تلخ تر از تلخ، چون هم ده ها انسان بی‌گناه شهید شدند، هم این اتفاق نتیجه خطای داخلی بود و هم همه شیرینی های پس از مصیبت از دست دادن شهید امنیت مان مانند وحدت ملی، اقتدار بین المللی و عزت ملی را به حاشیه برد. در این یادداشت تلاش می کنم چند نکته را تبیین کنم:
در این واقعه تلخ دو اشتباه اتفاق افتاده است اول زدن موشک به هواپیما و دوم حمله به اعتماد مردم که اولی خطایی قابل درک است و دومی خطایی غیرقابل توجیه و نیازمند برخورد جدی و سریع.
خطاهای موجود نباید باعث شود همه لیست بلند بالایی که قوای دفاعی و نظامی ما خصوصا مجموعه های موشکی را برایمان به ارمغان آورده اند، فراموش کنیم.
رویکرد برخی جریان ها در مواجهه با این ماجرا می تواند نگران کننده باشد که هوشیاری مردم را می طلبد.
و اما توضیحات:
مجموعه پدافندی کشور برای ایجاد امنیت در کشور تاسیس شده است و طبیعی است هر اتفاقی که باعث شود این هدف تامین نشود به معنی وجود خطا محسوب می شود به همین دلیل اقدامات لازم برای این که چه اشتباهاتی در این ماجرا صورت گرفته امری بسیار ضروری است و دادن اطلاعات شفاف و صریح نسبت به مشکلات موجود و چگونگی برخورد با خاطیان باید با جدیت پیگیری شود. در عین حال نباید شرایط خاص موجود را از نظر دور داشت. در پی ترور ناجوانمردانه سردار سلیمانی و تهدیدهای شدید جنگی ترامپ، ایران برای حفظ عزت و آبروی ملی و همچنین برای بازدارندگی دشمن از حملات بیشتر به ایران، عملیات موشکی علیه مهم ترین پایگاه آمریکا در عراق انجام داده بود. طبیعی است که در این شرایط یعنی فقط چند ساعت بعد از حمله ایران، احتمال حملات متقابل آمریکا به ایران فوق العاده بالاست و در این شرایط کوچک ترین احتمال برای سیستم دفاعی می تواند خطر حتمی محسوب شود خود را جای افراد تصمیم گیر که فقط چند ثانیه فرصت دارند تصمیم بگیرند بگذارید در چنین وضعیتی این که افراد دچارخطا شوند با این که از خطا بودن این اشتباه کم نمی کند اما باید تصریح کرد که خطایی قابل درک است گرچه همان طور که ذکر شد برخی سوالات مثل چرایی نبستن برنامه های پروازی ستاد کل نیروهای مسلح (ونه فرماندهان پدافند هوایی سپاه ) نیاز به بررسی دارد اما هنگامی که به تعداد خطاهایی از این دست که توسط کشورهای صاحب عنوان در دنیا روی داده است نگاهی می اندازیم(9 خطا در شلیک به هواپیماهای مسافربری در دنیا ) مخصوصا با توجه به شرایط کاملا جنگی می توانیم نسبت به این واقعه ، نگاه خطاپوشی داشته باشیم.
به نظر می رسد این مسئله توسط مردم نیز پذیرفته شده است و به راحتی پذیرفته می شد اگر مردم بلافاصله مثل هم اکنون صریح و صادقانه در جریان قرار می گرفتند. اما آن چیزی که مردم را خیلی عصبانی کرده است سکوت مسئولان ستادکل نیروهای مسلح است که به رغم این که بلافاصله توسط فرمانده هوافضا مطلع شده بودند، نسبت به اطلاع رسانی مناسب اقدام نکردند و مخصوصا اجازه دادند دیگر مسئولان و کارشناسان بی اطلاع از ماجرا، بر اساس دریافت های خودشان شروع به دفاع از نقص فنی بودن دلیل سانحه کنند و در نتیجه این شبهه را در جامعه تقویت کردند که کشور بنای اطلاع رسانی نداشت و مجبور به اطلاع رسانی شد در حالی که واقعیت این است که مجموعه نظام (ونه برخی از افراد) اگر می خواست چنین عمل کند به هیچ وجه همکاری لازم را با دیگر کشورها نمی کرد و می توانست با در اختیار قرار ندادن اطلاعات لازم مدعی از بین رفتن جعبه سیاه شود که در این صورت یک جنگ رسانه ای بی پایان آغاز می شد بنابراین می توان مدعی شد که نظام تصمیم به پنهان کاری نداشت بلکه فقط تعدادی از نیروهای ستادی و نه عملیاتی، نسبت به اطلاع رسانی تاخیر داشتند و نتیجه این تاخیر لطمه جدی و جبران ناپذیر به اعتماد مردم به نظام، رسانه های داخلی و کارشناسان و صاحب نظران مختلف بود. بر این اساس خطایی که با توجه به وجود شرایط جنگی منجر به سقوط هواپیما شد ، در صورت برنامه ریزی برای جلوگیری از تکرار آن، قابل چشم پوشی اما تصمیم افرادی را که در وظیفه اطلاع رسانی مناسب خود تاخیر و سهل انگاری کردند غیرقابل توجیه و مستحق برخورد قاطع و سریع می دانم.
