بالا گرفتن تنش بین «الماسبیک آتامبایف» رئیس جمهور سابق قرقیزستان و «سارانبای جین بک اف» رئیس جمهور فعلی این کشور شاید مهمترین موضوع سیاسی سال 2019 در این کشور باشد.
اخبار بینالملل- در قالب این تنش و جنگ اطلاعاتی، بازداشت مقامات ارشد دولتی، تجمعهای اعتراضی و مقابله مسلحانه رخ داد و در ادامه منجر به تشدید بحران اجتماعی مربوط به اقدامات «رحیم ماترایماف» معاون سابق گمرک قرقیزستان شد.
با توجه به این تحولات، نارضایتی مردم این کشور نسبت به اقدامات دولت افزایش یافت و حتی درخواستهای استعفای مقامات ارشد نیز مطرح میشود.
در اینجا باید به بررسی مسیر آتامبایف پرداخت زیرا این سیاستمدار مشهور نتوانست حمایت لازم را چه در داخل کشور و چه خارج از کشور جذب کند.
آتامبایف پیش از رسیدن به موفقیت در سیاست قرقیزستان تاجر بود و در دوران حکومت شوروی سابق در سمتهای کلیدی در کارخانههای صنعتی قرار داشت.
پس از فروپاشی شوروی سابق، آتامبایف نماینده پارلمان شد و در انتخابات ریاست جمهوری در سال 2000 توانست آراء زیادی را جمع کند اما پیروز نشد.
در ادامه، فعالیتهای آتامبایف در انقلاب سال 2005 منجر به سرنگونی «عسگر آقایف» نخستین رئیس جمهور قرقیزستان شد.
در سال 2010 در قالب انقلاب دوم نقش آتامبایف نیز پررنگ بود و در سال 2011 در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد.
ریاست آتامبایف حتی با وجود بحران جدی اقتصادی و اجتماعی پس از تحولات مذکور، باثبات بود.
پیوستن قرقیزستان به اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز یکی از دستاوردهای مهم وی میباشد که به این کشور کمکهای زیادی کرده و شرایط برای فعالیت مهاجرین کاری قرقیز در «مسکو» و دیگر شهرهای روسیه تسهیل گردید.
اما از سوی دیگر برنامههای آتامبایف در زمینه اقتصادی چندان موفق نبودند چرا که در مدت ریاست جمهوری وی، تعداد شهروندان علاقهمند به رفتن خارج از کشور نه تنها کم نشد بلکه افزایش یافته بود.
علاوه بر این آتامبایف در پایان ریاستش به چالش با رسانهها پرداخت و حمایت جنبشهای سیاسی و اجتماعی محلی را از دست داد.
همچنین در مدت ریاست آتامبایف، قرقیزستان به سمت تقویت روابط با روسیه حرکت کرد و بیشکک علاوه بر پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا از پروسههای همگرایی در قالب سازمان پیمان امنیت جمعی را حمایت کرد و پایگاه نظامی آمریکا در قلمروی قرقیزها تعطیل شد.
بدهی خارجی قرقیزستان به دولت چین به طور قابل توجهی افزایش یافت.
حمله دیپلماتیک آتامبایف به «نورسلطان نظربایف» رئیس جمهور سابق قزاقستان روابط 2 کشور را خدشهدار کرده و دیدار نظربایف با «اموربیک باباناف» سیاستمدار اپوزیسیونی قرقیز در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دلیل اصلی انتقاد از طرف آتامبایف شده بود.
باید گفت جین بیک اف، جانشین آتامبایف بود در حالی که باباناف رقیب اصلی وی در انتخابات سال 2017 بود که به این دلیل دیدار وی با نظربایف منجر به واکنش شدید آتامبایف شد.
حتی با وجود تمام درگیریهای سیاسی در ماه نوامبر سال 2017 جین بیک اف رئیس جمهور قرقیزستان شد اما بلافاصله اطلاعات درباره وجود اختلافات جدی بین رئیس جمهور سابق و فعلی در رسانههای محلی منتشر شد و در سال 2018 خود اتامبایف این پیامها را تأیید کرد.
جین بیک اف تمام طرفداران آتامبایف از جمله «ساپار عیسیکاف» نخست وزیر سابق، «الغبیک ابراهیماف» شهردار سابق بیشکک، «کوبانیچبک کولماتاف» رئیس سابق گمرک و دیگر مقامات ارشد را بازداشت و برای آنان پروندههای قضایی مربوط به فساد تشکیل شد.
در ماه آگوست سال جاری درگیری مسلحانه بین طرفداران آتامبایف و مقامات کمیته امنیت ملی در روستای «کایتاش» رخ داد و در نتیجه آن رئیس جمهور سابق تسلیم شد و در حال حاضر در زندان است.
شاید خستگی مردم از 2 انقلاب رنگی و اقدامات آتامبایف در پایان ریاستش دلیل اصلی دور شدن مردم از این سیاستمدار شده و به این دلیل مردم از وی حمایت نکردند.
آتامبایف همچنین حمایت خارج از کشور را نیز دریافت نکرد. دیدار وی با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه در تاریخ 24 ژوئن سال 2019 نتایج مثبتی به بار نیاورد و «کرملین» تصمیم گرفت در امور داخلی بیشکک دخالت نکند.
پس از این دیدار پوتین تصریح کرد: قرقیزستان نیازمند ثبات سیاسی است و مردم باید از رئیس جمهور فعلی حمایت کنند و من این پیام را به آتامبایف هم منتقل کردم.
کرملین درک میکرد که حمایت از آتامبایف منجر به وقوع درگیری با دولت قرقیزستان خواهد شد و بیشکک به سمت همکاری با آمریکا حرکت میکند.
علاوه بر این پوتین با علم به وجود اختلاف بین آتامبایف و نظربایف، میدانست که در صورت حمایت از آتامبایف، روابط دوجانبه روسیه و قزاقستان خراب میشود.