دو روز پیش روابط عمومی سازمان سینمایی از مجموع بدهی نزدیک به 164 میلیارد ریالی سالن‌های سینما به دفاتر پخش و صاحبان فیلم در سال 98 خبر داد و فهرست سینماهای بدهکار به همراه نام شرکت‌های پخش و فیلم‌های مربوطه و میزان بدهی هر کدام را منتشر کرد.
اخبار فرهنگ و هنر - کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما هم اعلام کرده است که این بدهی‌ها با حمایت سازمان سینمایی پرداخت می‌شود؛ اما نگاهی به این فهرست نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین و درآمدزاترین پردیس‌های سینمایی- تجاری در صدر فهرست بدهکاران هستند و برخی از آن‌ها به علت مالکیت همزمان سالن سینما و شرکت پخش، در واقع به خودشان بدهی دارند. مشکل کجاست؟ آیا اصلا مشکلی هست؟
در فهرستی که سازمان سینمایی روز پنجشنبه منتشر کرد، نام «پردیس سینمایی کورورش» با 21 میلیارد ریال بدهی در صدر قرار دارد و پس از آن «پردیس سینمای باغ کتاب» با 13 میلیارد ریال، «پردیس سینما آزادی» با 11 میلیارد ریال، «پردیس سینمایی اطلس مشهد» با 8میلیارد و 700میلیون ریال، «پردیس سینمایی مگامال» با 7میلیارد و 800 میلیون ریال و «پردیس سینما هویزه مشهد» با 7میلیارد و 500 میلیون ریال، «سینما هنر شهر آفتاب شیراز» با 6میلیارد و 200 میلیون ریال و «پردیس سینما ملت» با 5میلیارد و 300میلیون ریال در ابتدای جدول بدهکاران بالای نیم میلیارد تومانی قرار گرفته‌اند. سازمان سینمایی اعلام کرده است که متقاضیان دریافت حمایت مالی این سازمان از سالن‌های آسیب‌دیده می‌توانند با مراجعه به صندوق اعتباری هنر برای ارائه تقاضا و مدارک از ۱۰ تا ۲۰ شهریور تقاضای خود را بدهند اما درباره کم و کیف این حمایت‌ها با در نظر گرفتن تفاوتی که میان سالن‌های کوچک و سالن‌های بزرگ وجود دارد، جزئیاتی منتشر نشده است.
به ازای هر سالن، یک تا دو میلیارد ریال بدهی
نگاهی به اعداد و ارقام بدهی‌ها و تقسیم آن‌ها به تعداد سالن‌های پردیس‌ها نشان می‌دهد که سینماهای بدهکار هر یک به ازای هر سالن چیزی بین یک تا
دو میلیارد ریال متضرر شده و بدهی دارند و این موضوع ظاهرا مستقل از آنکه سالن‌ها به صورت تکی کار می‌کنند یا در پردیس‌های تجاری قرار گرفته‌اند و همچنین مستقل از اینکه وابسته به شهرداری، حوزه هنری، شرکت‌های خصوصی تجاری یا اشخاص حقیقی باشند، صادق است. اما آیا شرایط این پردیس‌ها برای پرداخت بدهی‌ها هم یکسان است؟ آیا حمایت‌های سازمان سینمایی به طور مساوی همه این سالن‌ها، حتی آن‌ها که تحت مدیریت نهادهای دولتی و شهری یا شخصی و خصوصی هستند را به طور یکسان شامل می‌شود؟ آیا سینماهای تک‌سالن شهرستان‌های کوچک همانقدر از این حمایت‌ها برخوردار خواهند شد که سالن‌های کلانشهرها؟
امتیاز تجاری-سینمایی بودن، جواب هم دارد؟
موضوع دیگر آن است که مالکان برخی پردیس‌های بزرگ، فعالان بخش خصوصی هستند که اساسا به علت درآمدزایی و پول‌سازبودن تجمیع فعالیت فرهنگی نمایش فیلم در کنار فعالیت تجاری فروش انواع کالا، به سمت تاسیس پردیس‌های سینمایی-تجاری رفته‌اند. اگرچه مدیر یکی از این پردیس‌ها به «صبح‌نو» می‌گوید که بخش تجاری پردیس متبوعش، مستقل از بخش سینمایی عمل می‌کند اما آیا همین موضوع را نباید یک نقیصه در سازوکار جبران خسارت‌های کرونایی در نظر گرفت؟ بدون تردید بخش تجاری این پردیس‌ها اگرچه ممکن است در دوره کرونا با کاهش سوددهی
مواجه شده باشند اما این مساله هم که به هر صورت چرخ آن‌ها بیشتر از بخش‌های فرهنگی و دولتی می‌چرخد، قابل انکار نیست. سازمان سینمایی می‌تواند با در نظر گرفتن امتیازاتی که فعالیت تجاری در کنار سینمایی دارد، به طور طبیعی مشارکتی را برای جبران خسارت‌ها در نظر بگیرد.
