۲۸ بهمن ماه ۹۸ بود که اولین مورد ابتلا به کرونا در ایران ثبت شد و پای این ویروس منحوس به ایران نیز باز شد.
اخبار اجتماعی - شواهد میدانی نشان می‌داد که در همان روز‌های اول، موج اخبار کرونایی به بازار محصولات بهداشتی زده است و عده‌ای هم با احتکار ماسک و دستکش برای بالا بردن قیمت، به این تلاطم دامن می‌زنند.
ماسک در داروخانه‌ها نایاب و یا گران شد و تعزیرات حکومتی با پلمب کردن تعدادی داروخانه سعی در رفع این مشکل داشت، در داروخانه‌ها ماسک نبود و یا اگر هم بود با قیمتی عجیب و غریب، قیمت ماسک فیلتردار ۵ هزار تومانی در عرض یک شب سر به فلک کشید.
کمبود اقلام بهداشتی برای پیشگیری از کرونا البته جنبه مثبتی هم داشت و آن اینکه بسیاری از دستگاه‌های دولتی و غیردولتی پای کار آمدند تا با راه اندازی کارگاه‌های کوچک و بزرگ ماسک تولید کنند.
این تولیدات زیاد ماسک در کشور باعث شد مشکل کمبود ماسک ماندگار نشود و حتی با افتتاح بزرگترین کارخانه تولید ماسک جنوب غرب آسیا در ۲۶ فروردین ۹۹ با ظرفیت تولید روزانه ۴ میلیون ماسک توسط ستاد اجرایی فرمان امام آماده صادرات ماسک هم شدیم.
اواخر اسفند بود که کیانوش جهانپور ، سخنگوی وزارت بهداشت از رفع مشکل کمبود ماسک در کشور سخن گفت.
وی با بیان اینکه خوشبختانه ما با اتکاء به تولید داخل و سرعت عملی که نهاد‌های مختلف با مشارکت بخش‌های گوناگون اختصاص دادند خیلی سریع توانستیم آمار تولید خود را به بیش از ده برابر برسانیم، گفت: اکنون نیاز‌های ضروری کشور با تولید داخل، تأمین می‌شود.
جهانپور گفت: کمبود ماسک و اقلام بهداشتی در فروردین امسال نداشتیم چراکه در اواخر اسفند این اقلام تامین شده بود.
محمدرضا شانه ساز رئیس سازمان غذا و دارو نیز در هفته اول فروردین ماه گفت: ما بخش زیادی از نیاز کشور را با تولید داخل تامین می‌کنیم به طوری که ظرفیت تولید ماسک ۸ برابر افزایش پیدا کرده و از ۱۲۰ هزار به ۸۰۰ هزار رسیده است.
با وجود تمام این صحبت ها، اما جمعیت هلال احمر در اقدامی قابل تأمل با اعلام نیاز فوری به ماسک، از سازمان ملل درخواست کمک کرد. بنا به گفته مقامات سازمان ملل در ایران این درخواست اول فروردین یعنی درست زمانی که مشکل کمبود ماسک به گفته جهانپور و شانه ساز در کشور رفع شده بود، به ثبت رسید.
با ثبت درخواست هلال احمر ایران مقرر شد برنامه جهانی غذا (شاخه کمک غذایی سازمان ملل متحد) مسئول تامین نیاز‌های هلال احمر در این حوزه شود.
از آنجایی که طبق گفته مسئولان سازمان ملل در ایران، هزینه مالی این کمک زیاد بود، سازمان ملل درخواست کرد تا برای تهیه محموله کمک به ایران حامی مالی در نظر گرفته شود.
بعد از این بود که کشور ژاپن برای کمک به ایران اعلام آمادگی کرد و مبلغ ۷ میلیون دلار را به این امر اختصاص داد. سرانجام بعد از گذشت ۳۰ روز محموله مورد نظر توسط برنامه جهانی غذا تحویل هلال احمر ایران شد.
این محموله ۷۴۰ هزار ماسک شامل ماسک‌های معمولی و N۹۵ روز ۳۱ فروردین تحویل شد و گرامی، نماینده برنامه جهانی غذا در ایران هنگام تحویل محموله به خبرنگاران گفت: ۷ میلیون دلار کمک از دولت ژاپن داشتیم، ۶۰ درصد آن صرف خرید ماسک از چین شد که در مجموع ۷۴۰ هزار قطعه تهیه و تحویل هلال احمر ایران شده است.
نماینده برنامه جهانی غذا خاطرنشان کرد: امیدواریم تا ۱۰ روز آینده بتوانیم به همین میزان، وسایلی که نیازمند هستیم را در شرایط فعلی تامین کنیم.
به این ترتیب هلال احمر با ۶۰ درصد ۷ میلیون دلار یعنی ۴ میلیون دلار، ۳۷۰ هزار ماسک سه لایه، ۳۷۰ هزار ماسک n ۹۵ و ۳۷۰ هزار گان فقط در یک مرحله از چین وارد کرد و باقی مبلغ در محموله بعدی، وارد شد.
