نامه قانون پسماندها دستگاه مجری شهرداری ها و محیط زیست هستند اما تکلیفی که برای سازمان جنگل ها تعریف شده در بحث تعیین محل دفن زباله است که بر اساس ضوابط و معیارهای فنی و قانونی عرصه انتخاب می شود؛ دیدگاه سازمان این است که پسماندها به دلیل اثرات سوء‌زیست محیطی بر عرصه‌های منابع طبیعی اثرات نامطلوب زیادی می گذارند و اگر ساماندهی شود به لحاظ فنی به نفع سازمان جنگل ها است و از سویی مانع از تصرف غیرقانونی عرصه ها می شود.
وی افزود: ما با جدیت حاضر حاضر با همکاری با دستگاه ها برای مدیریت پسماند هستیم بر اساس مبنای قانون واگذاری اراضی اگر شهرداری‌ها مجری باشند از طریق تبصره 5 ماده 69 قانون تنظیم مقررات مالی و اگر بخش خصوصی باشد از طریق ماده 3 قانون حفاظت همکاری خواهیم داشت.
معاون سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به عرصه‌هایی که در شمال کشور برای بحث دفن زباله واگذار شده، گفت: در ساری 117.5 هکتار، نوشهر 28.4 هکتار، گلستان 197.3 هکتار و گیلان 119 هکتار برای دفن زباله واگذار شده است.
غراوی، معاون عمرانی استانداری گلستان در ادامه این نشست گفت: مشکل پسماند در استان های شمالی نسبت به سایر مناطق کشور بسیار بیشتر است و باید تلاش کنیم توسعه پایدار در کشور محقق شود؛ قانون مدیریت پسماند در سال 1383 تصویب شد و بر بندی از آیین نامه الزامی را برای تامین مالی مدیریت پسماند ایجاد کرد آیا زمان آن نرسیده که چرایی عدم اجرای آیین نامه این قانون بررسی شود؛ منابع مالی بسیار خوبی قانونگذار در این قانون پیش‌بینی کرده چرا صنایع آلاینده‌ای که 16 سال است باید برای اخذ عوارض یک درصد معرفی می‌شدند برای تامین منابع مالی موفق نشده‌اند؛ وقتی قانونی در مجلس تصویب می شود که ضمانت اجرایی و منابع آن دیده نمی شود و فرصت های طلایی را از دست می دهیم باید هزینه های چندین برابری را داشته باشیم؛ در استان گلستان مانند دو استان دیگر که از نعمت جنگل برخوردار است و تراکم شدید جمعیتی در نوار جنگلی ما از شرق به غرب وجود دارد دو سایت زباله وجود دارد.
غراوی یادآور شد: جزو استان هایی هستیم که موضوع مدیریت پسماند را از ابتدا با تشکیل سازمان مدیریت پسماند در استان حل کردیم؛ صد در صد سهام این سازمان متعلق به شهرداری های استان است و تمامی زباله شهرها و روستاهای استان را این سازمان جمع آوری، حمل و دفن می کند.
وی ادامه داد: دو خط پردازش 180 تنی در آزادشهر و 250 تنی در آق قلا داریم که در حال تولید کمپوست هستند و فروش خوبی داریم و در حال تلاش برای تبدیل 920 تن زباله تولیدی به کمپوست هستیم؛ به دلیل محدودیت اراضی سایت های زباله را تنها در دو سایت متمرکز کردیم؛ از توزیع منابع گله مند نیستیم اما انتظار داریم از مبلغ 288 میلیارد تومان تخصیص نقدی وزارت کشور 96 میلیارد تومان به پروژه های ما تخصیص یابد.
روزانه 3 هزار و 200 تن زباله در مازندران تولید می شود
رازجویان، معاون عمرانی استانداری مازندران در ادامه یادآور شد: روزانه 3 هزار و 200 تن زباله در مازندران تولید می‌شود البته اگر جمعیت تنها جمعیت استان باشد؛ هیچ آخر هفته‌ای نیست که مسیرهای شمال کشور خالی از ترافیک باشد؛ خوشبختانه در سالهای 98 و 99 با همکاری سازمان شهرداری‌ها و برنامه و بودجه اعتبارات خوبی برای مدیریت پسماند برای سه استان شمالی پیش بینی شد.
رازجویان ادامه داد: زمین شمال کشور ارزش بالایی دارد و قابل تجدید نیست و باید برای حفظ آن تلاش زیادی شود؛ سه مرکز زباله سوز در استان مازندران پیش‌بینی شده که یک مرکز به اتمام رسیده و دیگری پیشرفت فیزیکی 60 درصدی دارد بحث شیرابه و مدیریت آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و متاسفانه اغلب مراکز دفن زباله در جنگل ها و کوه ها وجود دارند.
وی افزود: وزارت نیرو مطالعات توجیهی زباله‌سوز را تهیه کرده اما حمایت نکرده در حال حاضر قیمت تولید شده برق بسیار بالا است اما خرید آن بسیار پایین است و تناسبی وجود ندارد و به طور قطع اگر این مشکل حل نشود برای احداث زباله سوزهای بعدی با مشکل مواجه می‌شویم و باید توجیه اقتصادی داشته باشیم؛ بحث آموزش و فرهنگ‌سازی باید مورد توجه قرار گیرد تا شهروندان تفکیک زباله از مبدا و اصلاح الگوی مصرف را مورد توجه قرار دهند.