بدهی سه میلیاردی ساداتیان به خودش
نکته جالب دیگر فهرست منتشرشده، بدهی صاحبان برخی سالن‌ها به خودشان به عنوان شرکت پخش است. سینما آستارا متعلق به «سید جمال ساداتیان» به شرکت «خانه فیلم» برای فیلم‌های «ایده اصلی»، «امیر»، «مسخره‌باز» و «هزارتو» نزدیک به دو میلیارد ریال بدهی دارد که به علاوه بدهی 900میلیون ریالی سینما تیراژه2 به دو فیلم «مسخره‌باز» و «هزارتو»، نشان می‌دهد که جمال ساداتیان در مجموع حدود سه میلیارد ریال به خودش بدهکار است.
بدهی چهارونیم میلیاردی سرتیپی به خودش
علی سرتیپی، مالک شرکت فیلمیران، بابت فیلم « مطرب » از سینما جهان چالوس 94 میلیون، بابت «مطرب» و «23 نفر» از سینما شکوفه 580 میلیون و بابت «مطرب»، « سونامی » و «23 نفر» از پردیس سینمایی گالریا 80 میلیون ریال طلبکار است که نشان می‌دهد او مجموعا به خودش حدود
750 میلیون ریال بدهی دارد. سرتیپی همزمان مدیریت پردیس سینمایی کوروش را نیز برعهده دارد که اگر بدهی سه میلیارد و 900میلیون ریالی آن به فیلمیران را هم در نظر بگیریم، در مجموع این رقم از چهارونیم میلیارد عبور خواهد کرد.
حمایت‌های سازمان سینمایی با معضل مالکیت همزمان چه می‌کند؟
طبیعتا برای کسی که همزمان مالک سالن و شرکت پخش فیلم باشد، جبران خسارت بسیار ساده‌تر است و به بیان دیگر شاید اساسا متضرر شدن برای چنین افرادی بی‌معنا باشد؛ چنانکه سرتیپی در گفت‌وگو با «صبح‌نو» اذعان می‌کند که بدهی سایر شرکت‌های پخش را پرداخت کرده و فقط آن مقدار که متعلق به فیلمیران بوده است را به نوعی «از این جیب به آن جیب» در نظر گرفته تا چرخ کارها بچرخد.
مساله ورود قانون‌گذار به حل موضوع آسیب‌زای مالکیت همزمان سالن و شرکت پخش، موضوعی است که بارها تذکر داده شده و از نهادهای مرجع خصوصا سازمان سینمایی و مجلس شورای اسلامی خواسته‌ایم تا این معضل را که هم در حوزه‌های فرهنگی و هم اقتصادی، توابع مشکل‌ساز زیادی دارد، حل کنند اما پیگیری‌ها به نتیجه‌ای نرسیده است. حال باید دید که حمایت‌های مالی سازمان سینمایی برای جبران خسارت‌های ناشی از کرونا چطور با این معضل کنار می‌آید.