اما با ۴ میلیون دلار فقط هزار و ۱۱۰ عدد اقلام حفاظتی فردی مورد نیاز، وارد کشور ما شده و با یک حساب سرانگشتی متوجه می‌شویم که تقریبا هر کدام دانه‌ای حداقل ۶۰ هزار تومان برای ما آب خورده و این واردات در شرایطی صورت گرفت که در تولید ماسک در آستانه خودکفایی و حتی صادرات قرار گرفته بودیم.
هزینه ۴ میلیون دلاری واردات ۷۴۰ هزار ماسک و ۳۷۰ هزار گان این سوال را ایجاد کرد که چرا این مبلغ هنگفت صرف خرید و واردات ماسکی شد که در بحرانی‌ترین روز‌های ابتدای اسفند با قیمت ۲۵ هزار تومان در بازار داخلی یافت می‌شد.
در این باره دارا دربندی سخنگوی برنامه جهانی غذا در ایران ، اظهار کرد: برنامه جهانی غذا وظیفه توزیع، کمک و مبارزه با گرسنگی در سراسر دنیاست.
وی بیان کرد: کاری که در این شرایط در ایران انجام می‌دهیم کمک به پناهنده‌های ساکن شهر‌ها در ایران است که حدود ۳۱ هزار پناهنده را در ۱۳ استان کمک غذایی و معیشتی می‌کنیم.
سخنگوی برنامه جهانی غذا در ایران تصریح کرد: حدود قیمت ماسک‌هایی که وارد ایران شد ۲۵ تا ۳۰ سنت بود، اما باید بگویم که ماسک‌های N۹۵ در همه دنیا ماسک‌های گرانی هستند همچنین ما بدون اعلام نیاز کشوری کاری را انجام نمی‌دهیم، جمعیت هلال احمر ایران درخواست کمک داشت و ما وارد عمل شدیم همچنین ما موظف هستیم در کمترین زمان اقدامات کمک رسانی را انجام دهیم.
وی با بیان اینکه جمعیت هلال احمر ایران حدود یک ماه پیش درخواست ارسال ماسک به ایران را از سازمان ملل داشت، ادامه داد: دلیل طولانی شدن ورود ماسک‌ها به ایران وجود یک چالش بزرگ ( کرونا ) در کل جهان است همچنین این کمک رسانی فرآیند‌های خاص خود را این کار دارد چراکه سازمان ملل باید ابتدا کشور اهدا کننده را پیدا و بودجه مورد نیاز را تأمین کند.
دربندی با بیان اینکه بسیاری از کشور‌ها در شرایط فعلی صادرات ماسک و تجهیزات حفاظتی فردی را ممنوع کرده اند چراکه خودشان به این اقلام نیاز دارد، بیان کرد: هزینه ارسال و نگهداری ماسک‌ها حین ارسالشان به ایران هم روی قیمت ماسک‌ها اضافه شده است این‌ها هزینه‌های امور اداری هستند، به عنوان مثال سوخت هزینه بالایی دارد.
سخنگوی برنامه جهانی غذا در ایران در پاسخ این سوال که چرا ژاپن ۷ میلیون دلار کمک خود را به صورت نقدی به ایران نکرده است؟ تصریح کرد: یکی از سیاست‌های ما این است که در هیچ جای دنیا باعث ایجاد تغییرات در بازار آن کشور نشویم، با شیوع ویروس کرونا قیمت ماسک در تمام دنیا افزایش پیدا کرد اگر این پول به صورت نقدی وارد ایران می‌شد باعث جهش قیمت در بازار ایران می‌شد و تاکید می‌کنم برنامه جهانی غذا یک کار بشر دوستانه را انجام می‌دهد.
وی در پاسخ به این سوال که اگر هلال احمر درخواست وارد کردن دارو را داشت برنامه جهانی غذا امکان انجام چنین کاری را داشت، گفت: خیر. هدف اصلی برنامه جهانی رساندن غذا هنگام بحران است و ما وارد حیطه دارو نمی‌شویم.
دربندی بیان کرد: کشور اهدا کننده به سازمان ملل مبلغی را برای تهیه اقلام حفاظت فردی اهدا می‌کند و بررسی‌های لازم توسط سازمان ملل صورت می‌گیرد تا کشوری که نیازمند این کمک است را پیدا کند و جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران جزء کشور‌هایی بود که از سازمان ملل درخواست کمک رسانی کرده بود.
سرپرست ارتباطات برنامه جهانی غذا در ایران گفت: هلال حمر جمهوری اسلامی ایران طبق چیزی که به برنامه جهانی غذا اعلام کرده است نشان از این داشت که نیاز به ماسک دارد چراکه نیرو‌های داوطلب این جمعیت در خروجی شهر‌ها و بیمارستان حضور دارند همچنین یک کشور ۸۰ میلیونی در شرایط فعلی قطعا به ماسک آن هم به مقدار زیاد نیاز دارد.
