سید حامد برکاتی مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی در ویدیو کنفرانس خبری اظهار کرد: با افزایش جمعیت مواجه شدیم و بعد به ثبات نسبی رسیدیم و در سال‌های اخیر با کاهش جمعیت مواجه هستیم و در ابتدای انقلاب جمعیت کشور سالانه حدود ۲.۵ درصد رشد داشت و کاهش جمعیت در دهه ۷۰ رخ داد و به ناگهان شاخص رشد جمعیت در یک دهه کاهش یک واحدی داشت و به ۱.۵ رسید.
کاهش رشد جمعیت به زیر یک درصد برای اولین بار در تاریخ کشور
اخبار اجتماعی- مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تصریح کرد: در سال ۹۸ رشد جمعیت کشور برای اولین بار به کمتر از یک درصد رسیده است و این بدان معناست،میزان جمعیت مولد که زیربنای اجتماعی، علمی، اقتصادی و امنیتی کشور را شکل می دهد، در ۲۰ سال آینده به چالش کشیده خواهد شد.
او ادامه داد: در سال ۱۳۵۵ میانگین سن جمعیت کشور ۲۲ بود، اما در سال ۹۹ این رقم ۳۲ سال خواهد بود و باید توجه داشت منابع دنیا سن جوانی را ۳۰ سال می‌دانند و ایران از سال ۹۵ وارد میان سالی می‌شود و برآورد می‌شود تا سال ۱۴۳۰ کشور میانسال و پیر شویم و باید توجه داشت یک دهه پیش بیش از ۷۰ درصد جمعیت کشور مولد بودند و به تدریج این جمعیت کشور کاهش پیدا خواهد کرد.
برکاتی با بیان اینکه سیاست‌هایی جمعیتی مقام معظم رهبری در ۳۰ اردیبهشت ۹۳ ابلاغ شد، گفت: این سیاست های جمعیتی کاملا جامع بوده و مسیر را برای مقابله با معضل پیری جمعیت روشن کرده است، این سیاست‌ها ۱۴ بند دارد که یک بند به جایگزینی جمعیت اشاره می‌کند و بند اصلی است و بند آخر هم بند رصد است که باید هر ساله اتفاق افتد تا به عنوان مثال در سال ۹۹ با این موضوع مواجه نشویم که رشد جمعیت کشور به زیر یک درصد افتاده است.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهار کرد: در سیاست‌های ۱۲ گانه رشد اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و حمایت از جوانان برای فرزندآوری در این سیاست ها دیده شده و وزارت بهداشت اقدامات خوبی انجام داده است. شاخص مرگ و میر کودکان و مادران و مراقبت‌های تغذیه‌ای را ارتقا داده ایم و این شاخص‌ها در سطح دنیا با توجه به گستره شبکه بهداشتی و درمانی ایران زبانزد است. امیدوارم با اقداماتی که در این زمینه در تمام قوا و نه فقط قوه مجریه و وزارت بهداشت انجام می‌شود، بتوانیم رشد جمعیت را به بهترین شکل مدیریت کنیم.
پیشگیری از بارداری در چه گروه های انجام می شود؟
برکاتی درباره خدمات پیشگیری از بارداری در مراکز بهداشتی درمانی با توجه به سیاست‌های جدید جمعیتی کشور گفت: ما در اقلام پیشگیری از بارداری بحث «سلامت» و «تحدید موالید» را داریم و به هیچ عنوان برای تحدید موالید، اقلام جراحی در زمینه پیشگیری از بارداری نداریم اما دستورالعملی در این حوزه در آبان ماه سال 98 با رویکرد جدید نوشته شد و این دستورالعمل کار مشترک معاونت‌های بهداشت و درمان وزارت بهداشت بود و دستورالعمل به استان‌ها و دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی ارسال شد.
