واژه نئوبانک برای توصیف نگرش‌های نوین به بانکداری روزمره، به کار می‌رود.
وقتی از نئوبانک صحبت می‌شود منظور بانکی است که بتواند تمامی خدمات بانکی و فرابانکی را به صورت کاملا دیجیتالی و بدون حتی یک شعبه، فقط بر روی گوشی موبایل انجام دهد که دستیابی به چنین ساختاری در نظام بانکداری کشور نیاز به عزمی جدی دارد.
پیچیدگی روندها و ساختار بزرگ۲ ویژگی بارز بانکداری سنتی محسوب می‌شود که در نهایت موجب کندی بیش از حد سرعت خدمات‌رسانی این بانک‌ها شده است. از این رو اقبال به شرکت‌های چابک و جوانی که باهدف بهبودکارایی و استفاده از روش‌های دانش‌بنیان توسعه، تلاش دارند تا خدمات سریع، ارزان، دقیق و در عین حال آسان را به کاربران عرضه کنند، بیشتر شده است.
در سیستم سنتی بانکداری حدود سه چهارم بودجه بانک‌ها صرف هزینه‌های جاری شعب و کارمندان می‌شود، این در حالی است که در نئوبانک‌ها این هزینه‌ها وجود ندارد، البته به جای آن تمامی نئوبانک‌ها بخش عمده درآمد خود را در اختیار دانشمندان حوزه اطلاعات و توسعه‌دهندگان اپلیکیشن قرار می‌دهند. چرا که آن‌ها باید به صورت مداوم و همیشگی سیستم خود را به‌روز کنند.
اما نباید فراموش کرد که برای تاسیس یک نئوبانک در کشور نیاز به دقت جدی امنیتی و کنترلی در صدور مجوز و نظارت بر انجام فعالیت‌ها است.
باید توجه داشت وقتی صحبت از نئوبانک یا بانکداری دیجیتالی بر بستر موبایل می‌شود این موضوع با سرویس‌های الکترونیکی که بانک‌های سنتی در حال حاضر ارائه می‌دهند، کاملا متفاوت است. سرویس‌های الکترونیکی بانک‌های سنتی، بهره‌برداری این بانک‌ها از بستر فناوری اطلاعات، برای ایجاد امکان دسترسی ساده‌تر به برخی از خدمات بانکی است. در حالی که نئوبانک‌ها در تلاش هستند تا تمام خدمات بانکی اعم از احراز هویت، امکان باز کردن حساب، گرفتن وام، مدیریت مالی و... را در بستر ابزارهای موبایلی به مشتریان عرضه کنند.
نئوبانک در کشورهای دیگر
از سال ۲۰۱۵ برای نخستین بار در انگلیس بود که نئوبانک‌ها پا به عرصه رقابت با بانک‌های سنتی گذاشتند. بانک‌هایی که بر پایه «فین تک» یا همان فناوری مالی استوار شده‌اند و هدف خود را ارائه سرویس‌های سریع‌تر، بهتر و ارزان‌تر به مشتریانی که عصر دیجیتال بخش جدانشدنی از زندگی آن‌هاست، معرفی می‌کنند.
طی پنج سال گذشته،افزایش سرمایه و تعداد مشتریان نئوبانک‌ها به حدی بوده است که تا امروز بیش از ۱۵ موسسه در انگلیس مجوز تاسیس نئوبانک را دریافت کرده‌اند و یک‌سوم رشد درآمد در این کشور را به خود اختصاص داده‌اند. در حال حاضر حدود ۹ درصد از بزرگسالان و ۱۵ درصد از افراد ۱۸ تا ۲۳ ساله بریتانیایی دارای یک حساب در نئوبانک‌ها هستند. البته علاوه بر انگلستان، مشتریان بانکی در بسیاری از کشورهای دیگر اروپایی، آمریکا و حتی هند، امکان استفاده از این ساختار مدرن بانکی را برای مرودات مالی و پولی خود دارند.
نئوبانک در ایران؟
با وجود تصویب آیین‌نامه تاسیس و فعالیت بانک‌های مجازی در سال ۱۳۹۰، تاکنون امکان فعالیت نسل جدید بانک‌ها (نئوبانک ها) در کشور فراهم نشده است.
هفته گذشته بود که معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی اعلام کرد ایران به زودی به جمع کشورهای میزبان نئوبانک‌ها خواهد پیوست.
مهران محرابیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با تاکید بر استفاده از توانمندی‌های هوش مصنوعی در حوزه بانکداری در یک افق ۵ ساله، وعده داد: تلاش می‌کنیم در سال ۱۳۹۹ یا ۱۴۰۰ یک تا دو نئوبانک در کشور داشته باشیم.
به نظر می رسد فراهم کردن امکان «احراز هویت مجازی افراد» برای موسسات مالی و بانک ها گامی بلند برای حرکت کشور به سمت راه اندازی نئوبانک‌ها باشد.برداشته شدن این مانع بزرگ، مهمترین نشانه‌ای است که امکان تحقق وعده معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی را برای کارشناسان، محتمل و دست‌یافتنی می سازد.
هرچند به اعتقاد کارشناسان در شرایط سختی که اقتصاد کشور به دلیل تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا درگیر آن است، تلاش بانک مرکزی برای برداشتن موانع نظارتی و کنترلی بر سر مسیر راه‌اندازی نئوبانک‌ها، ریسکی جسورانه به شمار می‌رود.
