تصمیم رییس‌جمهور مبنی بر بازگشایی فعالیت‌های اقتصادی از 23 فروردین در استانها و از 30 فروردین در تهران بازتاب های زیادی داشت. برخی این تصمیم را عامل شروع موج جدید کرونا در کشور ارزیابی کردند و برخی نیز حل مشکلات معیشتی و نبود زیر ساخت‌های پوشش نیازهای معیشتی مردم از سوی دولت را توجیه اعلام این تصمیم دانستند .
اخبار سیاسی- برای بررسی این موضوع به سراغ سید حسن رسولی عضو فعلی شورای شهر تهران رفتیم. این عضو شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان که استانداری لرستان، خراسان و خراسان رضوی، مدیرکلی سیاسی و انتظامی استانداری سیستان و بلوچستان و فرمانداری زاهدان را در کارنامه مدیریتی خود دارد، انتقادات جدی را نسبت به شیوه مدیریت بحران کرونا در کشور بیان میکند که در ادامه می‌خوانید.
واگذاری راهبری بحران کرونا به وزارت بهداشت خلاف قانون است
رسولی با بیان اینکه تصمیم رییس جمهور از منظر مدیریت بحران و اصول و مبانی حاکم بر سبک و سیاق اعمال مدیریت بحران قابل نقد است، گفت: تصمیمی که دولت و آقای رییس جمهور برای واگذاری فرماندهی و راهبری مدیریت بحران کرونا به دستگاه متولی بهداشت گرفتند ، خلاف قانون مصوب مدیریت بحران است . یعنی به جای اینکه حل این بحران را به مرجع قانونی خود یعنی سازمان بحران کشور واگذار کنند، راهبری مدیریت بحران کرونا را به دستگاهی که متولی بخش بهداشت و درمان است واگذار کردند .
وی ادامه داد: اعمال مدیریت بحران در شرایطی است که کشور تحت تاثیر حوادث غیرمترقبه مثل سیل و زلزله یا ویروس کرونا قرار گرفته است و بر اثر آن نظامات عادی و طبیعی ادارات جامعه تحت تاثیر تکانه های ناشی از بحران دچار تزلزل و ناکارآمدی می‌شود . در چنین شرایطی اصول مدیریت بحران حکم میکند فرماندهی واحد، مرجع و دستگاهی باشد که مسوولیت اداره یک بخش را بر عهده ندارد .
استاندار اسبق خراسان در تشریح این استدلال خود گفت: برای مثال وزارت جهادکشاورزی مسوول تامین امنیت غذایی کشور است یا وزارت نیرو مسوول تامین آب و برق مورد نیاز کشور است و وزارت بهداشت و درمان نیز مسوول پیشگیری و اعمال مدیریت بهداشت و تامین سلامت مردم است و خدمات مورد نیاز جامعه را فراهم میکند. اما در شرایط بحران چنانچه فرماندهی بحران به هرکدام از دستگاه‌های بخشی واگذار شود، اولا متولیان و وزارای سایر بخشها خود را هم تراز وزیر مربوطه آن بخش می‌دانند و هیچ الزامی نمی‌بینند از تصمیمات مسوول آن دستگاه بخشی تبعیت کنند و تبعا در اینجا تعصبات ولو صحیح بخشی باعث می‌شود که محیط تصمیم گیری در مرجعیت مدیریت بحران از تشتت های ناشی از مناسبات و بعضا رقابت‌های بین بخشی متاثر شود .
عضو شورای شهر تهران ادامه داد : ایراد دوم این است که چون مثل شرایط فعلی ، وزیر بهداشت و درمان فرماندهی ستاد مقابله با کرونا را بر عهده دارد به درستی مهمترین دغدغه ایشان با توجه به مسوولیتی که دارند، تامین بهداشت و درمان جامعه است و در بقیه موارد مثل بحث رونق اقتصادی ، مسوولیتی متوجه وزیر بهداشت و درمان نیست و وزارای بخش اقتصادی متولی آن هستند.
روایت بگو و مگوی روحانی و وزیر بهداشت بر سر بازگشایی کارخانجات
رسولی تصریح کرد: در اخبار غیر رسمی شنیدیم که در دستور آقای رییس جمهور مبنی بر بازگشایی واحدهای بزرگ صنعتی مثل ایران خودرو و سایپا ، دیدگاه بخشی وزیر بهداشت و درمان این بود که هرنوع تجمع در هر محیط عمومی سم مهلک است برای جلوگیری از گسترش شیوع ویروس کرونا این بازگشایی نباید صورت گیرد. این بگو و مگوی بین آقای روحانی و وزیر تحت امر ایشان در قالب نامه‌ای از طرف دکتر نمکی منتشر شد و این نشان دهنده صحیح بودن مطلبی است که اشاره کردم.
