در تمام دنیا مقوله پذیرفتهشدهای به نام حوادث غیرمترقبه وجود دارد. در حوادثی همچون سیل، زلزله یا همهگیری یک بیماری، اگر یک کشور بتواند مدیریت مناسب داشته و برنامهریزی مواجهه با اینگونه بحرانها را داشته باشد و کار را به سمتی سوق دهد که کمترین آسیب در آن زمینه به جامعه وارد شود، میتوان ادعا کرد این یک حرکت موفق بوده است.
اگر حادثهای در کشور رخ نداده و روال همه چیز عادی باشد، مدیریت شرایط شقالقمر نیست. شقالقمر زمانی است که یک دولت بتواند در حوادث و توفانها، کشور را از بلاهای اینچنینی به سلامت عبور دهد.
یک- چین اولین کشوری بود که درگیر کرونا شد. آنها تجربه هیچ کشوری را نداشتند اما مدیریت چین باعث شد کرونا برای آنها تبدیل به یک فرصت شود.
نیاز به کالاهای بهداشتی و درمانی چینی که بر اساس این شرایط به وجود آمد، باعث شد پکن در همین شرایط پیشآمده، مشکلات اقتصادی خود را جبران کرده و از عقب افتادن اقتصاد کشورش جلوگیری کند. در حوزه فضای مجازی آنها توانستند خدمات را به سمتی سوق دهند که مانع تعطیلی زندگی مردم شود.
دو- اما ما امروز در کشورمان با دولتی روبهرو هستیم که اساسا هیچ برنامهای ندارد. اگر امروز از دولت سوال شود برای یک ماه آینده چه برنامهای دارد، بدون شک برنامهای ارائه نمیکند چه رسد به اینکه بخواهد برنامههایی برای آینده دورتر داشته باشد.
از اسفندماه که کرونا دامنگیر کشور شد تا امروز دولت هیچ برنامه مشخصی ارائه نکرده؛ یک روز گفتند تعطیل است، روز دیگر گفتند تعطیل نیست، یک روز گفتند مردم به سفر بروند، روز دیگر گفتند سفر نروند. متزلزل بودن در مدیریت چیزی غیر از پول است، متزلزل بودن در مدیریت غیر از این است که دنیا ما را تحریم کرده است.
سه- دولت در این مدت آنقدر ضعیف عمل کرد که حتی امور روزمره را هم رها کرد، حتی رئیسجمهور حاضر نبود بر صندلی مدیریت ستاد ملی مقابله با کرونا بنشیند و بعد از یک و نیم ماه بالاخره راضی شد ریاست امور را در دست بگیرد. امور را به وزیر بهداشت واگذار کرده بودند اما وزیر بهداشت همعرض وزرای دیگر است؛ مگر میتواند همه امکانات و توانایی کشور را به خط کند؟! مگر حرف ایشان را وزرای دیگر گوش میکنند؟!
مهمترین مشکل این دولت که در تمام مسائل قبلی هم اینچنین بوده؛ نداشتن برنامه. همین امروز بگویند با توجه به پیشبینیهای موجود احتمال دارد با شروع گرما این بیماری فروکش کرده و با برگشت سردی هوا در پاییز اوج پیدا کند، چه برنامهای خواهد داشت؟ آموزش و پرورش و آموزش عالی کشور چه برنامهای دارند؟ جز تعطیل کردن کشور، کارخانهها و زندگی مردم، چه برنامهای دارند؟ تعطیلی را هم نتوانستند بخوبی انجام دهند تا این بیماری ریشهکن شود؛ تعدادی تعطیل شدند و تعدادی تعطیل نشدند و در نهایت همه احساس خسران کردند از اینکه بخشی از کشور تعطیل شد. مردم ۴۰ روز یا بیشتر خود را در خانهها حبس کردند و برخی با همان مجوزی که رئیسجمهور داده بود، به خیابانها آمدند.
چهار- مردم از عملکرد دولت احساس خسران دارند. نداشتن مدیریت و برنامهریزی برای کشور حاصلی جز این وضعیت ندارد. در جریان این بحران دولت هیچ برنامه مشخصی در زمینه اقتصادی پیشبینی نکرد.
کسانی هستند که روزیخورند، هزینه معیشت خود را با کار روزانه به دست میآورند، صبح کار میکنند تا در پایان روز نان زن و بچه خود را ببرند، اما در جریان کرونا دولت فکر اینها را نکرد.
دولت خرج و برج خود را جمع نکرده، بریز و بپاشهایی که صورت میگیرد برای چیست؟ فسادهایی به صورت سازمانیافته رخ میدهد که دیوان محاسبات در گزارش خود، بخشی از آن را رونمایی کرد. مردم باید احساس کنند دولت از اسرافکاری و هزینههای بیحساب و کتاب صرفنظرکرده است. مردم میبینند در شرایط نامناسب فعلی دولت با ارز ۴۲۰۰ تومانی یا با ارز نیمایی برنج وارد میکند؛ در حالی که همین برنج که با ارز نیمایی وارد میشود اگر اجازه داده میشد به صورت آزاد وارد کشور شود قیمت آن از چیزی که امروز به قیمت دولتی فروخته میشود کمتر بود.
برنجی که با قیمت کمتر از ۸ هزار تومان وارد میشود امروز در بازار به قیمت کمتر از ۱۶ هزار تومان به دست مردم نمیرسد. کارشناسان اقتصادی اذعان میکنند اگر برنج به صورت آزاد وارد شود به قیمت ۱۴ هزار تومان به دست مردم میرسد؛ مردم هم چوب را میخورند، هم پیاز را. هم دلارهای بیزبان به بهانه حل مشکلات مردم دست دلالان قرار میگیرد و هم مشکلی از مشکلات آنها کم نمیشود.
پنج- دولت، بیبرنامه و نازک نارنجی است، اگر کسی انتقاد واقعی کند خیلی زود به دولتیها برمیخورد. ما با این دولت مشکلات فراوانی داریم.
وعدههای دروغ دولت اعتماد مردم را نهتنها از دولت، بلکه از نظام سلب میکند. وقتی در جریان افزایش قیمت بنزین رئیسجمهور ادعا میکند ریالی از این پول را به غیر از اینکه به مردم برگردانیم کاری نمیکنیم ولی مردم میبینند که ریالی از آن به دستشان نمیرسد، با چنین دولتی که صداقت ندارد، چگونه میتوانند نشاط داشته باشند؟
حجتالاسلام نصرالله پژمانفر