او افزود: به عنوان مثال خانمی که به سرطان مبتلاست و سرطان قابل درمان است، در ابتدای کار که باید داروهای شیمی درمانی مصرف کند و بارداری برای خود مادر و بیشتر از آن هم برای جنین به دلیل جهش‌های ژنتیک ناشی از مصرف داروهای سرطان منع دارد، برای این خانم ها روش‌های موقت پیشگیری از بارداری داده می‌شود.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت ادامه داد: افزون بر این برای خانم‌هایی که ممکن است مشکل طولانی مدت داشته باشند، به عنوان مثال بانوی که حدودا ۳۵ ساله سن دارد و مبتلا به بیماری مادرزادی قلبی بوده و در طول زمان به گِرید چهار بیماری قلبی رسیده است و به این ترتیب توانایی حرکات و فعالیت‌های روزمره را به خوبی ندارد و در این شرایط بارداری این خانم با حیات او منافات خواهد داشت و ماه های آخر بارداری جان مادر به خطر خواهد افتاد و برای این خانم ها دستورالعمل هایی تدوین کرده ایم تا داروهای پیشگیری از بارداری در وضعیت‌های پرخطر تجویز شود.
آمار سقط جنین در کشور
برکاتی درباره آمار سقط جنین در کشور گفت: طبق بررسی انجام شده در سال ۱۳۹۲ که پیش از این هم اعلام شده، آمار سقط جنین حدود ۲۲۰ هزار سقط برآورد شده بود. در این زمینه یک بررسی ملی انجام دادیم و نتایج تقریبا آماده است و ظرف یکی و دو ماه آینده اطلاع رسانی رسمی خواهد شد.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت درباره نظارت بهداشتی وزارت بهداشت روی مدارس اظهار کرد: ما قبل از اینکه بحث نظارت را مطرح کنیم، باید به برنامه ها در حوزه سلامت دانش آموزان اشاره کنم و این برنامه ها در دفتر سلامت جمعیت در وزارت بهداشت و در دفتر سلامت و تندرستی در آموزش و پرورش و سایر بخش های این دو وزارتخانه دنبال می شود.
او ادامه داد: در حوزه بلوغ برنامه‌های مفصلی داریم و همکاران بهداشت محیط وزارت بهداشت سالی یکبار و در مواردی در صورت لزوم به برخی مدارس بیشتر مراجعه می‌کنند تا نظارت‌ها به دقت صورت گیرد و چون ضابط قضایی هم محسوب می‌شوند و تذکرات لازم را در صورت لزوم می‌دهند. مراقبان سلامت به مدارس تحت پوشش خود مراجعه می‌کنند و رعایت بهداشت در بوفه و سرویس‌های بهداشتی را بررسی می کنند و اصلاحات لازم را گوشزد می کنند، همچنین آموزش‌هایی به دانش آموزان و والدین داده می‌شود، باید توجه داشت مدارس پرجمعیت هر یک مدرسه و مدارس کم جمعیت هر ۲ مدرسه یک مراقب سلامت باید داشته باشند و مراقبان سلامتی که داریم نیمی از مدارس کشور را پوشش می‌دهند.
مشکل آموزش و پرورش در استخدام مراقبان سلامت مدرسه
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به چالش جذب مراقبان سلامت مدارس در آموزش و پرورش گفت: سلامت دانش اموزان بسیار حائز اهمیت است و باید مراقب سلامت مدرسه داشته باشیم و در این زمینه برنامه‌هایی از طریق دانشگاه فرنگیان و معاونت آموزشی وزارت بهداشت برنامه درسی مراقبان سلامت را تدوین کرده اند.
او ادامه داد: مشکل مجوز استخدام مراقب سلامت مدرسه در وزارت آموزش و پرورش وجود دارد، در این زمینه مقرر شده است تا دفتر سلامت و تندرستی آموزش و پرورش از مجوز‌های خالی مانده استخدام سال‌های قبل برای جذب مراقبان سلامت اقدام کند.
بودجه ۱۰۰ میلیارد تومانی برای ضدعفونی مدارس
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت ادامه داد: ما پس از شیوع کرونا دستورالعمل‌های سختگیرانه و مفصل نوشتیم و این دستورالعمل‌ها در مدارس اجرایی شده است و ویدیو کنفرانسی با دانشگاه‌های علوم پزشکی و آموزش و پرورش استان‌ها داشتیم و سوالات را پاسخگو بودیم و تذکرات لازم داده شد، ستاد ملی کرونا بودجه ۱۰۰ میلیارد تومانی به آموزش و پرورش اختصاص داده که این رقم نزدیک به ۷ برابر بودجه سنواتی دفتر سلامت و تندرستی آموزش و پرورش است و این نشان می دهد که دولت به سلامت دانش آموزان توجه داشته است و انتظار نمی‌رود که تا انتهای سال تحصیلی با مدارسی مواجه شویم که کمبود مواد شوینده و ضدعفونی کننده داشته باشند.