وی با تاکید بر اینکه دستگاه‌های حاکمیتی دستگاه‌هایی هستند که فراتر از ماموریت‌های بخشی در اداره امور حاکمیتی کشور مسوولیت دارند، تصریح کرد: مثلا وزارت کشور متولی تنظیم سیاست و امنیت داخلی است. رییس جمهور به عنوان رییس شورای عالی امنیت ملی مسوولیت بخشی ندارند و مسوول اداره عمومی کشورو طبق اصل 113 قانون اساسی به عنوان دومین مقام پس از رهبری هستند.
خطای استراتژیک دولت مردم را نگران کرده است
رسولی با تاکید بر اینکه در شرایط بحران مردم انتظار دارند متولیان حاکمیتی به خصوص دولت، یکپاچه و هماهنگ عمل کنند و به نحوی فضای ناامن جامعه بحران زده را مدیریت کنند که میزان بیشتری از امید به جامعه دست دهد، تصریح کرد: معتقدم خطای استراتژیک در واگذاری این مسوولیت، جامعه را به راحتی خیال نرسانده است ، بلکه به شدت نگران هستند و با اطمینان ناچیز به تصمیمات دولت نگاه می‌کنند .
وی ادامه داد : به نظر می‌رسد دو رویکرد در ستاد ملی مقابله با کرونا وجود دارد. یکی رویکرد اقتصاد محور است که این نظریه معتقد است اقتصاد ایران آسیب‌پذیری‌های بسیار جدی دارد. شاخص‌های اقتصادی نمایه های امیدوار کننده ای را نشان نمی‌دهد، تحریم های ظالمانه آمریکا روز به روز عرصه را برای فعالیت‌های اقتصادی تنگ‌تر میکند و طبعا دغدغه افزایش پدیده‌های سوء اقتصادی و اجتماعی مثل بیکاری و تورم و توسعه فقر تالی فاسدهایی هستند که باورمندان این نظریه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و لذا بهانه آزادسازی فضای کسب و کار در بخش‌های خدماتی و تولیدی بر اساس همین رویکرد است .
استاندار دولت اصلاحات با بیان اینکه بر اساس این رویکرد اقتصادمحور است که آقای رییس‌جمهور دستور شروع فعالیتها از ۲۳فروردین را صادر کردند، گفت: رویکرد دوم رویکرد جامعه پزشکی و بهداشتی کشور است که بر خلاف رویکرد اول سلامت محور است. پیش فرض های اصلی این است که هیچ اولویتی بر سلامت عمومی ارجح نیست. لذا باورمندان به این رویکرد بین اقتصاد و توسعه اقتصادی و تامین منافع اقتصادی اعم از اقتصاد خرد و کلان و بنگاهی، در اولویت بودن بحث سلامت را مدنظر دارند و آسیب‌های وارده به حوزه اقتصاد را هزینه‌های اجتناب پذیر تامین سلامت عمومی می‌دانند.
وی ادامه داد: صرف نظر از ایراد اساسی که از منظر سازماندهی و مدیریت وجود دارد، آقای رییس‌جمهور در سخنان بعدی سعی کردند بین این دو دیدگاه نوعی از همگرایی و هماهنگی ایجاد کنند به گونه ای که بنگاهای بزرگ اقتصادی را فعال اعلام کردند و قائم مقام وزیر صمت رسما به دستگاه‌های تحت امرش بخشنامه ای صادر میکند که مورد اعتراض جدی وزیر بهداشت قرار میگیرد.
وی تصریح کرد : رییس جمهور اعلام کردند 23 فروردین استانها و 30 فروردین در تهران فضای کسب و کار در حوزه تولید فعال شوند، ایراد اساسی این است که چرا 23 فروردین؟ چرا 22 نباشد و یا چرا 31 فروردین 31 اردیبهشت نیست؟ اگر بنا است دستگاه متولی مربوطه که وزارت بهداشت است در این مورد تصمیم بگیرد، باید این نهاد در تعامل با سازمان بهداشت جهانی و سایر نهادهای بین المللی بگوید ما در مواجه با بحران کرونا در چه مرحله ای هستیم؟ آیا در مرحله آغازین و جنییی هستیم یا در سطح میانی و یا اینکه به پیک رسیدیم و اساسا دوره مدیرت بحران کرونا از منظر مدیریت بهداشت و درمان چه زمانی است؟
رسولی تصریح کرد: کشوری مثل روسیه که کاملا کشوری کمونیستی است واقتدارگرا اراده شود یک ماه کل فعالیتها را تعطیل میکند و همه پروازها را را لغو میکند، حتما آقای پوتین هم مثل آقای روحانی نسبت به امر اقتصاد دغدغه دارد ولی این کار را انجام می‌دهد.