همه این دو خطایی که ذکر شد و یکی از آن ها به مجموعه نیروی هوافضا بر می گشت نباید باعث شود که ما کفران نعمت کنیم. نباید فراموش کنیم در امنیت فعلی کشور ما همین نیروهاست که نقش اصلی را ایفا می کند. اگر آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم برای اولین بار به پایگاه هایش حمله شد اما جز با لاپوشانی تحقیر نظامی و آبرویی، جرئت هیچ اقدام نظامی ندارد و در نتیجه کشور و دنیا از یک جنگ پرهزینه عبور کرد، صرفا به دلیل عملکرد غرور آفرین همین مجموعه است. ماجرای احساس غروری را که از ساقط شدن پهپاد متجاوز آمریکایی پیدا کرده بودید به خاطر بیاورید، ماجرای پیروزی در جنگ 33 روزه حماس یا در جنگ 22 روزه را که باعث شد برنامه خطرناک دولت بوش برای حمله به ایران (که به عنوان بهانه محور شرارت نام گذاری کرده بود) به طور کلی منتفی شود به یاد بیاورید ، دیگر پیروزی های موشکی و پهپادی در منطقه را که ذکر مصادیق آن در یادداشت رسمی به مصلحت نیست، در ذهن تان مرور کنید؛ همه و همه نتیجه همین مجموعه نیروی هوافضاست که در این مورد خطا کرده است. آیا کفران نعمت و بی انصافی نیست که به دلیل این خطا همه این دستاوردهای امنیت زا و غرور آفرین را فراموش کنیم؟
اما اتفاقی شاید نگران کننده در کشور توسط عده ای در حال کلید خوردن است و آن سوءاستفاده و ماهیگیری سیاسی از این اتفاق تلخ است. عده ای که نشان داده اند کمترین دغدغه مردم را دارند ابتدا با فعالیت های مجازی و سپس با راه اندازی تجمعاتی در دانشگاه ها این اتفاق تلخ را مستمسک بهره برداری های سیاسی خود قرار داده اند. اعتراض این عده واقعا چیست؟ آیا از شهید شدن عده‌ای از نخبگان کشور ناراحت اند یا مدعی پنهان کاری نظام هستند؟ اگر این گونه باشد هیچ نگرانی وجود ندارد آن ها غمزده و عصبانی ، می توانند اعتراضات شان را انجام دهند و ما هم با آن ها همراه هستیم اما وقتی شعارهایی که سر می دهند نه این دو مطالبه بلکه کلیت سپاه و بسیج که امنیت را برای کشور به ارمغان آورده است یا در ماجرای سیل گلستان و خوزستان بیشترین خدمت را به مردم کرد، هنگامی که آن ها پوستر حاج قاسم سلیمانی را پاره می کنند، وقتی می بینیم همان هایی که برای گرفتن مشتی دلار در تلویزیون رسمی وابسته به سعودی های حقیر برنامه اجرا می کنند حالا از آن طرف آب از روی شکم سیری در همه اتفاقات اخیر در همدردی با مردم کوچک ترین واکنشی نداشته اند اما در ماجرای بوئینگ، ناگهان یاد کشته های مردم می افتند آن هم با تخریب سردار سلیمانی، هنگامی که می بینیم به جای نقد و مطالبه ، کلیت نظام را نفی می کنند، آیا باید باور کنیم که هدف اصلی شان کشته شدن دیگران یا شنیدن دروغ است؟
در روزهای آینده روشن خواهد شد که آیا نگرانی اصلی این عده مردم هستند یا آن ها دنبال ماهیگیری سیاسی اند اما مردم به روشنی می دانند وقتی کشوری مثل ما دشمن بزرگی همانند آمریکا دارد و هنگامی که هنوز خطر جنگ به طور کامل از بیخ گوش ما نگذشته است، هرگونه تفرقه در کشور، جز ایجاد اشتباه محاسباتی در دشمن و تقویت احتمال فشار و از جمله بازگشت دوباره احتمال جنگ، عایدی ندارد. مردم حتی آن هایی که نسبت به اصل نظام هم انتقاد دارند، می دانند که حداقل فعلا زمان بازی های سیاسی از این دست نیست. هنوز فراموش نکردیم که تصویب تحریم های هسته ای در شورای امنیت اندکی پس از اعتراضات خیابانی سال 88 صورت گرفت.
محمدسعید احدیان
