یک هفته پس از حمله هوایی آمریکا به مقر گردان های حزب ا... و شهادت بیش از 30 رزمنده حشد الشعبی و سه روز پس از ترور سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، پارلمان عراق دیروز یک شنبه در جلسه فوق‌العاده خود و در حالی که نمایندگان کرد و بخشی از نمایندگان سنی حضور نیافته بودند قرار الزام دولت عراق به پایان حضور نیروهای نظامی خارجی را به تصویب رساند.
برخی جریان های سیاسی عراق از سال گذشته به طور جدی به دنبال آن بودند تا از طریق پارلمان، خروج نیروهای نظامی خارجی و در رأس آن ها نظامیان آمریکایی را تصویب کنند اما مخالفت علنی و پنهان برخی احزاب و گروه های سیاسی و تلاش های واشنگتن مانع از توافق بر سر این موضوع شده بود. اکنون به طور آشکار، ظهور یک فضای ضد آمریکایی در عراق که ناشی از دو حمله اخیر آمریکا بود، برگ برنده گروه های سیاسی عراقی مخالف حضور نظامیان آمریکا، حشد الشعبی و تهران بود تا با استفاده از فضای به وجود آمده ضربه خود را به کاخ سفید وارد کنند.درباره مصوبه پارلمان عراق باید به چند نکته اشاره کرد. مهم ترین نکته این است که قرار پارلمان به تنهایی برای خروج نظامیان خارجی کفایت نمی کند. این دولت است که متولی و مسئول خروج این نظامیان است و پارلمان آن را ملزم به اجرای این قرار کرده است.
با نطق نخست وزیر مستعفی در پارلمان که موضع‌گیری جالب توجهی علیه ادامه حضور خارجی ها در عراق بود، این احتمال وجود دارد که کابینه پیشبرد امور با قرار پارلمان موافقت کند، مگر آن که تحولات پیش رو، اتفاقات دیگری را رقم بزند.نکته دوم این است که برخی این قرار را به معنای درخواست لغو توافقنامه امنیتی واشنگتن - بغداد می دانند. واقعیت این است که اساسا این توافقنامه در سال 2011 به پایان رسید و نظامیان خارجی موجود در چارچوب درخواست دولت عراق از آمریکا و ائتلاف بین‌المللی برای کمک به مبارزه با داعش وارد عراق شدند. بنابراین توافقنامه امنیتی وجود ندارد که لغو شود.
بلکه این دولت است که باید از نظامیان ائتلاف بین المللی بخواهد که پایگاه ها را ترک کنند و از عراق خارج شوند.تاکنون موضع آشکار آمریکا نسبت به قرار پارلمان مشخص نیست اما پیش بینی می شود که در شرایط فعلی تنش با ایران و نفوذ تهران در عراق، آمریکایی ها با این اقدام عراقی ها مخالفت کنند، به ویژه آن که بخش قابل توجهی از قوای سیاسی عراق با این مصوبه مخالف بودند.تردیدی نیست که واشنگتن از هم اکنون فشار فزاینده و تهدیدات خود علیه دولت و قوای سیاسی عراق را آغاز خواهد کرد تا مانع از موافقت کابینه با این قرار پارلمان شود.اکنون شرایط به وجود آمده بسیار حساس و پیچیده است.
دولت مسئول مستقیم مطالبه برای خروج نظامیان خارجی است و چنان چه با قرار پارلمان موافقت نکند خود را در وضعیت داخلی بدی قرار می دهد. اگر هم موافقت کند باید شاهد ایجاد یک فضای پرفشار و پرتنش جدی و بی سابقه از واشنگتن علیه عراق باشیم که همه جوانب سیاسی، اقتصادی و امنیتی عراق را شامل خواهد شد و افزایش ناامنی و خشونت در عراق می تواند پیامد خشم واشنگتن از تصمیمات عراقی ها باشد.از یک سو نیز چنان چه پس از موافقت احتمالی دولت، آمریکا برای خروج تعلل یا مخالفت کند مشروعیت حضور خود را زیر سؤال خواهد برد و به گروه های حشد الشعبی و شبه نظامیان دیگر برای زد و خورد با خود چراغ سبز نشان خواهد داد. تصمیمات جدید مقتدی صدر برای اعاده فعالیت جیش المهدی و درخواست های به شدت ضد آمریکایی وی در پیام اخیرش که ساعاتی پس از تصمیم پارلمان منتشر شد نشان می دهد اوضاع میدانی در عراق رو به سمت تنش های جدی است.
تنش هایی که کار را برای نظامیان آمریکا به شدت سخت می‌کند. به طور مشخص روابط بغداد و واشنگتن در مرحله حساسی قرار گرفته است که احتمالا به ایجاد تنش جدی میان این دو همپیمان منجر شود اما آن چه که مشخص است ،تصویب اخراج نظامیان آمریکایی و شدت گرفتن انزجار مردم از آمریکا به معنای شکست سیاست های واشنگتن در عراق است.
سید رضا قزوینی غرابی