وی ادامه داد: معتقدم این اظهار نظر دکتر روحانی متاثر از این دو عامل است که گفتم. خطای استراتژیک اولیه تقسیم مدیریت بحران است یعنی به جای وزیر کشور که رییس سازمان مدیریت بحران است وزارت بهدشات متولی می‌شود. در صورتی که وزارت کشور دستگاهی حاکمیتی است و وزیرش جانشین فرمانده کل قوا در نیروی انتظامی است و از سویی فرامینش در ناجا مطاع است، سپاه هم موظف است به حرفش گوش کند، دستگاه‌های قضایی و نظامی ودستگاه‌های بخشی هم به تبع آن موظف به رعایت دستوراتش هستند. ما که استاندار بودیم در چنین مواقعی حسب اختیارات یکنفر تصمیم می‌گرفت و بقیه باید اجرا می‌کردند. این تعدد و تکثر مراجع تصمیم گیری بر خلاف اصول و مبانی مدیریت بحران است و باید چرخه تصمیم گیری کوتاه، گویا ،سریع، شفاف و واحد باشد و امروز این چرخه دچار اشکال شده است.
مدیریت بحران یعنی انتخاب بین بد و بدتر
وی با تاکید بر اینکه پراکنده گویی‌ها نزاع بین بخشی بین باورمندان به توسعه اقتصادی و در اولویت دوم قرار گرفتن سلامت جامعه و از سوی دیگر نگاه جامعه پزشکی کشور مبنی ارجح بودن سلامت جامعه است، تصریح کرد: به نظر من این خوش‌بینانه است که فکر کنیم در آن واحد بین دو امر متناقض می‌توانیم همگرایی ایجاد کنیم و هم زمان آنها مدیریت کنیم که این دیگر اسمش بحران نیست. مدیریت بحران زمانی است که شما بین بد و بدتر ، بدتر و بدترین، بدترین و افتضاح هزینه و فایده کنید و تصمیم شجاعانه بگیرید و پشت آن هم بیاستید. مثل اینکه در سیل مدیریت بحران تصمیم میگیرد که یک شهر زیر آب برود و مردم خانه هایشان را خالی کنند آنها عاقلانه تصممیم می‌گیرند. چون اگر این اتفاق نیفتد یک عرصه چندین برابری زیر آب میرود . بنابراین بین زیان اندک، متوسط و هنگفت، عقل مدیریتی اقتضا میکند که شما به گونه‌ای مدیریت کنید که کمترین هزینه را داشته باشد و زودتر اوضاع جامعه بحران زده به حالت عادی برگردد.
نقطه نظرات آقای رییس جمهور هر هفته با هفته قبل در تعارض است
رسولی تصریح کرد: به نظر من نقطه نظرات آقای رییس جمهور با کمال تاسف هر هفته با هفته قبل در تعارض است. ایشان قبلا فرمودند شنبه مسئله تمام است من از شما می‌پرسم آیا واقعا شنبه مسئله تمام شد؟ یک وقت یک وزیر بخشی حرفی می‌زند دیگران رد می‌کنند، ولی یک زمانی نفر دوم کشور چنین گذاره ناصحیحی را در مقابل افکار عمومی می‌گذارد . فرض کنید زمانی که مثلا بحران کرونا خاتمه می‌یابد یک شنبه‌ای را که وعده دهند ولو اینکه در آینده درست و صحیح فرمایش کنند، آیا اعتباری و اعتمادی برای حرف های ایشان هست؟ به عنوان کسی که تجربه کار کارشناسی دارم عرض کنم که مدیریت بحران سبک و سیاق خاص خود را دارد و به دلایلی که گفتم این اصول مخدوش شده است.
وی ادامه داد: در کنار آقای رییس جمهور که فرمودند روز شنبه مسئله حل است، رییس ستاد کل نیروی نیروهای مسلح فرمودند ما ظرف 48 ساعت آینده شهر را خلوت می‌کنیم. در جلسه اخیر شورای شهر آقای شهردار گزارش دادند حسب اطلاعاتی که ما داریم 16 فروردین حتی کسانی قاعدتا نباید می‌آمدند سرکار در خیابان ها بودند و با رصد میزان رفت و آمدها می‌توان نسبت دستور ستاد مقابله با کرونا مبنی بر ادامه طرح فاصله‌گذاری اجتماعی را با میزان حضور مردم ببینیم.
وی ادامه داد: امروز به جای اینکه لحظه به لحظه مثل کانادا و فرانسه و انگلیس رییس‌جمهور و شهردار پایتخت با مردم صحبت کنند، هرکسی از موضع خودش صحبت میکند و یک رویه واحد و انسجام واحدی نیست. امیدوار هستم الان که داریم به مدت زمان دوماهه این بحران نزدیک می‌شویم مسئولین ارشد کشور راه بد رفته را برگردند وتصمیم صحیح بگیرند.