او بیان کرد: از طرفی باید توجه داشت مدارس نمونه مردمی، تیزهوشان و غیردولتی شهریه اخذ می‌کنند و باید مواد ضدعفونی کننده را خود تامین کنند و بودجه ۱۰۰ میلیارد تومانی بین ۸۵ هزار مدرسه توزیع خواهد شد و اگر بودجه درست مدیریت شود، می‌تواند نگرانی جامعه، والدین و وزارت بهداشت را در بحث ضدعفونی مدارس مرتفع کند و همکاران ما هم با هدف اصلاح بازدید‌هایی از مدارس انجام می‌دهند.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت درباره مباحث آموزشی برای بلوغ دانش‌آموزان گفت: برنامه‌هایی سلامت دانش‌آموزان در دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش دنبال می‌شود. برنامه‌های مفصلی ترتیب داده‌ایم. در ابتدا برای والدین کلاس‌هایی برگزار می‌شود؛ چرا که شاید دانسته‌های آنها در مورد بلوغ مبنای کاملا علمی نداشته باشد. سپس با اذن والدین اقدام به آموزش این موضوع برای نوجوانان می‌کنیم. موارد آموزشی تنها در حد اطلاع رسانی است و تنها در صورتی که دانش‌آموز نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشد او را به پزشک متخصص یا عمومی ارجاع می دهیم. تغذیه در بلوغ، بهداشت بلوغ و راه‌های کنار آمدن با بلوغ همگی به دانش‌آموز گفته می‌شود. با تمام محدودیت‌های موجود باید بیش از این بر روی این مقوله کار کنیم تا نوجوان یک بلوغ خوب را تجربه کند.
او افزود: در مورد کالاهای آسیب رسان در بوفه مدارس تفاهمنامه و دستورالعمل مشترک بین حوزه معاونت بهداشت و معاونت تربیت بدنی آموزش و پرورش نوشته و ابلاغ می شود و باید اجرایی شود، نمی توان گفت این دستورالعمل به طور کامل در همه مدارس اجرا می شود اما این دستورالعمل در درصد بالایی از مدارس اجرا می شود. ممکن است درصد خطایی هم وجود داشته باشد و اجرای دستورالعمل به کمک مراقبان سلامت و بازرسان وزارت آموزش و پرورش و بهداشت محیط به عنوان ضابطان قضایی نظارت می شود.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت ادامه داد: وضعیت امروز نسبت به ۵ سال پیش بسیار بهتر است اگر چه هنوز نیازمند اصلاحاتی در حوزه مواد آسیب رسان بهسلامت دانش آموزان هستیم و ممکن است هنوز با عرضه کیک و مواد غذایی دیگر که با الگوهای رشد و وزن گیری مناسب کودکان مغایرت دارد در برخی بوفه های مدارس شاهد باشیم اما روند اصلاح و بهبود را پیش رو داریم.
کاهش ۴۰ درصدی آمار ازدواج در کشور
او درباره آمار ازدواج در میان جوانان گفت: آمار ازدواج در سال ۱۳۸۹ برابر با ۸۹۱ هزار مورد بوده است که این رقم در سال ۹۸ به ۵۵۰ هزار مورد رسیده است که نشانگر کاهش ۴۰ درصدی آمار ازدواج در این سال‌ها است. به طور تقریبی هر ساله ۶ درصد آمار ازدواج کاهش یافته است. در سال ۱۳۹۲ حدود ۱۳ میلیون جوان در انتظار ازدواج داشتیم که این رقم اکنون به ۱۰ میلیون رسیده است. این روند کاهشی طبیعتا کاهش تمایل به فرزندآوری را هم به دنبال خواهد داشت.
ازدواج اجباری برای دریافت وام ازدواج!
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت افزود: راه چاره تشویق جوانان برای ازدواج تنها وام ازدواج نیست. این وام حتی شاید بتواند برای برخی جوانان در برخی مناطق باعث بروز مشکلاتی شود که با اجبار خانواده‌هایی که به این ۱۰۰ میلیون وام ازدواج نیاز دارند ممکن است اتفاق افتاده باشد. تمام بحث‌های حمایتی از جوانان برای ازدواج و فرزندآوری در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری موجود است، اما متاسفانه در اجرا آنچه که باید باشد، نبوده است. ایشان فرموده‌اند که توسعه اقتصادی و اجتماعی باید متناسب با سیاست‌های ابلاغی انجام شود. خوشبختانه وزارت بهداشت نسبت به سایر دستگاه‌ها وظایف خود را بهتر انجام داده است.
