«سینمای شیشه‌ای» عنوان بسته‌ای روزانه است که در نظر داریم در قالب آن ضمن مرور مهمترین فیلم‌های تولید و اکران شده در سال ۹۸، در هر شماره به معرفی هر یک از آن‌ها برای تماشا در خانه‌ها در ایام نوروز ۹۹ بپردازیم.
اخبار فرهنگ و هنر - در شماره دوازدهم نوبت به « نبات » رسید؛ اگر تبلیغاتش را در زمان اکران عمومی دیده باشید احتمالاً اولین چیزی که از آن به یادتان می‌آید حضور پررنگ شهاب حسینی است. بازیگری که در چند سال اخیر تمرکز ویژه‌ای بر روی همکاری با فیلم‌سازان فیلم‌اولی داشته و از این منظر حضورش در «نبات» را هم به‌نوعی می‌توان یک حضور حمایتی برای کارگردان جوانش یعنی پگاه ارضی مدنظر قرار داد.
کمک‌های شهاب حسینی از فیلم‌اولی‌ها گاه با حضورش در مقابل دوربین رقم خورده و گاه با سرمایه‌گذاری مستقیم در تولید. وجه اشتراک همه فیلم‌هایی هم که کمک مستقیم او را دارند ترویج مساله «اخلاق» است؛ گمشده روزگار ما. گویا او می‌خواهد پرچمش را بردارد تا سهمی در بهبود این اوضاع آشفته داشته باشد.
«نبات» هم از جمله همین آثار است که حضور شهاب حسینی در ترکیب بازیگران آن اهرم محرکی بود تا پگاه ارضی کارگردان این اثر دست و دلش به ساخت اولین فیلمش برود، کارگردانی که سال‌ها در خارج از کشور زندگی می‌کرد و فعالیت‌های غیرسینمایی داشت اما دوره‌های فیلمسازی را در آمریکا گذراند تا سرانجام در تهران اولین گام در عرصه کارگردانی سینما را بردارد.
نکته‌هایی که شاید جالب باشد بدانید
پگاه ارضی در اولین فیلم بلند خود انگشت روی یک موضوع تکراری گذاشته که بارها و بارها مشابهش را در آثار تلویزیونی و سینمایی دیده‌اید؛ یک قصه سرراست. او رابطه پدر و دختری را به تصویر کشیده که مادری ندارد اما به یک‌باره سر و کله زنی در زندگی آن‌ها پیدا می‌شود. همین قصه یک خطی کافی است تا تمام فیلم‌هایی که با این خط داستانی دیده‌اید جلوی چشمانتان رژه بروند.
«نبات» فیلمی است که هر چند با آن همراه می‌شوید اما در همان ۲۰ دقیقه نخستین، دستش برایتان رو می‌شود و داستانش را لو می‌دهد. این بزرگترین نقطه ضعف فیلم است که گره‌اندازی مداوم هم به کارش نمی‌آید چون روند داستان آنقدر ساده و قابل و پیش‌بینی است که جایی برای حدس‌هایتان نمی‌گذارد.
فیلم اجازه نمی‌دهد که الگوی دیگری برای شخصیت‌ها و سرنوشتشان در ذهنتان بچینید. فیلم افت و خیزی ندارد و ناگهان حقیقتی را پیش رویتان برملا نمی‌کند. این یعنی اینکه کارگردان خواسته از آنچه پیش از این با همین محوریت ساخته شده فاصله بگیرد اما یک طرف دیگر را از دست داده است. یعنی فیلم روی یک خط جلو می‌رود به طوری که اصلا لازم نیست سرنخی دستتان بیاید.
فیلم اما یک ساختار تلویزیونی دارد و نمی‌تواند در حد و اندازه یک فیلم سینمایی ظاهر شود یعنی داستان کلیشه‌ای و دم‌دستی‌اش آنقدر ساده پیش می‌رود که اجازه سینمایی شدن را به آن نمی‌دهد. از سوی دیگر شخصیت‌پردازی‌ها هم لنگ می‌زند. فیلم تلاش دارد رابطه دختر و پدری را نشانمان دهد با شوخی‌هایشان، کل‌کل‌هایشان، دعواهایشان و... اما در این مسیر موفق نمی‌شود و هرچه تلاش می‌کند با آن‌ها همراه شوید، اساسا با این شکل رابطه کنار نمی‌آیید.
کارنامه فیلم در زمان اکران عمومی
«نبات» در اکران عمومی کمی بیشتر از ۶۵۰ میلیون تومان فروخت و این یک ناکامی برای فیلمی با حضور شهاب حسینی در گیشه بود. بازیگری که پیش از این حضورش در فیلم‌ها تضمینی برای فروش بود و گویا این الگوی از پیش تعریف شده دیگر کارکردش را از دست داده و جواب نمی‌دهد. یعنی مخاطبان به صرف حضور یک سوپراستار از یک فیلم استقبال نمی‌کنند.
البته باید این را هم در نظر گرفت که فیلم در ماه رمضان اکران شد که سانس‌های نمایش دهنده‌اش به ۲۰ نوبت هم نمی‌رسید آن هم در بازه‌هایی مانند پیش از ظهر که عملا سانس‌های مرده به حساب می‌آمدند.
«نبات» بزرگترین ضربه‌اش را از فیلمنامه کم رمقش می‌خورد به ویژه اینکه تکیه اصلی‌اش بر رابطه‌ای است که توصیفش کردیم. فیلم روایتگر داستان یک دختر ۱۲ ساله است که جهانش اصلا با جهان دختربچه‌های ۱۲ ساله امروزی نمی‌خواند. ارضی خط فکری او را به اندازه یک دختره ۲۰ ساله ارتقا داده و رفتارش را به همان میزان در «نبات» پخته و جا افتاده نشان داده است.
آیا شما هم این فیلم را دوست خواهید داشت؟
هرچند سعی می‌شود که گوشه‌ای از «نبات» عاشقانه‌ای را هم در بربگیرد اما این عاشقانه با روایتی غیرمنطقی پیش می‌رود که باعث می‌شود غیرواقعی به نظر برسد. اتفاقاتی که به ناگاه حادث می‌شود تا کاراکترهای اصلی در کنار هم قرار بگیرند. از این منظر شاید فیلم برای آن دسته از مخاطبان که علاقمند قصه‌های عاشقانه سرراست و بدون پیچیدگی هستند، گزینه مناسبی برای تماشا باشد.
از سوی دیگر اما فیلم برای مخاطبان سخت‌گیرتر و فیلم‌بازتر احتمالاً جذابیتی نداشته باشد.
به نظر می‌رسد در این فیلم ارضی وقتی برای ارایه دیالوگ‌های خوب نداشته و همین باعث شده گفتگوهایی خشک بین بازیگران رد و بدل شود از جنس فیلم‌های تلویزیونی. با این وجود باید این را هم در نظر گرفت که «نبات» اولین تجربه کارگردانی اوست که شاید در آن دست به آزمون و خطا زده است.
