تهران در روزهای آغازین هفته جاری میزبان دو دیپلمات ارشد هلندی و اتریشی بود.
اخبار سیاسی- سفر این دو وزیر خارجه اتحادیه اروپا حدود ۲۰ روز پس از سفر «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران و بعد از آن صورت گرفت که سه کشور اروپایی اعلام کردند که قصد دارند مکانیسم ماشه در برجام را کلید بزنند. بورل در سفری که ۱۴ بهمن ماه برای مدت دو روز به تهران داشت علاوه بر ظریف با حسن روحانی رئیس جمهور و علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار و گفتگو کرد. همزمان با این سفر سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرد: «اروپایی‌ها هنوز مکانیسم ماشه را فعال نکردند، خواستند به این سمت بروند.اخیرا ظریف یک نامه ۱۴ صفحه‌ای حقوقی و مستدل راجع به این موضوع به بورل نوشت و توجیهات آنها را زیر سؤال برد و به چالش کشید.
موسوی این سفر را مهم ارزیابی و خاطرنشان کرد: پیش بینی می‌کنم گفتگوهای امروز با بورل صریح خواهد بود. چند هفته پیش ظریف و بورل در هند دیدار و گفتگوی شفاف و صریحی داشتند و این صراحت و شفافیت در گفتگوهای امروز نیز خواهد بود. ما دلخوری‌های شدیدی از اروپا داریم که بعد از نقض آمریکا، همراهی کردند و با بی عملی خودشان نشان دادند که نمی توانند کاری از پیش ببرند یا اراده و توان لازم را ندارند و تصمیم فشارهای آمریکایی‌ها شدند.
در دیداری که بورل با ظریف داشت شرایط در منطقه خلیج فارس و لزوم کاهش تنش‌های منطقه ای، طرح به اصطلاح معامله قرن و پیامدهای خطرناک آن برای منطقه و جهان، اینستکس، برجام، تحولات در عراق، سوریه و یمن مورد گفتگو قرار گرفت.
در همین خصوص نیز، حسن روحانی یکشنبه ۲۷ بهمن ماه در نشستی خبری درباره استفاده اروپا از مکانیسم ماشه در برجام گفت: بعد از روندی که اخیرا برخی کشورهای اروپایی با عنوان مکانیسم ماشه طی کردند به آنها گفتیم چنین عملی از لحاظ حقوقی درست نیست و این را به آقای جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تهران گفتیم که به نظر رسید پاسخ من را پذیرفته یا لااقل برای آن جوابی ندارد. ما به اروپایی ها گفتیم که استفاده از این مکانیسم به نفع هیچ کس نیست و خودشان می دانند که در پایان آن چه اتفاقی می‌افتد؛ این را در نامه‌ای صریحا به رهبران کشورهای اروپایی اعلام کردم و آقای بورل هم گفت که فعلا برای زمان نامعلومی این مکانیسم را کنار گذاشتیم و امیدواریم که اروپا هم راهی برای رسیدن به یک شرایط مناسب پیدا کند و همه به برجام بازگردیم.
به نظر می‌رسد سفر این دو وزیر خارجه اروپایی در راستای رایزنی‌هایی است که پیش از این سخنگوی وزارت خارجه ایران به آن اشاره کرده بود. سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران در مصاحبه‌ای با روزنامه «وچرنی لیست» کرواسی که ۲۸ بهمن ۹۸ منتشر شد، با اشاره به سفر بورل گفته بود: «اخیرا کرواسی به عنوان رئیس شورای اتحادیه اروپا جلسه‌ای را در ایران با جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ترتیب داد. این گفتگو سازنده بود و امیدواریم به زودی تحولاتی در مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا به وجود آید.»
در همین راستا بود که «استف بلاک» وزیر خارجه هلند که روز جمعه در اولین مقصد سفرش به اصفهان رفت، شنبه سوم اسفند ماه در میدان مشق سابق و در محل وزارت امور خارجه مهمان محمدجواد ظریف بود. براساس اعلام وزارت خارجه ایران، برجام، اینستکس، ابعاد ترور سردار شهید سلیمانی، شرایط جاری در عراق، افغانستان، یمن و سوریه و نیز سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی و مناسبات دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی از مهمترین محورهای گفتگوی دو وزیر خارجه بود.
دو وزیر دو دور گفتگو و یک دور رایزنی خصوصی داشتند.
*راه گفتگو با اتحادیه اروپا را نبسته‌ایم
وزیر خارجه هلند بعدازظهر شنبه نیز به دیدار حسن روحانی رفت و رئیس جمهوری ایران در این دیدار بر حفظ برجام تأکید کرد و گفت: همه باید تلاش کنیم برجام حفظ شود و ما در این زمینه راه گفتگو با اتحادیه اروپا را نبسته‌ایم.