وی خاطرنشان کرد: این را مجدد تاکید می‌کنم که ما در کمترین زمان باید سریع‌ترین واکنش را نشان دهیم و ماسک را وارد می‌کردیم، اما اگر در هند بار ما زمین گیر نشده بود خیلی زودتر این بار وارد ایران می‌شد و این را باید بگویم اولویت اول برای ما نجات جان انسان هاست.
حالا سوال‌های زیادی برای ما ایجاد شد اولا هلال احمر بر چه اساسی و به درخواست چه نهادی سفارش ماسک داده در صورتی که آقای جهانپور سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرده در فروردین امسال در کشور نداشتیم.
دومین سوالی که برایمان ایجاد شد آن است که از زمان سفارش تا زمان تحویل یک ماه گذشته. طبیعتا اگر کشور نیاز فوری به ماسک داشته (به حدی که دست به دامن سازمان ملل متحد شده است) در همان برهه زمانی بوده و نه ۳۰ روز بعد. آیا هلال احمر اطلاع داشته که محموله یک ماه بعد به دستش می‌رسد؟ در این خصوص لازم به یادآوری است که همه مسئولان از شرایط کشور در تحریم‌های ظالمانه و محدود شدن پرواز‌های بین المللی اطلاع قبلی داشتند.
سومین سوال این است که در شرایط فعلی و زمان تحویل گرفتن ماسک آیا در کشور مشکل کمبود ماسک وجود دارد؟
در خصوص پاسخ به این سوالات روابط عمومی هلال احم ر با ارسال متنی اعلام کرد: برنامه جهانی غذا با استفاده از کمک‌های دولت ژاپن مبلغ ۴میلیون دلار را برای کمک به ایران از طریق جمعیت هلال احمر اختصاص داد. از آنجا که وسایل حفاظت فردی از جمله وسایل ضروری برای کنترل و مدیریت این بیماری محسوب می‌شد، مقرر شد که این وسایل شامل ماسک جراحی، ماسک ان ۹۵ و گان سفارش داده شود.
در ادامه اعلام شد: این نکته ضروری است که اگرچه ظرفیت‌های کشور برای تولید ماسک در ادامه افزایش یافت، ولی این بدان معنا نیست که نیازی به کمک در این حوزه وجود نداشته باشد. طول دوره درگیری جهان به این بیماری کوتاه نیست و از همان ابتدا پیش بینی می‌شد که تا زمان تولید دارو و یا واکسن (که حداقل یک تا دوسال طول می‌کشد) و با توجه به درگیری تمام کشور‌های جهان نیاز به مصرف اینگونه وسایل حفاظت فردی روز به روز بالاتر خواهد رفت و ضرورت دارد با توجه به عدم پیش بینی دقیق آینده و لزوم آمادگی کامل، باید حتی بیشتر از نیاز کنونی اقدام به تهیه و دپوی این گونه اقلام کرد. بدین معنا حتی اگر بپذیریم درحال حاضر هم کمبود‌ها رفع شده باشد (که با قطعیت نمی‌توان گفت) دلیل نمی‌شود در آینده که بیماری همچنان وجود خواهد داشت، نیازی به این اقلام نداشته باشیم.
روابط عمومی جمعیت هلال احمر در ادامه نوشت: موضوع مهم این است که این کمک مانند خیلی از کشور‌های دیگر که درگیر بیماری هستند به ایران اختصاص یافته، مثل همه کمک‌های دیگر مثل کیت‌های تشخیصی، کمک‌های چین و سازمان بهداشت جهانی و ...؛ این به معنای همکاری متقابل جهانی است و نه زیر دین کشور و یا سازمان خاصی رفتن. در زمان پاندمی همه باید کمک کنند تا بیماری کنترل شود، زیرا همه جهان به هم متصل است و عدم کنترل بیماری در یک نقطه دیگران را هم درگیر خواهد کرد.
در زمان بحران سیل هم در سال گذشته بالغ بر ۳۰ کشور به ایران کمک کردند همانطور که ایران در خیلی از بحران‌های طبیعی دیگر مثل سیل پاکستان، قحطی سومالی و زلزله‌های چین و ترکیه به آن‌ها کمک کرده است.
کشور و یا سازمانی قصد ندارد با این کمک‌ها کشور دیگری را زیر دین ببرد بلکه این یک کمک متقابل است، چیزی که فلسفه و ماهیت فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر است.
در آخر اعلام شد: این ۴میلیون دلار در اختیار برنامه جهانی غذاست و به تدریج اقلام مورد نظر برای ایران خریداری و به کشور منتقل می‌شود. ۳۷۰هزار ماسک جراحی و۳۷۰هزار ماسک ان۹۵ از جمله همین اقلام است، ولی تمام آن نیست.
این محموله نخستین محموله از کمک چهارمیلیون دلاری است و مابقی آن در زمان دیگری که حمل و نقل آن ممکن و هماهنگ شود به ایران ارسال می‌شود. البته هزینه‌های مرتبط با حمل نقل هم از همین مبلغ پرداخت خواهد شد.
