با تعطیلی سینماهای کشور در پی شیوع ویروس کرونا، یکی از راهکارها برای نمایش فیلم‌های سینمایی اکران اینترنتی بود و « خروج » به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و از محصولات سازمان رسانه‌ای «اوج» اولین فیلمی بود که در این مسیر پیشقدم شد و پیش از اکران بر پرده نقره‌ای سینماها، نسخه اینترنتی آن از تاریخ 24 فروردین بر روی دو پلتفرم «فیلیمو» و «نماوا» قرار گرفت.
اخبار فرهنگ و هنر - بیش از سه هفته از آغاز اکران اینترنتی این فیلم می‌گذرد اما به دلیل نمایش و عرضه در سامانه‌های وی‌اودی، تلویزیون تیزر تبلیغاتی برای آن پخش نکرده بود و همین مسئله با انتقاداتی مواجه شد؛ چه اینکه این تجربه تازه در سینمای ایران ، به همان اندازه که برای صاحبان آثار ریسک محسوب می‌شود، نیاز به فرهنگسازی و پشتیبانی جدی برای توفیق داشته و دارد.
البته مذاکره‌ها و رایزنی‌ها برای پخش تیزرهای سینمایی جدیدترین فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا در جریان بود، تا تلویزیون هم با این امکان جدید در سینمای ایران همراه شود. با این حال این اتفاق رخ نداد و جای خالی تیزرهای تبلیغاتی فیلم «خروج» یکی از نقدهای وارده به صداوسیما از طرف رسانه‌ها بود.
شرط تلویزیون برای تبلیغ فیلم‌های سینما آنلاین
در این میان سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر یا همان «ساترا» که هماهنگی و مسائل مرتبط با وی‌اودی‌ها را به نمایندگی از رسانه ملی بر عهده دارد، با اطلاعیه‌ای از دلایل پخش نشدن تیزرهایی تبلیغاتی برای این فیلم پرده برداشت و آن را به دلیل انحصاری بودن عرضه این فیلم فقط در ۲ وی‌اودی، دانست. در بخشی از این اطلاعیه آمده بود: «بر اساس توافق ساترا و اداره کل بازرگانی رسانه ملی، در صورتی که فیلم‌های سینمایی در ایام تعطیلی سینماها در رسانه‌های صوت و تصویر داخلی اکران شوند و در زمان اکران به نحو «غیرانحصاری» و از طریق تعداد قابل توجهی از رسانه‌های دارای مجوز قابل دسترس برای عموم باشند، می‌توانند از امکانات تسهیل‌گرایانه تبلیغات فیلم‌های سینمایی در رسانه ملی بهره‌مند شوند.»
این انحصار اما هنوز نتوانسته بود تکلیف را از تلویزیون در برابر مسیر جدیدی که سینمای ایران در ایام شیوع ویروس کرونا و مخصوصاً قرنطینه خانواده‌ها و نیازشان به محتوا و محصولات مناسب و فرهنگی آغاز کرده، ساقط کند و نقدها همچنان وارد بود تا جایی که شایعه‌ای در فضای مجازی مطرح شد مبنی‌بر اینکه تلویزیون به جهت قرارداد کلان تبلیغاتی با یکی از شرکت‌های مطرح اینترنتی، تنها در صورتی مجاز به تبلیغ فیلم‌های عرضه‌شده در قالب اکران اینترنتی است که فیلم‌ها بر روی سامانه «روبیکا» نیز در دسترس مخاطبان قرار گیرد!
مدیر حفاظت از مالکیت فکری و صیانت از داده «ساترا» همان زمان اینگونه نسبت به این شایعه واکنش نشان داد: «در بیانیه ساترا عنوان شده است اگر فیلم‌ها روی چند پلتفرم به نمایش در بیایند، از تسهیلات تبلیغاتی می‌توانند استفاده کنند. کلمه «چند» در ادبیات حقوقی دو معنی دارد؛ برخی از حقوقدانان آن را شامل ۲ مورد و برخی آن را شامل ۳ مورد به بالا می‌دانند. بنابراین اگر «خروج» روی سه وی‌اودی اکران می‌شد از این امکان بهره‌مند می‌شد. حتی اگر روبیکا بین پلتفرم‌های اکران کننده آن نبود باز هم از این تسهیلات بهره می‌برد. بنابراین باید عنوان کنم که اگر حتی روبیکا حق اکران یک فیلم را به صورت انحصاری خریداری کند باز هم ما به آن فیلم تبلیغات نمی‌دهیم یعنی ما به عنوان وی‌اودی نگاه نمی‌کنیم بلکه به شرایط توجه داریم.»
تبلیغ «خروج» بدون ذکر نام پخش‌کننده‌ها
فارغ از تمام این حرف‌وحدیث‌ها و اما و اگرها، از روزگذشته گذشته یکشنبه ۱۴ اردیبهشت تلویزیون با تمهید دیگری به اطلاع‌رسانی نسبت به اکران اینترنتی فیلم «خروج» جدیدترین اثر حاتمی‌کیا اقدام کرد و تیزر تبلیغاتی این فیلم روی آنتن شبکه یک سیما رفت.
در این تیزر تبلیغاتی بدون نام بردن از سامانه‌های «فیلیمو» و «نماوا» که فیلم «خروج» روی آن‌ها بارگذاری شده است، درباره پخش این فیلم به صورت آنلاین خبررسانی شد و در پایین تیزر تبلیغاتی آن زیرنویس شد «اکران آنلاین در رسانه‌های دارای مجوز سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگر (ساترا)» و به این ترتیب تلویزیون بدون اسم آوردن از وی‌اودی‌های پخش‌کننده به اطلاع رسانی درباره اکران اینترنتی این فیلم پرداخت.
باید دید آیا پخش این تیزرهای تبلیغاتی به معنای تغییر رویکرد سازمان صداوسیما نسبت به اکران اینترنتی و حذف پیش‌شرط «عدم انحصار» در این حوزه است یا شرایط عرضه فیلم خروج از سوی «ساترا» با تغییراتی مواجه شده است؟ سوال مهمتر اینکه آیا فیلم « طلا » به کارگردانی پرویز شهبازی و تهیه‌کنندگی مشترک محمد شایسته و رامبد جوان، به‌عنوان دومین فیلم سینمای ایران که بدون اکران بر پرده نقره‌ای وارد میدان «اکران اینترنتی» شده است هم از این امکان تبلیغاتی بهره‌مند خواهد شد؟