وی نسبت به گرم‌تر شدن روابط با اتحادیه اروپا ابراز علاقه‌مندی کرد و در عین حال گفت که بعد از خروج آمریکا از برجام متاسفانه اتحادیه اروپا نتوانسته گام موثری در راستای روابط دوجانبه و اجرای تعهداتش در برجام بردارد.
روحانی همچنین گفت که ایران آمادگی دارد با اتحادیه اروپا راجع به مسائل منطقه گفتگو کند و افزود: با توجه به اینکه هلند میزبان حقوقدانان بزرگ دنیا در دادگاه لاهه است، می‌توانیم با منطق و زبان حقوقی با هم درخصوص امنیت منطقه گفتگوهای خوبی داشته باشیم.
وزیر امور خارجه هلند نیز در این دیدار، توسعه روابط دو کشور در همه زمینه‌ها از جمله روابط اقتصادی را مورد تاکید قرار داد و با اشاره به ملاقات خود با نمایندگان شرکت‌های هلندی در تهران، ابراز امیدواری کرد که کشورش بتواند نقش و مشارکت فعال تری در اینستکس ایفا کند.
استف بلاک با تاکید بر ضرورت حفظ برجام به عنوان یک توافق بین‌المللی، افزود: ما به صورت آشکار و خصوصی به آمریکایی‌ها گفته‌ایم که خروج آنها از برجام کار درستی نبوده است.
وزیر خارجه هلند با بیان اینکه کشورش برای حفظ برجام تلاش خواهد کرد، اظهار داشت: برای این منظور باید به گفتگوها ادامه دهیم و مذاکره می‌تواند راه حل مشکلات و اختلافات باشد.
گفتنی است هلند و اتریش از جمله کشورهای اروپایی هستند که آمادگی خود را برای پیوستن به سازوکار مالی اینستکس اعلام کرده بودند.
*دیپلمات ارشد اتریش در تهران
«الکساندر شالنبرگ» وزیر خارجه اتریش نیز دومین دیپلمات اروپایی بود که در رأس هیأتی امروز (یکشنبه) مهمان ظریف بود. وزیر خارجه اتریش پیش از این گفته بود که روزهای شنبه و یکشنبه عازم تهران می‌شود تا پیام اتحادیه اروپا را به اطلاع مقامات ارشد ایران برساند.
دو وزیر خارجه در دیدار دور اولشان که در محل وزارت خارجه ایران داشتند،ضمن استقبال از گسترش روابط خوب دوجانبه بر توسعه و تعمیق آن در همه زمینه‌ها تاکید کردند. آخرین تحولات مربوط به برجام و تعهدات طرف‌های اروپایی از مهمترین محورهای گفتگوی دور اول ظریف و شالنبرگ بود.
ظریف و شالنبرگ پس از آن به همراه هم برای دیدن روحانی به پاستور رفتند. روحانی در دیدار وزیر خارجه اتریش با بیان اینکه توافق هسته‌ای می‌توانست پایه خوبی برای اعتماد جدید بین ما و غرب باشد، یادآور شد:بر این باوریم که هنور می‌توان برجام را نگهداشت.
وی تحریم آمریکا را مانند ویروس کرونا خواند که ترس و وحشت آن بیشتر از واقعیت آن است و افزود: انتظار از اتحادیه اروپا این است که در برابر اقدامات غیر قانونی آمریکا ایستادگی کند.
*ماموریت وزیر خارجه اتریش در ایران
وزیر خارجه اتریش پیش از این نیز در گفتگویی گفته بود که ماموریتش در سفر به ایران این خواهد بود که به کاهش تنش‌ها از طریق گفتگو کمک کند.
وی همچنین دست کشیدن از برجام یک اشتباه محض خوانده و گفته است: اتحادیه اروپا در کنار این توافق ایستاده و از همکاری‌های ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی برجام قدردان هستیم.
وزیر امور خارجه اتریش با بیان اینکه نگهداری این توافق بدون پایبندی طرف ایرانی ممکن است، نسبت به گام‌های اخیر ایران برای کاهش تعهداتش ابراز نگرانی کرد.
شالنبرگ درباره سازوکار مالی اروپا و ایران موسوم به اینستکس هم گفته است: ما حمایت خودمان را از تلاش‌های سه کشور اروپایی عضو برجام برای نجات توافق هسته‌ای از جمله اینستکس از ابتدا اعلام کردیم. اینکه به این سازوکار ملحق شویم یا خیر، همچنان مورد ارزیابی است.
حال با توجه به سفر این دو دیپلمات اروپایی به تهران آن هم در آستانه نشست کمیسیون مشترک برجام که گفته شده هفتم اسفند ماه قرار است برگزار شود و با توجه به اظهارات حسن روحانی به نقل از بورل مبنی بر اینکه مکانیسم ماشه فعلا برای زمان نامعلومی کنار گذاشته شده، باید منتظر ماند و دید که اروپایی که تاکنون به تعهدات برجامی‌اش پایبند نبوده، از این به بعد چه خواهد کرد.