ایران یکی از جزو سه کشور پیر دنیا در سال ۱۴۴۰
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در پاسخ به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، درباره روند پیر شدن جمعیت ایران و اینکه گفته می شود، ایران پیرترین کشور جهان خواهد شد، گفت: ۶ سال پیش این عبارت مکرر گفته می شد که «ما جوانترین کشور دنیا هستیم». سن کشور ما ۲۸ سال بود و به مرور شاهد افزایش سن در همه کشورها هستیم و برآورد ما این است که با روند فعلی در حدود سال ۱۴۲۰ یکی از کشورهای پیر دنیا و در صدر لیست خواهیم بود، اگر وضعیت با روال فعلی پیش رود، در سال ۱۴۳۰ یا ۱۴۴۰ جزو سه کشور پیر دنیا یا شاید حتی پیرترین کشور دنیا باشیم و اگر همه بخش های فرهنگی، اقتصادی از جوانان برای ازدواج و فرزند آوری داشته باشند، ممکن است روند پیری کُند شود و مهم این است که روند پیری را به تاخیر بیندازیم و جمعیت مولد را حفظ کند.
هزینه های بالای درمان ناباروری در کشور
برکاتی در پاسخ به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، درباره هزینه بالای خدمات ناباروری برای زوجین نابارور و نبود پوشش بیمه‌ای خدمات گفت: هزینه‌های درمان ناباروری بالاست، باید توجه داشت برای اینکه یک خدمت وارد چرخه بیمه شود، الزاماتی وجود دارد و تصور ما این است بعد از اجرای بسته جدید در حوزه بهداشت و درمان در ناباروری و نوشتن دستورالعمل‌ها مشکلات تا حد زیادی حل شود، باید دانست که بیمه‌ها در پوشش خدمات می‌خواهند بدانند چه خدمتی، توسط چه کسی، کجا و با چه هزینه‌ای ارائه می‌شود، فکر می‌کنیم پس از اجرای طرح پایلوت ناباروری آخر امسال آماده خواهیم شد که خدمات ناباروری تحت پوشش بیمه قرار گیرند البته باید بیمه‌ها و شورای عالی بیمه پوشش بیمه‌ای خدمات ناباروری را مصوب کنند.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت ادامه داد: وزیر بهداشت دستور داده اند که خدمات ناباروری در مراکز دولتی رایگان باشد و سه نوبت I.U.I و سه نوبت I.V.F، ویزیت، سونوگرافی و آزمایشات رایگان انجام می‌شود و وزارت بهداشت هزینه‌های این روش‌ها را پرداخت می‌کند و امیدواریم جوانانی که از نعمت فرزند محروم هستند با اقدمات لازم از نعمت فرزند بهره‌مند شوند، در همه کشورهای دنیا ۱۵ تا ۲۰ درصد بر اساس شرایط اقلیم و فرهنگ، اقتصاد و سن ازدواج دچار ناباروری هستند و باید به فکر باشیم که این زوجین باردار شوند و فکر می‌کنیم ساماندهی کار ظرف یک یا دو سال آینده به طور کامل انجام شود.
طرح غربالگری زوجین نابارور کلید خورد
برکاتی از اجرای طرح غربالگری ناباروری خبر داد و گفت: ما برای غربالگری نیازمند هماهنگی با معاونت درمان بودیم چرا که اگر زوجین نابارور را شناسایی کنیم، اما ظرفیت درمان وجود نداشته باشد، با مشکل مواجه می‌شدیم و هماهنگی‌ها انجام شد و دیروز تفاهمنامه اجرای طرح غربالگری ناباروری بین معاونت بهداشت و درمان وزارت بهداشت امضا و دیروز ابلاغ شد. این طرح تا یکی دو ماه آینده با زیرساخت‌های از پیش تعیین شده در ۶ شهرستان کشور به صورت پایلوت اجرا می‌شود، پیش از این خدات درمانی غربالگری داده می‌شد و با غربالگری ما زودتر زوجین نابارور را شناسایی می‌کنیم و به مراکز درمان ناباروری ارجاع می‌دهیم و پیش بینی ما این است که با اجرای این طرح درصد موفقیت ما بالاتر خواهد بود.
